Barcha turdagi kompyuter xizmatlarini taklif qilamiz

7. Geografik kenglik va uzoqlik tushunchalarini izohlang
Geografik kenglik ekvatordan shimol yoki janubdagi Yer yuzasidagi nuqtaning burchak masofasini bildiradi. U darajalarda o‘lchanadi, ekvator 0° kenglikda, Shimoliy va Janubiy qutblar esa mos ravishda 90° shimoliy va janubiy kenglikda.
Masofa, aksincha, ikki nuqta bir-biridan qanchalik uzoqligini o'lchashni bildiradi. U turli birliklarda, masalan, kilometr, mil yoki dengiz millarida o'lchanishi mumkin. Masofa odatda Yer yuzasidagi ikkita nuqtaning koordinatalari (kenglik va uzunlik) yordamida hisoblanadi
Xulosa qilib aytadigan bo'lsak, geografik kenglik nuqtaning ekvatorga nisbatan o'rnini belgilaydi, masofa esa Yer yuzasidagi ikki nuqta orasidagi masofani o'lchaydi.


8. Nivelirlashning mohiyati va metodlarini tushuntiring
Nivelirlash mohiyati va usullari. Nivelirlash geodezik ishlarning bir turi bo‗lib, uning natijasida yerning tabiiy (fizik) yuzasida joylashgan nuqtalarning bir-biriga nisbatan balandligi (nisbiy balandligi) o‗lchanadi hamda bu nuqtalarning boshlang‗ich
deb qabul qilingan sathiy yuzadan balandligi aniqlanadi. Nivelirlash joy relyefining shakllarini o‗rganish va ularni plan hamda kartalarda tasvirlash, har xil bino va inshootlarni loyihalash,41
ularni qurishda zarur bo‗lgan nuqtalar balandligini va farqini aniqlashda bajariladi. Geometrik nivelirlash geodezik asbob — nivelir yordamida hosil qilinadigan gorizontal vizirlash nuri asosida bajariladi. Shuningdek, bunday gorizontal vizirlash nurini trubasida silindrik adilak mavjud bo‗lgan geodezik asboblar — teodolit hamda kiprigel yordamida ham hosil qilish mumkin.
Trigonometrik nivelirlash geodezik asbob — teodolittaxeometr yordamida hosil qilinadigan qiya nur asosida bajariladi. Bu nivelirlash ikki nuqta orasidagi chiziqning og‗ish burchagi va
masofasini o‗lchash bilan amalga oshiriladi. Fizik nivelirlash gidrostatik, barometrik va aeroradio nivelirlashga bo‗linadi. Gidrostatik nivelirlash o‗zaro ulangan shisha naychalardagi
suyuqlik erkin sathining har doim bir xil balandlikni egallash xususiyatidan foydalanib, nuqtalarga o‗rnatilgan shisha naychalar bo‗- yicha o‗lchanadi. Barometrik nivelirlashda nuqtalarga o‗rnatilgan barometrlar ko‗rsatkichi bo‗yicha ulardagi atmosfera bosimining qiymatlari
o‗lchanib, bosim farqi orqali nisbiy balandlik hisoblanadi.
Aeronivelirlash radiobalandlikni o‗lchash va statoskop bilan
uchib ketayotgan samolyotning yer sirtidan balandligini aniqlash orqali bajariladi.
Stereofotogrammetrik nivelirlash joyning ikkita bir xil
aerosuratini stereometr, stereokomparator va shunga o‗xshash
maxsus asboblarda relyef modelini hosil qilib, unda o‗lchashni
bajarish bilan amalga oshiriladi. Avtomatik nivelirlash joyning biror-bir yo‗nalishi bo‗yicha
profilini maxsus nivelir-avtomat asbobida chizib, profildan nuqtalar nisbiy balandligini aniqlab olishga asoslangan.