Бахриддинова Н. М., Сулайманов С. С


Download 5.01 Kb.
Pdf ko'rish
bet41/96
Sana02.06.2024
Hajmi5.01 Kb.
#1836040
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   96
Bog'liq
ҲАЁТ ФАОЛИЯТИ ХАВФСИЗЛИГИ ЎҚУВ ҚЎЛЛАНМА

Лазер 
нурланишидан 
умумий 
ҳолатдаги, 
жамоавий 
химоя 
воситаларига экран ва қоплама, ғилоф тарзидаги воситалар киритилади
лазердан фойдаланиш жараёнида технологик ҳолатни телевизин назорат 
қилишга асосланган тизимдан фойдаланиш ва шунингдек сигнализация ва 
тугатиш тизимларидан фойдаланиши; лазер нурланиш ҳавфи мавжуд бўлган 
соҳаларни чегаравий аниқлашлар асосида тўсиш кабилар амалга оширилади. 
Бунда лазер нуридан бевосита таъсиридан химоя қилиш билан биргаликда 
масофавий таъсирларнинг олдини олишга хам катта эътибор қаратилади.
Доимий тарздаги магнит майдони кучланиши қийматларини Ш1-8 ёки 
Ф-4355 қурилмалари ёрдамида ўлчаш мумкин. Ишлаб чиқариш частотаси 
даражасидаги, 15 кА/м гача бўлган магнит майдонлар қийматлари Г-79 
асбоби ёрдамида ўлчанади, 0,01–30 МГц спектрдаги нурланиш майдонлари 
эса ПЗ-15, П3-16 ва ПЗ-17 ўлчов асбоблари ёрдамида аниқланади. Шуингдеқ 
бунда санаб ўтилган охирги учта асбоб 0,01-300 МГц частота диапазонидаги 


105 
электр майдон кучланишларини хам ўлчашда ишлатилади. Электромагнит 
майдон энергия оқимининг зичлигини ўлчаш учун ПЗ-9, ПЗ-18, ПЗ-19 ва ПЗ-
20 асбобларидан фойдаланилади, бунда ушбу асбобларнинг аниқлаш 
диапазони 0,3-400 ГГц ни ташкил қилади. 
Лазер нурланишини тавсифлашда ўлчаш мақсадларида ИЛД-2М ва 
ЛДМ-2 типидаги дозиметрлардан фойдаланилади. Бунда биринчи асбоб 0,49-
1,15 ва 1,11 мкм спектр оралиқларидаги лазер нурланишларини ўлчашда 
фойдаланилади, бунда ушбу асбоб 0,53; 0,63; 0,69; 1,06 ва 10,6 мкм тўлқин 
узунликлари диапазонидаги нурланиш кўрсаткичларини ўлчаш имконини 
беради. Қолган барча тўлқин узунликларидаги нурланишлар (0,49-1,15 мкм) 
билвосита усулда ўлчовчи дозиметр ўрдамида аниқланади. ЛДМ-2 асбоби 
0,49-1,15 ва 2-11 мкм спектр диапазонидаги нурланишларни ўлчашга 
мўлжалланган. Бунда бу дозиметрнинг бевосита ўлчаш оралиқлари 0,53; 
0,63; 0,69; 0,91; 1,06 ва 10,6 мкм тўлқин узунликларини ташкил қилади. 
Электромагнит нурланишлардан шахсий химоя воситаларига металл 
тўқималардан тайёрланган (электромагнит майдонни экран тарзида тўсувчи) 
махсус комбензон (иш кийими) ва халатлар, ва шунингдек пахта-қоғоз 
материаллари асосида тайёрланган технологик халатлар ёки ёрқин-кўк ёки 
ҳаворанг тусдаги бўз материаллардан тайёрланган халатлар киритилади. 
Кўзларни электромагнит нурланишлар таъсиридан химоя қилишда 
3П5-90 маркадаги кўзойнаклардан фойдаланилади, бунда ушбу кўзойнакнинг 
ойнаси қалай диоксид (SnO
2
) билан қопланган бўлиб, ярим ўтказгич 
хусусиятига эга хисобланади; лазер нурланишидан кўзни химоя қилишда 
қўлланиладиган ойналарнинг маркалар 18.4-жадвалда келтирилган. 
9-жадвал 
Лазер нурланишига қарши ва нур фильтрловчи кўзойнакларда 
қўлланиладиган ойна маркалари 
Лазер 
нурланиши 
тўлқин 
узунлиги, мкм 
0,48-0,51 
0,53 
0,69 
0,84 
1,06 
1,54 
10,6 
Ойна маркаси СО-12 
СО-12 
КЯО-21 
КЯО -21 
КЯО -21 
КЯО -24 
РО-15 


106 
СО-13 
СО-13 
КЯО-22 
КЯО -22 
КЯО -22 
КЯО -24 
КЯО -25 
КЯО -26 

Download 5.01 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   96




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling