Bаkiyеvа I. А., Kadrlar xizmatida ish yuritish. O‘quv qo‘llаnmа. – Т.: Iqtisodiyot, 2019. – 229 b

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

5 
1-BOB. “KADRLAR XIZMATIDA ISH YURITISH”
FANINING PREDMETI VA MAZMUNI
1.1. Kadrlar xizmatida ish yuritishning mohiyati 
Personalni boshqarish samaradorligi bu – tizimda hujjatlarni rasmiylashtirish, 
ular bilan ishlash, mazkur xizmatda ish yuritishni oqilona tashkil etishga ham ko‘p 
jihatdan bog‘liqdir. 
Inson resurslari tashkilotda nafaqat oddiy shaxslar, balki ular taklotning 
muvaffaqiyatli rivojlanishi uchun o‘z hissalaini qo’shadigan insonlardir. Inson
kapitali tashkilotning imkoniyatlar, bilim, malaka, ko‘nikma va hayot 
tajribalarining 
umumiy 
boyligi 
, 
hamda 
tashkiliy 
ishchi 
kuchlarni 
rag
‘batlantirishdir
1
.
Har bir korxona va tashkilotning personalni boshqarish xizmati xodimlaridan 
amaldagi qonunchilik me’yorlarini chuqur bilishlari, ularga qat’iy amal qilishlari 
talab qilinadi. Bugungi kunda korxona va tashkilotlar faoliyati turli sohalarini 
muvofiqlashtirishga qaratilgan huquqiy me’yorlarning eng asosiylari qatorida 
quyidagilarni keltirish mumkin: 
— O‘zbekiston Respublikasining Konstitustiyasi; 
— O‘zbekiston Respublikasi qonunlari; 
— O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti farmonlari, farmoyishlari, qarorlari; 
— O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qarorlari va farmoyishlari; 
— vazirlik va idoralarning me’yoriy hujjatlari. 
Korxona va tashkilotlarning personalni boshqarish xizmatlari o‘z faoliyatida, 
ayniqsa ish yuritishda O‘zbekiston Respublikasining quyidagi qonunlariga qat’iy 
amal qilishlari talab qilinadi: 
— Davlat tili to‘g‘risida; 
— Standartlashtirish to‘g‘risida; 
— Arxivlar to‘g‘risida; 
1
Robert L. Mathis. (University of Nebraska at Omaha), John H. Jackson. (University of Wyoming) 
Human resource management. 2010, р.5

---

6 
— Elektron imzo to‘g‘risida. 
Personalni boshqarish xizmatida ish yuritishni to‘g‘ri tashkil etish ayniqsa 
muhimdir. Xorijiy adabiyotlarni o‘rgnaish natijasida shun aniqlandiki, “personal 
xizmatining eng muhim vazifasi tashkilot ishlovchilariga bog‘liq barcha 
masalalarda tashubbus ko‘rsatib va yo‘nalishlarni belgilash orqali unga o‘z 
maqsadlariga erishishga yordam berishdan iborat”
2
. 
Ish yuritish atamasi ilmiy muomalaga va ma’muriy amaliyotga XVIII asrning 
ikkinchi yarmidan kirib kelgan bo‘lib, qaror qabul qilish yoki „ish yuritish” bilan 
bog‘liq faoliyatni anglatadi. Hozirgi vaqtda ish yuritish korxona, tashkilot, 
muassasa ma’muriy boshqaruv faoliyatining tarkibiy qismi hisoblanib, 
hujjatlashtirish hamda rasmiy hujjatlar bilan ishlashni, hujjat-axborot bazasini 
tashkil etishni anglatadi. 
XX asr oxiriga kelib, ilmiy adabiyotda „ish yuritish" tushunchasining 
sinonimi sifatida „boshqaruvni hujjatlar bilan ta’minlash" atamasi qo‘llanila 
boshlandi. 
Boshqaruvni hujjatlar bilan ta’minlash – ish yuritishning hozirgi davridagi 
axborot-texnologik xususiyatini ko‘rsatuvchi hujjatlarni yaratish, ular bilan ishlash, 
saqlashdan iborat texnologik jarayon hisoblanadi. Boshqaruvni hujjat bilan 
ta’minlashning asosiy tamoyillari O’zbekiston Respublikasi Fuqarolik kodeksi, 
Mehnat kodeksi, Xususiy korxonalar to‘g‘risidagi qonunda, shuningdek, amaldagi
qonunchilik hujjatlarida huquqiy jihatdan asoslab berilgan. 
Boshqaruvni hujjat bilan ta’minlashning eng muhim tarkibiy qismi 
hujjatlashtirish hisoblanib, u boshqaruv faoliyati uchun zarur bo’lgan axborotlarni 
belgilab qo‘yilgan talablar va me’yorlar asosida rasmiylashtirishni anglatadi.