Bandixon tumani qiziriq agrotexnologiyalar texnikumi

1.2.Ma’ruza mashg‘ulotining texnologik xaritasi

Faoliyat boskichlari	Faoliyat mazmuni
	O‘qituvchining	Talabaning

I. Mavzuga kirish bosqichi (20 daqiqa)	1.1.O‘quv fanining nomini e’lon kiladi. Fan haqida dastlabki tushuncha beradi va fan miqyosida uslubiy va tashkiliy ishlarning asosiy tomonlarini ochib beradi. Mazkur fan bo‘yicha o‘rganiladigan mavzularni e’lon qiladi, ular haqida qisqacha ma’lumot beradi, hamda seminar va amaliy mashg‘ulotlar bilan bog‘laydi. Fan reytingi: joriy, oraliq va yakuniy nazoratning baholash mezonlari bilan tanishtiradi (1-ilova). Adabiyotlar ro‘yxatini taqdim etadi va izoxlaydi (slayd). Mavzuning nomi, maqsadi va kutilajak o‘quv natijalarini e’lon qiladi. «Aqliy hujum» metodini qo‘llab, mavzu bo‘yicha tanish tushunchalarni aytishlarini taklif qiladi (2-ilova). Barcha takliflarni doskaga yozib boradi. Ushbu ishni o‘quv mashg‘ulotining yakunida oxiriga yetkazishlarini aytadi.	Tinglaydilar. Tinglaydilar va yozib oladilar Mavzuni daftarlariga yozadilar. O‘z fikrlarini bildiradilar.
II. Asosiy bosqich (50 daqiqa)	Mavzu bo‘yicha ma’ruza matnlarini tarqatadi: mavzu rejasi va asosiy tushunchalar bilan tanishib chiqishni taklif qiladi. Namoyish qilish va izoxlash yordamida asosiy nazariy ma’lumotlarni beradi. Fanning predmeti, vazifalari va boshqa fanlar bilan aloqasini slaydlarda namoyish etib,	Tinglaydilar.

	tushuntiradi (3-ilova). Mavzuning har bir qismi bo‘yicha xulosalar qiladi. Talabalarning e’tiborini asosiy tushunchalarga va ahamiyatli tomonlariga jalb qiladi. 2.3.Doskada qayd etilgan asosiy tushunchalarga qaytishni taklif qiladi. Talabalar bilan hamkorlikda tushunchalar ro‘yxatini aniqlash-tiradi, qaytarilganlarini olib tashlaydi, mavzuga tegishli bo‘lmagan ma’lumotlarni olib tashlaydi, hamda qayd etilmagan zarur tushuncha va atamalarni qo‘shadi (yozadilar).	Har bir tayanch ibora va atamani muxokama qiladilar, daftarlariga yozib oladilar
III. Yakuniy bosqich (10 daqiqa)	Mavzu bo‘yicha yakuniy xulosalar qiladilar. Faoliyat natijalarini izoxlaydi. Mazkur mavzu bo‘yicha egallangan bilimlar kelajakda qayerlarda qo‘llanilishi mumkinligi haqida ma’lumot beradi. Talabalar faoliyatini va belgilangan o‘quv maqsadlariga erishilganlik darajasini taxlil qiladi va baholaydi. Mustaqil ishlashlari uchun vazifa beradi: (1) sxemaning bo‘sh kataklarini to‘ldirish (3- ilova); (2) nazorat savollariga og‘zaki javob berish.	Savollar beradilar Vazifani yozib oladilar

1-ilova

1. 
   «Kaskad» texnikasi
   

Ушбу технология €оялар тизимини ишлаб чицишга кумак беради: Асосий мацсади: аник, ва ижодий фикрлаш крбилиятини фаоллаштириш.
3-ilova

2. 
   FSMU texnologiyasi
   

(F) - Fikringizni bayon eting.
(C) - Fikringiz bayoniga biron sabab ko‘rsating.
(M) - Ko‘rsatilgan sababni tushuntiruvchi misol keltiring.
(U) - Fikringizni umumlashtiring.
Ushbu texnologiya tinglovchilarni o‘z fikrini himoya qilishga, erkin fikrlash va o‘z fikrini boshqalarga o‘tkazishga, ochiq holda bahslashishga, egallangan bilimlarni tahlil qilishga, qay darajada egallaganliklarini baholashga hamda tinglovchilarni bahslashish madaniyatiga o‘rgatadi.

Baxolash kursatkichlari va mezonlari

Baxolash kursatkichlari va mezonlari (ballarda)	Munozara ishtirokchilari
	Ma’ruzachilar (F.I.Sh)
	1	2	3	4
Ma’ruzaning mazmuni (2,5)
-mavzuga monandligi (1,5)
-mantikiy aniklik (0,5)
-xulosalarni kiskaligi (0,5)
Informasion texnologiyalardan foydalanganlik (kurgazmalik)- (0,9)
Reglament-(0,6)
Jami-4 ball
Takrizchi (F.I.Sh)
-ma’ruzaning tavsifi (3,0)
-ma’ruzaning kuchli tomonlarini aniklash (1,2)
-ma’ruzaning zaif tomonlarini aniklash (1,2)
Reglament (0,6)
Jami-3,0 ball
Opponentlar, ishtirokchilar (F.Sh.I)
Savollar:
-xar biri uchun (0,3)
Kushimcha
-xar biri uchun (0,3)
Moxiyati buyicha (0,3)
Jai-3,0 ball

11. 
    Mavzu: Tuproqning o‘simliklar oziqlanishi bilan bog‘liq xususiyatlari
    

Reja:

4. 
   Tuproqlarning o‘simliklarni oziqlanishi
   
5. 
   Tuproqdagi oziq moddalarning yalpi miqdori
   
6. 
   O’g‘it qo‘llash bilan bog‘liq xossalari.
   

Tuproqlarni tarkibi, xususiyatlari hamda ularda sodir bo‘ladigan fizikaviy, fizikaviy-kimyoviy, kimyoviy va biologik jarayonlarni bilish dehqonchilikda o‘g‘itlardan samarali va oqilona foydalanishda muhim ahamiyatga ega. Tuproqdagi oziq moddalarning yalpi miqdori, ularni o‘simliklar qiyin o‘zlashtiradigan shaklga o‘tishi va sodir bo‘ladigan teskari jarayon o‘simliklarning oziqlanish sharoitini belgilaydi.
Tuproqda rejalashtirilgan hosil uchun zarur bo‘ladigandan bir necha baravar ko‘p oziq moddalar mavjud, lekin ularning asosiy qismi o‘simliklar bevosita o‘zlashtira olmaydigan birikmalar shaklidadir. 76 Tuproq tarkibida o‘simliklar oson o‘zlashtiradigan oziq moddalar miqdori ko‘p bo‘lsa, minerallar o‘g‘itlarga bo‘lgan ehtiyoj ma’lum darajada kamayadi, aks holda ko‘proq o‘g‘it qo‘llash taqazo etiladi. Oziqlanish jarayonida o‘simlik, tuproq va o‘g‘it o‘rtasida uzviy bog‘liqlik yaqqol namoyon bo‘ladi.
Tuproqqa tushgandan keyin o‘g‘itlar turli o‘zgarishlarga uchraydi, tarkibidagi oziq moddalarning eruvchanligi, o‘zlashtirish darajasi va harakatchanligi o‘zgaradi. Bu o‘zgarishlar bevosita o‘g‘itlarning fizikaviy, kimyoviy va biologik xususiyatlari bilan bog‘liq.
O‘g‘itlar ham o‘z navbatida tuproqlarga ma’lum darajada ta’sir ko‘rsatadi: oziq moddalarga boyitadi, tuproq eritmasining reaksiyasini, mikrobiologik jarayonlarning xususiyati va jadalligini, shu bilan birga unumdorlikga ta’sir qiluvchi ayrim omillarni o‘zgartiradi.
O‘simliklar o‘zlashtira oladigan oziq moddalar miqdori tuproqning tipi, madaniylashganlik darajasi, etishtiriladigan ekin turi va kiritiladigan o‘g‘it miqdori bilan uzviy bog‘liqdir.
Tuproqqa kiritiladigan o‘g‘itning ma’lum bir qismi tezda mikroorganizmlar tanasiga o‘tadi. Bu ayniqsa azotli o‘g‘itlar misolida yaqqol namoyon bo‘ladi. Azotning barqaror N izotopi yordamida olib borilgan kuzatishlar tuproqning biologik singdirishi natijasida o‘g‘it tarkibidagi nitrat shakldagi azotning 10 -20, ammiak shakldagi azotning 20-40 %i mikroorganizmlar tanasida organik holatda muqimlanib qolishi aniqlangan. Nitrat shakldagi azot mikroorganizmlar tomonidan ammiak shakldagi azotga nisbatan 1,5-2,0 marta kam singdirilsada, juda katta amaliy ahamiyatga ega, chunki nitratlar boshqa bironta singdirish yo‘li bilan tuproqda saqlab qolinmaydi.
Nazorat savollari:

1. 
   Mineral ug‘itlarining xalq xujaligidagi ahamiyati
   
2. 
   O‘g‘itlarni guruhlash
   
3. 
   Mineral ug‘itlarining qo‘llanilishi
   
4. 
   Azotli o‘g‘itlar va ularning turlari
   
5. 
   Kaliyli o‘g‘itlar va ularning turlari
   

11. 
    Mavzu. O‘G‘ITLAR. O‘SIMLIKLARNING AZOT, FOSFOR VA KALIY
    

BILAN OZIQLANISHI