Bank auditi

3. Buxgalteriya hisobi va hisoboti operatsiyalarini tekshirish 
Buxgalteriya ishlarini tekshirish Markaziy bankning 1, 27, 60, 61-sonli 
yo‘riqnomalariga, 98-V-sonli Tartibiga, 290 - sonli «O‘zbekiston Respublikasi 
Tijorat banklarida buxgalteriya hisobi hisobradamlar Rejasi» ga, ularga kiritilgan 

---

qo‘shimchalar va o‘zgarishlarga hamda Markazny bankning boshqa meyoriy 
hujjatlari asosida amalga oshiriladi. Tekshiruv buxgalteriya bo‘limida nshlariipg 
qay darajada yo‘lga qo‘yilganligini ko‘rishdan boshlanadi. Bunda bo‘lim Ish 
Rejasining va ish targibining mavjudligi, xodimlar o‘rtnsida vazifalarnnng to‘g‘ri 
taqsimlanishi, ularning zaruriy qo‘llanmalar bilai ta’miilanganligi, xodimlarning 
o‘z ishlariga oid qo‘llanmalarni qay daraja bilnshlarn darajasi o‘rganiladi. 
Birinchi navbatda oxirgi sanaga buxgalteriya kuilnk balalsi talab qilinib, 
kunlik balans zaruriy tarzda to‘liq tahlil qilib chiqiladi. SHundan so‘ng sintetik 
(yig‘ma) va analitik (yoyma) hisoblarning bir-biriga mosligi ularni solishtirish 
yo‘li bilai birma-bir tekshiriladi. Buidan tashqari bo‘limda mijozlarga 
hisobraqamlar va subhisobvaraqlar ochish tartibi, ularning yuridik hujjatlarining 
to‘g‘rn rasmiylashtirilganligi va to‘liqligi, ochilgan va yopilgan hisobvaraqlarning 
61-shakl kitobda o‘z vaqtida va to‘g‘ri ro‘yxatga olinishi va qayd qilinishn, 
mijozlar bilsh! xizmat ko‘rgasish bo‘yicha shartpomalariing to‘liq va qonuniy 
tuzilganligi, mijozlardan ko‘rsatilgan xizmatlar uchup xizmat haqlarining to‘g‘ri va 
to‘liq o‘rnatilganligi va hisoblanishi hamda undirilishi, kunlik hujjatlarnipg 
rasmiylashtirilishi, qabul qilinishi va o‘tkazilishi, bo‘limda so‘ngi nazoratning 
yo‘lga qo‘yilganligi -yo‘riqnomalar-ga asosan ko‘riladi. 
Ma’muriy-boshqaruv xarajatlari amaliyoglarning to‘g‘riligi, xarajatlarning 
tegishli hisob raqamlarda to‘g‘ri aks ettirilgailigi Markaziy Bankning 61-
yo‘riqnomasi va 290-sonli hisobvaraqlar Rejasi asosida tekshiriladi. 
Bulardan tashqari buxgalteriya hisobi va hisoboti operatsiyalarini 
tekshirishda quyidagilarga e’tibor qaratiladi: 
• hujjatlarning arxivga topshirilishi va saqlanishiga; 
• «Tuzatish orderlari» kitobchasining yuritilishiga; 
• bank xizmatlari va kreditlar bo‘yicha foizlarning o‘z vaqtida 
hisoblanishiga; 
• Vazirlar Mahkamasining 327-sonli Qarori talablariga rioya qilinishiga; 
• 615-sonli yo‘riqnoma talablarining to‘g‘ri bajarilishiga; 
• bank faoliyatiga tegishli soliqlar va boshqa o‘tkazmalariing o‘z vaqtida 
to‘g‘ri hisoblanishi va to‘lanishi; 
• xizmat safari xarajatlari uchun mablag‘lar berish va ular bo‘yicha hisob-
kitoblarning o‘z vaqtida va to‘g‘ri bajarilishiga; 
• mehnatga haq to‘lash fondidan 40 foizlik ajratmalarning o‘z vaqtida 
hisoblanishi va o‘tkazilishiga; 
• tovar-moddiy qimmatliklarniig omborxonaga kirim qilish va chiqim qilish 
tartibiga; 
• asosiy vositalarga eskirnsh xarojatlarni o‘z vaqtida va to‘g‘ri 
hisoblanishiga; 
• ish haqqiga mablag‘lar borish bo‘yicha 1-sonli kartochkaning to‘g‘ri 
yuritilganligiga; 
• har xil xizmatlar (qo‘riqlash, aloqa) uchun to‘lovlariiig o‘z vaqtida va 
to‘g‘ri to‘lanishiga; 
• ishonchnomalarni berish tartibiga; 
• inkasso topshnriqnomalarini hisobining yuritilishiga; 

---

• xo‘jalik sudlariniig ijro varaqalarini hisobi va ularni to‘lanishi tartibga; 
• K-1 va K-2 inqg hisobining to‘g‘ri yuritilishnga; 
• balansdan tashqari hisobraqamlar qoldiqlarining haqqoniyligiga; 
• bank siriga rioya qiliiishiga. 
O‘z bilimini tekshirish bo‘yicha savollar 
1. Mijozlarga hisob-kitobvaraqlarini ochish tartibi. 
2. Hisob-kitor operatsiyalarining auditi. 
3. CHet el valyutasidagi operatsiyalarni auditdan o‘tkazish tartibi. 
4. Naqd chet valyutasidagi operatsiyalar qanday audit qilinadi? 
5. Inkasso operatsiyalarini audit qilish. 
6. Banklarning vakillik hisobvaraqlarini audit qilish tartibi. 

---