Bajardi: 691-21 guruh talabasi Ma’rufjonov. M. M

0,5 (t
0
K + t
1
K).  
Zamonaviy statik tizimlarning asosiy negiz elementi bo‘lib Shottki diodlari
qo‘llanilgan TTM, I
2
M, EBM, MDYa – tranzistorlarda (yoki r – kanalli MDYa, 
yoki n – kanalli MDYa) yasalgan mantiq, komplementar MDYa – tranzistorlarda 
(KMDYa) yasalgan mantiq elementlari hisoblanadi.
Raqamli integral mikrosxema negiz elementlariga qo‘yiladigan asosiy talab – 
ularninng tezkorligi, kichik sochilish quvvati, katta joylashtirish zichligi (yagona 
kristall sirtida joylashgan elementlar soni) va tayyorlanishni texnologikligi 
hisoblanadi.
Yuqorida sanab o‘tilgan negiz elementlar, u yoki bu, yoki bir necha 
parametrlariga ko‘ra bir – biridan ustun tursa, boshqa parametrlariga ko‘ra 
yomonroq hisoblanadi.

---

KMDYA-tranzistorlarda HAM-EMAS va YOKI-EMAS mantiqiy amallar oson 
tashkil etiladi. HAM-EMAS mantiqiy amali kirish tranzistorlarini ketma-ket ulash 
yoʻli bilan, YOKI-EMAS mantiqiy amali esa, ularni parallel ulash yoʻli bilan 
amalga oshiriladi. Bu vaqtda har bir kirish uchun kalit-invertorni hosil qiluvchi 
ikkita tranzistor talab qilinadi. Yuklamadagi p–kanalli va qayta ulanuvchi n–kanalli 
tranzistorlarning bunday kombinatsiyasi KMDYA–tranzistorlarning asosiy xossasi 
– statik rejimda ixtiyoriy kirish signalida tok iste’mol qilmaslik shartini saqlab 
qoladi.
2HAM-EMAS sxemada yuklama vazifasini bajaruvchi tranzistorlar bir-biriga 
parallel ulanadi (3- rasm), 2YOKI-EMAS sxemada esa, ketma-ket (2.24-b rasm). 
Bunday prinsip yordamida faqat ikki kirishli elementlar emas, balki kirishlar soni 
katta boʻlgan sxemalar ham tuziladi.
2HAM-EMAS sxema (3-a rasm) quyidagicha ishlaydi. Sxema kirishlariga U
0
KIR
< U
n
BOʻS
kuchlanish berilsa, barcha qayta ulanuvchi (n – kanalli tranzsitorlar) ochiq 
boʻlib, chiqish kuchlanishi U
0
ga teng boʻladi. Kirish signallarining boshqa 
kombinatsiyalarida ketma-ket ulangan qayta ulanuvchi tranzistorlardan biri 
berkiladi. Bu vaqtda chiqish kuchlanishi U
1
= E
M
ga teng boʻladi.
a) b)