B. Siddiqov S. Abdullayev sh. Mexmonaliyev

Kognitiv ehtiyoj.
a) faollik - bola doimo taassurotlarning o‘zgarishini, yangi ma'lumotlarni qidiradi. Qanchalik ko‘p o‘rgansa, shuncha ko‘p bilishni xohlaydi.
b) aqliy faoliyat jarayonining o‘ziga bo‘lgan ehtiyoj
v) aqliy mehnatdan lazzatlanish
Aql-idrok.
U fikrlashning konkretligi va mavhumlik qobiliyati bilan ajralib turadi.
a) diqqatning barqarorligi va mukammal xotirasi tufayli aqliy operatsiyalarning tezligi va aniqligi.
b) mantiqiy fikrlash qobiliyatlarini rivojlantirish, fikr yuritish istagi, umumlashtirish, asosiy narsani ajratib ko‘rsatish, tasniflash.
v) lug'at boyligi, so‘z birikmalarining tezligi va o‘ziga xosligi
Ijodkorlik
a) maxsus fikrlash
b) topshiriqning ijodiy bajarilishini belgilash
v) ijodiy fikrlash va tasavvurni rivojlantirish
Kognitiv qobiliyat va ko‘nikmalar
Katta hajmdagi ma'lumotlarga ega bo‘lish [37.34].
Iqtidorli bolalarda rivojlantiruvchi eng muhim qobiliyat va ko‘nikmalar

	O‘rganganlarini yangi materialga o‘tkazish;
	Sabab-oqibat munosabatlarini o‘rnatish;
	Yashirin bog'liqliklar va munosabatlarni aniqlash;
	Xulosa chiqarish qobiliyati; Vaziyatlarni tahlil qilish;
	Axborotni birlashtirish va sintez qilish qobiliyati;
	Murakkab muammolarni hal qilishda ishtirok etish;
	Murakkab g'oyalarni qamrab olish; Nozik farqlarni aniqlash qobiliyati;
	Qarama-qarshiliklarga nisbatan sezgirlik; Fikrlash qobiliyati;
	Ma'lumotni topishning muqobil usullaridan foydalanish;
	Jarayonning o‘zini ham, natijani ham baholash qobiliyati;
	Oqibatlarni oldindan ko‘ra bilish qobiliyati; Gipotezalarni qurish;
	G'oyalarni amaliyotga tatbiq etish; O‘zgartirish qobiliyati;
	Tanqidiy fikrlash; Yuqori qiziqish. Ijodkorlik qobiliyati;
	Xatarlarni qabul qilish qobiliyati; Divergent fikrlash; Fikrlash tezligi;
	Fikrlash va harakat qilishda moslashuvchanlik; Boy tasavvur;
	Asl g'oyalarni ifodalash, yangi narsalarni ixtiro qilish qobiliyati;
	Noaniq narsalarni idrok etish; Yuqori estetik qadriyatlar;
	Emotsional sohaning xususiyatlari; Rivojlangan sezgi;
	Odamlarga empatik munosabat;
	Boshqa odamlarning xususiyatlariga nisbatan bag'rikenglik;
	Tanqidga nisbatan bag‘rikeng munosabat;
	Narsalar va g'oyalarni baham ko‘rishga tayyorlik;
	Topshiriqni bajarishda qat'iylik; Fikrlash va xulq-atvorda mustaqillik;
	Raqobatbardoshlik; Hazil tuyg'usi; O‘z kuchi va qobiliyatiga ishonch;
	Axloqiy masalalar tahliliga sezgirlik; Ichki motivatsiya;