118
Dinamika tiykarları
Turmısta súykelis ayırım jaǵdaylarda paydalı
bolsa, ayırım jaǵdaylarda zıyanlı boladı. Mısalı,
qısta muzlı jolda ketip baratırǵan avtomobildiń
dóńgelekleri menen muzdıń arasındaǵı súyke-
liwdi arttırıw
kerek bolsa, konki menen muzdıń
arasındaǵı súykeliwdi kemeytiw kerek boladı.
Zárúrlikke qarap súykeliwdi
kemeytiw yamasa
arttırıw múmkin. Onıń ushın dáslep súykeliw
koefficientin ólshew zárúrligi tuwıladı. Tınısh-
lıqtaǵı súykeliw kúshin ólshew múmkin. Eger
taxtanı (deneni) gorizontal betke qoyıp, onı di-
namometr
menen tartsaq, dene ornınan qozǵal-
masa da, dinamometrdiń kórsetkishi artadı hám
belgili maksimallıq
F =
F
s(t)
mánisine jetkende, dene ornınan qozǵaladı (109-
a
súwret). Bul jaǵdayda
F
s(t)
kúshi tınıshlıqtaǵı súykeliw kúshi.
Deneniń tınısh halınan qozǵalısqa keliw waqtındaǵı súykelis kúshi
tınıshlıqtaǵı súykelis kúshi dep ataladı.
Tayanısh túsinikler: súykeliw kúshi, tınıshlıqtaǵı súykeliw, tınıshlıqtaǵı
súykelis kúshi.
1. Ne ushın bazı júk avtomobilleriniń artqı dóńgeleklerine shınjır baylanadı?
2. Ne ushın tiri balıqlardı qolda uslap turıw qıyın?
3. Ne ushın ustalar detallarǵa shurıptı burawdan aldın oǵan sabın jaǵadı?
4. Súykeliw qay waqıtta paydalı, qay waqıtta zıyanlı ekenligine mısallar keltiriń.
33-§. SÍRǴANAP SÚYKELIW.
DOMALAP SÚYKELIW
Sırǵanap súykeliw
Sırǵanap súykeliw bir deneniń beti boylap basqa dene sırǵanap
Do'stlaringiz bilan baham: 
