B. S. Axrarov

Portativ kompyuterlar ham statsionar ham avtonom elektr quvvati manbaidan kuchlanish olib ishlaydigan kompyuterlardir. Shuning uchun ulardan uydan va ofisdan tashqarida ham bemalol foydalanish mumkin. Ular ko'tarib yuradigan va cho‘ntak kompyuterlarga ajratiladiladi. Ko'tarib yuriladigan shaxsiy kompyuterlami laptop deb atashadi (laptop - tizzaga qo‘yiladigan), keyinchalik ulami noutbuklar deb atashgan (notebook - bloknotli kompyuter). Noutbuk geometrik o‘lchamlari jihatidan unchalik katta emas, bitta portfel ichiga sig‘adi hamda kichik vaznga ega. Noutbuklaming yanada kichik o‘lchamlarga va kichik vaznga (1 kg atrofida) ega boMganlari subnoutbuk (subnotebook) va ultrabuk (ultrabook) deb ataladi. Subnoutbuklar nisbatan yaqinda paydo bo‘Igan netbuklami (ular ham o'lchamlari va vazni kichik, Internet tarmog⁴ iga ulanish imkoniyatiga ega, narxi arzon) borgan sari siqib chiqarmoqda. Ultrabuklar tezkorligi bo‘yicha yuqori unumdorlikka ega va narxlari ham netbuklarga nisbatan qimmatroq kompyu­terlardir.
Cho‘ntak portativ kompyuterlari juda ham kichik o‘lchamlarga ega (qo‘l kaftiga joylashishi mumkin) shuning uchun ulami palmtop kompyuterlar deb atashadi (inglizchadan Palmtop - qo‘l kaftiga joylashadigan). Ular yordamida main, jadval, tasvirli va boshqa ma’lumotlami qayta ishlash mumkin. Biroq dasturiy ta’minoti doimiy xotiraga yozilib saqlangani uchun yangi dasturlami ko‘pchilik modellarda o'matish mumkin emas. Cho‘ntak kompyuterlari klaviaturali (Hand Heid PC) va klaviaturasiz (Palm Top PC) turlarga ajraladi.

3. 
   Kompyuterlarning tuzilishi
   

Zamonaviy kompyuter turlari juda ko‘p. Lekin ulami tarkibiy qismlari umumiy mantiqiy tamoyillarga asoslanadiki, ularga ko ra kompyuteming quyidagi asosiy qurilmalarini ajratish mumkin:
. nomerlangan yacheykalardan iborat tezkor xotira;

• 
  boshqarish qurilmasi va arifmetik - logik qurilmalardan iborat protsessor;
  
• 
  kiritish qurilmasi;