B. S. Isomov, L. N. Jiyanov

8.4. Lizingning asosiy afzalliklari
Shartnomaviy munosabatlarning barcha ishtirokchilariga foyda keltirmasa, faoliyatning hech biri keng qo'llanilmaydi. Lizing bitimining asosiy qiyosiy afzalliklari. Mulk ko'rinishidagi investitsiyalar, naqd pul ssudasidan farqli o'laroq, mablag'larning qaytarilmasligi xavfini kamaytiradi, chunki lizing beruvchi o'tkazilgan mulkka egalik huquqini saqlab qoladi.
Lizing 100% kreditlashni o'z ichiga oladi va to'lovlarni darhol boshlashni talab qilmaydi, bu esa o'tkir moliyaviy stresssiz ishlab chiqarish aktivlarini yangilash va qimmatbaho mulkka ega bo'lish imkonini beradi. Lizing shartnomasi kreditga qaraganda ancha moslashuvchan, chunki u har ikki tomon uchun qulay to'lov sxemasini ishlab chiqish imkoniyatini beradi.
Tomonlarning o‘zaro kelishuviga ko‘ra lizing to‘lovlari lizingga olingan uskunada ishlab chiqarilgan tovarlarni sotishdan tushgan mablag‘lar olingandan keyin amalga oshirilishi mumkin. To'lov stavkalari qat'iy yoki o'zgaruvchan bo'lishi mumkin. Lizing to'lovlari korxonada uskuna o'rnatilgandan so'ng to'lanadi. Uskunalar tegishli ko'rsatkichlarga erishgandan so'ng, korxona foyda oladi, uning bir qismi lizing beruvchiga to'lash uchun ishlatilishi mumkin. Lizing muddati kredit muddatidan ancha uzoqroq bo'lishi mumkin.
Lizingda asbob-uskunalarni lizing shartnomasi muddati tugaganidan keyin nominal yoki qoldiq qiymatida sotib olish mumkin. Ijaraga oluvchi uchun ma'naviy va jismoniy eskirish, shuningdek, mulkning eskirish xavfi kamayadi, chunki mulk mulkka olinmaydi, balki vaqtincha foydalanish uchun olinadi. Ijaraga olingan mol-mulk lizing oluvchining balansida ro'yxatga olinmaydi, bu uning aktivlarini ko'paytirmaydi va uni ushbu mulk uchun soliq to'lashdan ozod qiladi. Lizing to'lovlari lizing oluvchining ishlab chiqarish xarajatlariga undiriladi va shunga mos ravishda soliqqa tortiladigan daromadni kamaytiradi. Lizing beruvchi uchun amortizatsiya va soliq imtiyozlarining mavjudligi unga lizing to'lovlari miqdorini kamaytirish orqali ushbu imtiyozlarni lizing oluvchi bilan bo'lishish imkoniyatini beradi. Mulk ishlab chiqaruvchisi o'z mahsulotlarini sotish uchun qo'shimcha imkoniyatlarga ega.
Ob'ektivlik uchun biz lizingga xos bo'lgan bir qator kamchiliklarni qayd etamiz. Xususan, lizing beruvchi mol-mulkning eskirishi va lizing to'lovlarini olish xavfini o'z zimmasiga oladi va lizing oluvchi uchun lizing qiymati sotib olish narxidan yoki bank kreditidan kattaroq ekanligi ma'lum bo'ladi. Barcha mamlakatlarda soliq va amortizatsiya imtiyozlarining joriy etilishi lizing biznesining jadal rivojlanishiga olib keldi va aksincha, soliq imtiyozlarining qisqarishi darhol lizing operatsiyalari hajmining qisqarishiga olib keldi. Mazkur qarorning ijrosi lizing beruvchini lizing shartnomasini bajarishdan olgan foyda solig‘i va lizing xizmatlarini ko‘rsatishda qo‘shilgan qiymat solig‘ini to‘lashdan ozod etilishiga olib keldi. Berilgan barcha soliq imtiyozlaridan foydalanish lizing to‘lovlarining umumiy miqdorini kamaytirish va lizingga potentsial lizing oluvchilarni kengroq jalb qilish imkonini beradi. Xususan, lizing to‘lovlarini qo‘shilgan qiymat solig‘idan ozod qilishgina lizing to‘lovlarini 20 foizga kamaytirishi mumkin.