BIR BO‘GʻINLILIK Muayyan tilda soʻzlarning (leksemalarning) bir boʻgʻinli boʻlishi. Qadimgi turkiy tilda, toʻliq boʻlmasa-da, bir boʻgʻinlilik kuzatiladi.
BIR MA’NOLILIK Til birliklarining faqat bir ma’ noga ega boʻlishi.
BIR TILLI LUGʻAT Soʻzligi va unga beriladigan ta’rif- tavsiflar bir til (oʻz til) materialidan boʻladigan lugʻat. Bunday lugʻatlar bir necha turga ega. Masalan, izohli lugʻat, imlo lugʻati, sinonimlar lug‘ati. Qiyos. Ikki tilli lugʻat.
BIRGALIK ERGASHISH Ergash gaplarning yagona bosh gapga alohida-alohida bogʻlanishi: Kimning bilagida kuchi bo‘lsa, kim ishning havosini olsa o‘sha zarbdor boʻladi (A. Qahhor).
BIRGALIK NISBATI Ish-harakatning bajaruvchisi birdan ortiq ekanini bildiruvchi nisbat. Bu nisbat shakli -(i)sh qo‘shimchasi bilan yasaladi: Shuhrat oshpazga sabzi to‘g‘rashdi. Kanizaklar tangalarni terib olishdi. (X. Sultonov)
BIRIKA OLISH Til birliklarining oʻzaro birikish xususiyatiga egaligi.
BIRINCHI SHAXS Soʻzlovchi. Bu ma’no quyidagicha ifodalanadi: 1) I shaxs kishilik olmoshlari bilan: men, biz; 2) egalik kategoriyasining I shaxs shakllari bilan: hunarim, maqsadim, vazifamiz kabi; 3) shaxs-son kategoriyasining I shaxs shakllari bilan: bildim, oʻrgatdim, qaytdik kabi.
BIRIKTIRUV BOGʻLOVCHILARI Uyushiq boʻlaklarning, shuningdek, bogʻlangan qoʻshma gapning biriktiruv munosabatidagi qismlarini bogʻlash uchun xizmat qiladigan bogʻlovchilar: va, ham, hamda kabilar: Chunki bu ishda sirdosh bo‘lish va Sultonaliga koʻmaklashish uchun eng muvofiq ham ishonchli kishi birdan-bir Safar boʻzchi edi (A. Qodiriy). Qalandarov bir nima deb toʻngʻillab yerga qaradi va burnining uchi terdan yiltiradi. (A. Qahhar).
Do'stlaringiz bilan baham: |
