Bank auditi

1. Mijoz-tijorat bank faoliyati(biznesi)ning ko’lami. Mijoz-tijorat bankda 
sodir bo’ladigan xo’jalik muomalalarining miqdori qanchalik ko’p bo’lsa, 
auditorlik riski shunchalik yuqori bo’ladi va uning moliyaviy hisobotidan shuncha 
kengroq hajmda foydalanish zarur bo’ladi. Auditorlik risk darajasini aniqlashda 
moliyaviy hisobot ma’lumotlaridan foydalanuvchilarning fikrlari asos bo’lib 

---

hisoblanadi. Masalan, agar aktsiyadorlik jamiyati qo’shimcha aktsiya chiqarishni 
rejalishtirmagan bo’lsa, u holda faqat haqiqiy aktsiyadorlar fikri inobatga olinadi. 
Agar qo’shimcha aktsiya chiqariladigan bo’lsa, aktsiyalarga obuna bo’luvchilar 
fikrlari ham inobatga olinadi. Yangi aktsiyadorlarni asosan yuqori dividendlar va 
ijobiy auditorlik xulosasi bilan jalb qilish mumkin.
2. Mulkchilikning tashkiliy-huquqiy shakllari ham auditorlik risklarning 
maqbul to’plamiga sezilarli ta’sir ko’rsatadi. Masalan, ochiq turdagi aktsiyadorlik 
jamiyatlarining moliyaviy hisobotlari yopiq turdagi aktsiyadorlik jamiyatlarinikiga 
qaraganda aktsiyadorlarining ishonchini ko’proq qozonganligi bois, auditorlik 
riskini pasaytirishi mumkin. Bu ochiq turdagi aktsiyadorlik jamiyatlarida har xil 
mulkdorlar mavjudligi bilan izohlanadi. Shuningdek, aktsiyadorlarning manfaatlari 
har doim ham bir-birinikiga mos kelavermaydi va shuning uchun ham ular bir-
birlarini nazorat qilib turadilar.
3. Kreditorlik qarzlarining miqdori va tavsifi. Mijoz-tashkilot kreditorlari 
qanchalik yirik tijorat banklardan iborat bo’lsa, demak, uning moliyaviy hisobotiga 
ishonch shuncha yuqori ekanligi va uni tekshirish bilan bog’liq tavakkalchilik 
xatari shunchalik past bo’ladi.
Auditorlik riskiga boshqa shart-sharoitlar ham ta’sir ko’rsatadi. Jumladan: 
mutaxasislarning buxgalteriya hisobini bilishi, auditorlik tekshiruviga umumiy 
yondashuv, 
me’yoriy-huquqiy 
tizimdagi 
o’zgarishlar, 
hisobning 
kompyuterlashtirilganlik darajasi, mijoz-tijorat bankdagi ichki nazorat tizimining 
ishonchliligi, rahbarlar almashinishi va ularning shaxsiy fazilatlari, olingan 
natijalarni baholash va ularning to’liqligi, mazkur tashkilot faoliyatiga xos 
bo’lmagan muomalalar miqdori va sh. k.
Demak, auditorlik risklarning maqbul to’plami deganda, o’tkazilgan