Barakaуev m., Shamsiyev а., G’oyibnazarova g

1. Ijodiy faoliyatga undovchi topshiriqlar.
Bunda, yangi yoki oldindan ma’lum bo‘lsada, ungacha boshqacha nuqtai 
nazardan qaralgan g‘oya, fikrlarni tadqiq qilish, ya’ni ma’lumotlar to‘plash, 
ular ustida ishlash, o‘z fikrini bildirishga undaydigan topshiriqlar, vazifalar 
beriladi.
Ta’lim oluvchilar mustaqil ishlarini tashkil etishda ta’lim oluvchilarning 
shaxsan o‘zlari esa quyidagi vazifalarni bajarishlari lozim: 

yangi bilimlarni mustaqil tarzda puxta o‘zlashtirish ko‘nikmalariga ega 
bo‘lishi; 

zarur ma’lumotlarni izlab topish uchun qulay usullar va vositalarni 
aniqlash malakalariga ega bo‘lishi; 

axborot manbalaridan samarali foydalana olishi; 

an’anaviy o‘quv va ilmiy adabiyotlar hamda me’yoriy xujjatlar bilan 
ishlash ko‘nikmalariga ega bo‘lishi; 

elektron o‘quv-ilmiy adabiyotlar va ma’lumotlar banki bilan ishlash 
malakalariga ega bo‘lishi; 

internet tarmog‘idan maqsadli foydalana olishi; 

ma’lumotlar bazasini tahlil eta olishi; 

ish natijalarini ekspertizaga tayyorlash va ekspert xulosasi asosida qayta 
ishlash malakalariga ega bo‘lishi; 

topshiriqlarni bajarishga tizimli va ijodiy yondasha olishi; 

ishlab chiqilgan yechim, loyiha yoki g‘oyani asoslash va hay’at a’zolari 
oldida himoya qilishi va h.k.. 
Mustaqil ishlarni tashkil etishning o‘ziga xos jihatlari quyidagilarni o‘z 
ichiga oladi: 

Mustaqil ishni tashkil etishning eng muhim xususiyatlaridan biri 
shundan 
iboratki, 
uni

---

14 
ta’lim oluvchining o‘zi tashkil etib, mazkur jarayonda samaradorlikka erishish 
uchun uning o‘zi ishlarni rejalashtiradi va amalga oshiradi. 

Mazkur 
jarayonda 
yangi 
bilimlarni 
egallash 
va
ko‘nikmalarni shakllantirish ham mustaqil ravishda amalga oshirilib, bunda 
ular tomonidan vaqtni to‘g‘ri taqsimlashda quyidagilarni hisobga olishi 
muhim hisoblanadi:
a) mustaqil ish – bu ta’lim olishning, aqliy mehnatning alohida turidir; 
b) ta’lim oluvchi mustaqil ta’lim jarayonida zarur ma’lumotlarni asosan 
o‘zi mustaqil ravishda egallaydi. Bunda: turli o‘quv adabiyotlar va internet 
tarmog‘i materiallarilardan mustaqil ravishda foydalanadi.
Eslatma: Ta’lim jarayonida zamonaviy pedagogik, innovasion va axborot 
kommunikasiya texnologiyalardan foydalanishning asosiy maqsadi faqatgina 
ta’lim berishdan iborat bo‘lib qolmasdan, ta’lim oluvchilarni mustaqil ta’lim 
olishga o‘rgatishdan ham iboratdir. Shuning uchun ta’lim oluvchilarga ulardan 
to‘g‘ri va o‘rinli foydalanishni o‘rgatish ham mustaqil ta’limni samarali hamda 
sifatli tashkil etishda muhim o‘rin tutadi.
Mustaqil ta’limning yana bir muhim jihati shundan iboratki, unda har bir 
ta’lim oluvchi mustaqil ta’lim olish vaqtini o‘zi belgilaydi. Bunda ta’lim 
oluvchining mustaqil ishi o‘quv rejasidagi muayyan fanni (Masalan: 
“Matematika o‘qitish metodikasi” fanini) o‘zlashtirish uchun belgilangan o‘quv 
ishlarining tarkibiy qismi bo‘lib, bevosita ta’lim jarayonini tashkil etishdan 
keskin farq qiladi. Chunki, uni bajarish vaqtini ta’lim oluvchi o‘zi 
imkoniyatidan kelib chiqqan holda belgilaydi. 

Mustaqil ishni bajarish uchun ta’lim oluvchida xohishni shaklantirish 
muhim o‘rin tutadi. Shuning uchun, har bir ta’lim oluvchini: Mustaqil ishni