B. S. Jamilova f. S. Safarov ona tili va bolalar adabiyoti fanidan ilmiy termin va tushunchalar

TARQALMACHOQ bolalar o’yini intihosi yoxud yakunida aytiladigan badiha. Bolalar o‘yinni tugatib uy-uylariga tarqalishini e’lon qiladigan, hayqirib aytiladigan qoʻshiq.
Uy-uyingga,
Katta to‘yingga,
Bir xo‘rozim bor,
Qaysi biringga!
TASAVVUR (ar. o‘ylash, xayol qilish, ko‘z oldiga keltirish; o‘ylab zehnda gavdalantirish) 1. Narsa, hodisa va sh.k. haqida kishi ongi-xayolidagi ma’lumot, bilim, tushuncha. Lekin tasavvurim, bari bir, yuzaki edi. (“Yoshlik” jurnalidan)
2. Shunday ma’lumot, tushuncha, bilim shakllanishining manbai sifatidagi ong, xayol.
3. Falsafa, psixologiyada. Idrok qilingan, his etilgan narsa yoki hodisaning kishi ongida aks etishi, gavdalanishi. Tasavvur jariyoni.
TASHBEH (ar. o‘xshatish) Sharq adabiyotida keng tarqalgan san’atlardan biri bo‘lib, ikki narsa yoki tushunchani ular o‘rtasidagi haqiqiy yoki majoziy munosabat­larga ko‘ra o‘xshatish san’atidir. Tashbeh san’ati tasvirlanayotgan shaxs, buyum yoki tushunchani o‘quvchi ko‘z o‘ngida aniqroq, jozibaliroq gavdalantirishga xizmat qilib, asar timsollari ma’naviy qiyofasini yorqinroq ochish, binobarin, shoir g‘oyasini o‘quvchi ongiga to‘laroq yetkazishga imkon beradi.Tashbeh san’ati quyidagi to‘rt juzv asosida yuzaga keladi:1. Mushabbah – nima o‘xshatilgan bo‘lsa, o‘sha narsa yoki tushuncha. Tushuntirish uchun “oynaday tiniq ko‘l” tashbihi misol qilib olinsa, unda ko‘l mushabbihdir. 2. Mushabbah bih – nimaga o‘xshatilgan bo‘lsa, o‘sha narsa yoki tushuncha. Misolimizda oyna mushabbihun bih bo‘ladi.3. Vajhi shibh – o‘xshatish sababi, ya’ni ikki narsa-tushunchani bir-biriga o‘xshatish asosi. “Oynaday tiniq ko‘l”da ko‘l bilan oyna go‘zallik vajidan o‘xshatilayotir.
4. Vositai tashbeh (odoti shibh) – o‘xshatish vositasi. Misolimizda -day ko‘makchisi o‘xshatish vositasidir. Atoyining quyidagi misralarida tashbehning goʻzal namunasi yaratilgan:


Ul sanamkim, suv yaqosinda paritek oʻlturur,
Gʻoyati nozukligidin suv bila yutsa boʻlur. 
Koʻrinib turganidek, goʻzal yor (sanam) pariga oʻxshatilmoqda. Xalq tasavvurida pari suv yoqasida (daryo qirgʻogʻida, ariq boʻyida) boʻladi. Shoir ana shu xalqona tasavvurdan ham ustalik bilan foydalanmoqda.