B. S. Isomov, L. N. Jiyanov

ISBN 978-9943-7846-4-2


Kirish
Ma’lumki, investitsiyalar makro va mikro darajada muhim rol o'ynaydi. Darhaqiqat, ular butun mamlakat, yakka tartibdagi tadbirkorlik subyektining kelajagini belgilab beradi va iqtisodiyotni rivojlantirishning harakatlantiruvchi kuchi hisoblanadi.Makroiqtisodiy miqyosda joriy boylik ko‘p jihatdan kechagi investitsiyalar natijasidir, bugungi sarmoya esa, o‘z navbatida, ertangi yalpi ichki mahsulotning o‘sishiga, demak, investitsiyalar boylikning oshishiga zamin yaratadi. Shunday qilib, investitsiyalarning ahamiyatini ortiqcha baholab bo'lmaydi, chunki ular iqtisodiyotning o'sishini bevosita belgilaydi. Bozor iqtisodiyoti uchun investitsiyalar, birinchi navbatda, sanoatni barqarorlashtirish va rivojlantirish uchun zarurdir.
Mikrodarajada investitsiyalar, eng avvalo, quyidagi maqsadlarga erishish uchun zarur: ishlab chiqarishni kengaytirish va rivojlantirish; asosiy vositalarning ortiqcha ma’naviy va jismoniy eskirishini oldini olish; ishlab chiqarishning texnik darajasini oshirish; muayyan korxona mahsulotlari sifatini oshirish va raqobatbardoshligini ta'minlash; atrof-muhitni muhofaza qilish tadbirlarini amalga oshirish; qimmatli qog'ozlarni sotib olish va boshqa korxonalarning aktivlariga investitsiyalar kiritish. Umuman olganda, investitsiyalar kelajakda korxonaning normal ishlashini, barqaror moliyaviy holatini va maksimal foydani ta'minlash uchun zarurdir.
Monografiyada investitsiyalarni moliyalashtirish va samaradorligini baholash masalalariga alohida e’tibor berilgan. Moliyaviy globallashuv va kapital integratsiyasining bir qismi sifatida investitsiyalarni moliyalashtirishning individual usullarining roli ortib bormoqda, konsessiyalar, qo‘shma korxonalar, maxsus iqtisodiy zonalar va xalqaro lizing kabilar. Monografiyada materiallari umumiy g'oyalar va investitsiyalar hisob-kitoblari va investitsiyalarni moliyalashtirishning xususiyatlari haqida tushunchalar olish imkonini beradi.


I Bob. Investitsilarning iqtisodiy mazmuni va mohiyati

1.