Baki fond birjasi
Download 1.48 Mb. Pdf ko'rish
|
|
Şə rti aktivl ə r v ə öhd ə likl ə r
Şə rti öhd ə likl ə r maliyy
ə v
ə ziyy
əti hesabatında tanınmı r amma bu öhd ə likl
ə rl ə bağlı pul və saitl ə
öd ə nilm əsinin ehtimalı çox az olduğu hallar istisna olmaqla qalan hallarda hesabatlarda açıqlamalar verilir. Şə rti aktivl ə r maliyy
ə v ə ziyy əti hesabatında tanınmır amma belə aktivl ə
ə
bağlı iqtisadi mə nf əə tl ə r in alınması ehtimalı çox az olduğu hallar istisna olmaqla qalan hallarda hesabatlarda açıqlamalar verilir.
“Bakı Fond Birjası” Qapalı S ə hmdar C ə miyy ə ti 31 dekabr 2015-ci il tarixin ə bit ə n il üzr ə maliyy ə hesabatlarına qeydlər (davamı) (Az ərbaycan manatı ilə )
14 Nizamnam ə kapitalı
Adi s ə hml
ə r kapital bölümünd ə t
ə snifl
əşdirilir. Adi sə hml
ə rin yerl
əşdirilmə si il
ə
ə laq ədar olan birbaşa ə lav ə
x ə rcl ə r bütün vergi t ə sirl
əri istisna olmaqla kapitalın azaldılması kimi uçota alınır. Adi sə hm ə r üzr ə öd ə nil
ə n dividendl ə r kapital bölümünd ə
azalma kimi t ə qdim edilir. Hesabat tarixind ən sonra elan edilmiş dividendlər 10 saylı Beynə lxalq Mühasibat Uç otu Standartına “Hesabat tarixind ən sonra baş vermiş hadisə l ə r” (“BMUS 10”) müvafiq olaraq maliyy ə
hesabatlarında açıqlanır.
si
Şirkə tin ə m əliyyat valyutası onun fə aliyy
ə t göst
ərdiyi iqtisadi mühitin valyutası olan Azə rbaycan M anatıdır (AZN).
Xarici valyutada olan monetar aktiv v ə öhd
ə likl
ə r, balans tarixind ə mövcud olan ARMB- nın valyuta ə z ə nn ə sin ə
uyğun olaraq Azərbaycan Manatına çevrilir. Xarici valyutada aparılan ə m ə liyyatlar is ə
ə m ə liyyat tarixin
ə mövcud olan valyuta m ə z
nn ə sin ə
uyğun olaraq manat ekvivalentinə çevrilir. Bu çevrilm ə l ər zamanı yaranan g ə lir v
ə x
ə rcl
ə r m
ə nf əə t v ə z ə r ər hesabında xarici valyuta ilə ə m ə liyyatlar üzr ə g
ə lirl
ə r (z
ə r ə r çıxılmaqla) ə trind ə
ə rilir
Valyuta mübadil ə si m ə z ə nn ə l ə ri
Şirkə t ilin sonuna maliyy ə
hesabatlarının tərtib olunması üçün aşağıdakı xarici valyuta mə z ə nn ə l ə rind
ə n istifad ə
etmişdir:
1 ABS Dolları = 1.5594 manat 1 ABS Dolları = 0.7844 manat 1 AVRO = 1.7046 manat 1 AVRO = 0.9522 manat Sterlinqi = 2.3133 manat Sterlinqi = 1.2173 manat 1 Rus Rublu = 0.0216 manat 1 Rus Rublu = 0.0133 manat
Ə h ə miyy ə tli t ə xminl ə r v ə mühakim ə l ə r
T əsdiq olunmuş uçot standartlarına ə sas
ən hesabatların hazırlanması zamanı müə yy ə n t ə xminl ə r etm
ə k t ə l ə b olunur. Bu, h əmçinin, Şirkə tin r ə
ə rliyind
ə n uçot siyas ə tl
rinin t ətbiqi zamanı öz mühakimə l ə
ə
əsaslanmasını tə l ə b edir. Bu t ə xminl
ə r v
ə mühakim ə l
tl ə ndirilir v ə
onların mə qs ə d ə
uyğun olmasına nə zar ə t edilir. Aşağıdakı maddə l ə rd ə
Şirkə tin maliyy ə
h ə miyy ət daşıyan istiqam
ə tl ə r üzr ə mü ə yy ə n t ə xminl ə r v
ə uçot siyas ə tl
rinin t ə tbiqind ə istifad ə
l ə r sadalanmışdır.
3. Yeni v ə ya yenid ən baxılmış standartlar və şə rhl ə rin q əbul olunması 1 yanvar 2015-ci il tarixind ən etibarən müəyyən standartlar və şərhlər Şirkət üçün qüvv əyə minmişdir.
əyyən edilmiş müavinət planları: İşçilərin fəaliyyətləri - 19 saylı BMS İşçil ərin mükafatlandırılmasında olunan düzəlişlər (noyabr 2013-cü ild ə dərc edilmiş və 1 iyul 2014 -ci il v
ə ya bu tarixd
ən sonra başlayan illik dövrlər üçün qüvvəyə minir). Bu əlavə müəssisələrə imkan verir ki, əgər işçilərə öd ənilən müavinətlər xidmətlərin illərinin sayından asılı deyilsə müavinətləri göstərilən xidmət dövrlərinə ayırmaq əvəzinə, işçilərə verilən müavinətlərin işçilərin xidmətlərinin göstərildiyi dövr üzrə xidmət dəyərində azalma kimi tanısın.
1 yanvar 2015-ci il tarixind ən etibarən qüv
əyə minən yuxarıda göstərilən yeni v
ə ya düzəliş edilmiş standartlar v ə onlara dair şərhlər Şirkəti n mühasibat uçotu siyas ətinə, maliyyə vəziyyətinə və ya fəaliyyətinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göst ərməmişdir. “Bakı Fond Birjası” Qapalı S ə hmdar C ə miyy ə ti 31 dekabr 2015-ci il tarixin ə bit ə n il üzr ə maliyy ə hesabatlarına qeydlər (davamı) (Az ərbaycan manatı ilə )
15 Yeni mühasibat qaydaları
əzi yeni standart və şərhlər dərc olunmuşdur ki, onlar da 1 yanvar 201 6-c ı il tarixind ə və ya bu tarixd ən sonra başlayan mühasibat dövrlərində və ya sonrakı dövrlərdə qüvvəyə minəcək və Şirkətə şamil olunacaq, lakin bu tarixl ərdən əvvəl Şirkət tərəfindən mənimsənilməyəcək.
( iyul 2014-cü ild ə yenidən işlənmişdir v ə 1 yanvar 2018 -ci il v ə ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlər üçün erkən tətbiqinə icazə verilərək qüvv əyə minir.) İyul, 2014 -cü ild ə BMSŞ, maliyyə alətləri layihəsinin bütün mərhələlərini özündə əks etdirən v ə eləcə Tanınmasını və Qiymətləndirilməsini və 9 saylı MHBS bütün əvvəlki versiyasını, yəni Maliyyə Al ətlərini əvəz edən 9 saylı BMHS, Maliyyə Alətlərinin yekun versiyasını nəşr etdirmişdir. Yeni standartın əsas xüsusiyyətləri aşağıdakılardır:
•
Maliyy ə aktivləri üç qiym ətləndirmə kateqoriyası üzrə təsnifləşdirilir: ardıcıl amortizasiya olunmuş d əyərlə ölçülənlər, digər kompleks gəlir hesabına ədalətli dəyərdə qiymətləndirilənlər və mənfəət və ya z ərər vasitəsilə ədalətli dəyərdə ölçülənlər. •
Borc al ətlərinin təsnifat ı maliyyə aktivlərini idarə etmək üçün müəssisənin biznes modeli ilə idarə olunur v ə müqavilə üzrə pul vəsaitlərinin hərəkəti təkcə əsas məbləğin və faizin ödənişlərini əks etdirir. Əgər borc aləti toplamaq üçün keçirilirsə, o zaman təkcə əsas məbləğin və faizin öd ənişlərinin t ələblərinə də cavab verə biləcək amortizasiya olunmuş maya dəyərində keçirilə bilər. Müəssisə həm aktivl ərin pul vəsaitlərinin hərəkətini cəmləşdirir, həm də aktivləri satırsa, portfelində keçirilən təkcə əsas məbləğin və faizin ödənişlərini tələblərinə cavab verən borc alətləri digər kompleks gəlir hesabına ədalətli dəyərdə qiymətləndirmələr kimi təsnif edilə bilər. təkcə əsas məbləğin və faizin öd ənişləri pul vəsaitlərinin hərəkətini ehtiva etməyən maliyyə aktivləri mənfəət və ya zərər vasitəsilə ədalətli dəyərdə (məsələn, derivativlər) ölçülməlidir. Elementli derivativlər artıq maliyyə aktivlərindən ayrılmır, lakin t əkcə əsas məbləğin və faizin ödənişlərinin vəziyyətinin qiymətləndirilnəsinə daxil edil
əcəkdir.
• Kapital al ətlərindəki i nvestisiyalar daima ədalətli dəyərlə ölçülür. Buna baxmayaraq, rəhbərlik nəzərdə tutulmuş satış üçün n əzərdə tutulmayan aləti digər kompleks gəlirdə ədalətli dəyərdə dəyişikliklər t əqdim etmək üçün yekun seçimi edə bilər. Kapital aləti ticarət üçün keçiril irs ə, ədalətli dəyərdə d əyişikliklər mənfəət və zərər hesabatında təqdim olunur. •
Maliyy ə öhdəliklərinin təsnifatı və ölçülməsi üçün 39 saylı MUBS tələblərin əksəriyyəti 9 saylı BMHS ir əlidə dəyişməz olaraq keçirilmişdir. Əsas dəyişiklik odur ki, digər məc mu g əlirləri mənfəət və ya zərər vasit əsilə ədalətli dəyərlə təyin edilmiş maliyyə öhdəliklərinin kredit riskində dəyişikliklərin təsirlərinə t əqdim etmək üçün müəssisədən tələb olunacaqdır.
•
9 saylı BMHS dəyərdən düşmə üzrə zərərlərin tanınması üçün yeni model -Gözl
ənilən Kredit Zərərləri (GKZ) modelini t əqdim edir. İlkin tanınmasından bəri maliyyə aktivlərinin kredit keyfiyyətində d əyişikliyə əsaslanan "üç mərhələ" yanaşması mövcuddur. Təcrübə d ə, yeni qaydalar müəssisələr kredit mane ələri olmayan (və ya ömürlük GKZ debitor borcları üçün) maliyyə aktivlərinin ilkin tanınması üzrə 12 aya GKZ bərabər təcili zərərlərin uçota alınması deməkdir. Kredit riskində əhəmiyyətli artım olduqda dəyərdən düşmə 12 - aylıq GKZ -dan daha çox ömürlük GKZ il ə ölçülür. Model ə icarə və debitor borcları üçün operativ sadələşdirmələr daxildir. •
Hedcinq (riskd ən qorunma) uçotunun tələblərində risklərin daha asan idarə edilməsində mühasibat uçotunu b ərabərləşdirmək üçün dəy işikliklər edilmişdir. Standart 9 saylı MHBS -nin riskd ən qorunma uçotu t ələblərinin tətbiqi və makro Hedcinq (riskdən qorunmaq) üçün standartın hazırkı uçota aid etm ədiyi 39 saylı BMS -nin bütün riskd ən qorunmasına tədbiq edilməsi arasındakı mühasibat uçotu
siyas
əti seçimi olan müəssisələri təmin edir.
9 saylı BMHS - nın qəbul olunmasının şirkətin maliyy ə aktivlərinin təsnifləşdirilməsi və ölçülməsinə təsiri olacaqdır, lakin şirkətin maliyy
ə öhdəliklərinin təsnifatına və ölçülməsinə təsiri gözlənilmir.
“Bakı Fond Birjası” Qapalı S ə hmdar C ə miyy ə ti 31 dekabr 2015-ci il tarixin ə bit ə n il üzr ə maliyy ə hesabatlarına qeydlər (davamı) (Az ərbaycan manatı ilə )
16 Mü ştərilərlə olan müqavilələrdən olan Gəlirlər - 15 saylı BMHS (28 may 2014-cü ild ə dərc edilmiş və 1 yanvar 2017-ci il v ə ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlər üçün qüvvəyə minir). Yeni standart əməliyyat qiym
ətində mal və ya xidmətlər müştəriyə köçürü ldüyü zaman g əlirin tanınması üçün əsas prinsipi təqdim edir. F
ərqli olan hər hansısa paketlənmiş mallar və ya xidmətlər ayrıca tanınmalı və müqavilənin qiymətində h ər hansısa endirimlər və ya güzəştlər ümumilikdə ayrı - ayrı elementlərə ayrılmalıdır. Nəzərə
alınması hər hansı bir s əbəbdən dəyişdikdə, bərpa əhəmiyyətli risk olmadıqda minimum məbləğləri tanınmalıdır. Müştərilərlə müqavilələrin təhlükəsizliyinə çəkilmiş xərclər dövr ərzində müqavilənin faydalarını istehlak ed ərək kapitallaşdırılmalı və amortiza siya edilm əlidir.
14 saylı BMHS -T ənzimləyici Qabaqcadan Hesablanmış Hesablar (yanvar 2014-cü ild ə dərc edilmiş və 1 yanvar 2016-ci il v ə ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlər üçün qüvvəyə minir). 14 saylı BMHS standartları ilk d əfə qəbul edənlər MH BS-
ı qəbul etdikdə əvvəlki MUÜQP tələblərinə uyğun olaraq m əbləğlərin əmsalların tənzimlənməsini tanımaqda davam etməsinə icazə verir. Bunun bele, MHBS tətbiq olunan mü əssisələrlə müqayisəni gücləndirmək və bu cür məbləğləri tanımamaqla standart tələb edir ki, faiz t ənzimlənməsinin təsiri digər maddələrə ayrıca təqdim edilsin. İcarə 16 saylı BMHS - ı: (Bu Standart 2016 Yanvar ayında hazırlanıb və 01 yanvar 2019 -cu il tarixi il ə və ya bu tarixd ən sonra başlayan illik hesabat dövrləri üçün qüvvədədir). Cari standartın tətbiq dairəsinə daxil olan bir çox icar ələrin, icarəçi tərəfindən maliyyə hesabatlarında təqdim edilməsi maliyyə icarəsinin 17 saylı BMUS-
da uyğun uçot qaydalarına oxşardır. İcar əçi icarəni özünün balans hesabatında “istifadə hüquqlu” aktiv v ə e
yni zamanda onunla əlaqəli öhdəlik kimi tanımalıdır. Balansda aktiv kimi tanınan məbləğ üzrə icarə müdd əti ərzində amortizasiya xərci yaradılır, əlaqəli öhdəlik isə amortizasiya xərcində tanınır. İcarəyə verən subyekt t ərəfindən maliyyə hesabatlarında icarənin təqdim edilməsi isə 17 saylı BMUS - dakı uçot qaydaları il ə eynidir.
(6 may 2014-cü ild ə dərc edilmiş və 1 yanvar 2016 - cı il və ya bu tar ixd ən sonra başlayan illik dövrl ər üçün qüvvəyə minir). 11 saylı BHMS düzəlişləri müəssisə birləşmələrinin uçotu üçün birgə əməliyyat fəaliyyəti biznesini təşkil edən müvafiq 3 saylı BMHS prinsiplərinə tətbiq edilən birgə əməliyyat iştirak payını əldə edil m əsi üçün birgə istismarçı mühasibat uçotunu tələb edir. Düzəlişlər həmçinin aydınlaşdırır ki, müştərək əməliyyatda əvvəl təşkil edən faiz əlavə maraq alınmasında həmin müştərək əməliyyatda birgə nəzarət saxlanılsa da yenidən qiymətləndirilmir. Bundan əlavə,istisna çərçivəsi eyni n əzarətedici tərəfin ümumi nəzarəti altında hesabat verən müəssisə daxil olmaqla birgə nəzarət mübadiləsi t ərəflərinə düzəlişlərin tətbiq edilməməsini müəyyən etmək üçün 11saylı BHMS əlavə edilmişdir.
əlmə və amortizasiyaya qəbul olunan üsulların aydınlaşdırılması - 16 v ə 38 saylı BMS -na Düz əlişlər (12 may 2014-cü ild ə dərc edilmiş və 1 yanvar 2016 - cı il və ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrl ər üçün erkən təsdiqinə icazə verilməklə qüvvəyə minir). 16 və 38 saylı BMS -d ə ol
unan düz əlişlər
aydınlaşdırır ki, iş əməliyyatı zamanı əldə edilən gəlir aktivin istifadə edərək istehlak edilən iqtisadi səmərəni deyil iqtisadi s əmərələrin bir modelini əks etdirir (aktiv də onun bir hissəsidir). Nəticədə, gəlir metodu torpaq, tikili v
ə avadanlıqların amortizasiya üçün istifadə edilə bilməz, həmçinin qeyri -maddi aktivl ər amortize etmək üçün çox m əhdud hallarda istifadə edilə bilər.
(30 İyun 2014 -cü ild ə dərc
edil miş və 1 yanvar 2016 - cı il və ya bu tarixdən sonra başlayan illik dövrlər üçün qüvvəyə minir). Üzüm sarmaşıqları, kauçuk ağacları, yağ ver ən palma ağacları kimi daşınan bitkilər üçün maliyyə hesabatına edil ən düzəlişlər istehsalı olduğu üçün torpaq, tikili v ə avadanlıqlara edildiyi kimi eyni şəkildə uçota alınmalıdır. Nəticədə, əlavə və dəyişikliklərə 41 saylı BMS yerinə, 16 saylı MBS daxildir. Daşınan bitkilərin artan istehsal ə 41 saylı BMS çərçivəsində qalacaqdır.
Ayrı - ayrı Maliyyə Hesabatlarının Kapita l Metodu- 27 saylı BMS olunan düzəlişlər (1 yanvar 2016- cı il və ya bu tarixd ən sonra başlayan illik dövrlər üçün erkən təsdiqinə icazə verilməklə qüvvəyə minir). Düzəlişlər mü əssisələr öz fərdi maliyyə hesabatlarında törəmə müəssisələrə qoyulan investisiyaları, müştərək mü əssisələri və əməkdaşları üçün kapital metodu hesabından istifadə etməyə imkan yaradacaq. MHBS müraci ət etmiş və özünün ayrıca maliyyə hesabatlarında kapital metodunu dəyişdirmək üçün seçilmiş mü əssisələr retrospektiv qaydada bu dəyişiklə ri t ətbiq edəcəklər. BMHS -i ilk d əfə tətbiq edənlər özünün ayrı maliyy ə hesabatlarındakapital metodu istifadəsini seçərək BMHS - ə keçid tarixindən etibarən bu metodu t ətbiq etmək tələb olunacaqdır. Bank hal - hazırda bu dəyişikliklərin özünün ayrıca maliyyə hesabatlarının hazırlanmasında tətbiq edilməsini nəzərdən keçirir.
|
