Barcha turdagi kompyuter xizmatlarini taklif qilamiz


Tabiiy geografiyaning qanday tadqiqot usullari mavjud?


Download 1.66 Mb.
bet11/69
Sana22.02.2023
Hajmi1.66 Mb.
#1221304
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   69
14.Tabiiy geografiyaning qanday tadqiqot usullari mavjud?
Geoximik usullar ladshaftshunoslik tadqiqotlarida keng qoʻllaniladi. Geoximik usul yordamida landshaftshunoslikda xi- miyaviy elementlarni harakati oʻrganiladi. Ximiyaviy element- lar koʻproq balandliklardan pastqam joylar tomon harakat qiladi. Natijada turli xil landshaftlar hosil boʻladi.
Geofizik usullar yordamida landshaftlarda sodir boʻladigan energiya va modda almashinuvi jarayoni oʻrganiladi.
Modellashtirish usuli tabiiy geografiyada keng qoʻllaniladi. Hozirgi paytda jamiyat va tabiatni o'zaro ta'sirini modellashti- rish tabiiy geografiyani va ekologik geografiyaning asosiy mu- ammolaridan biri hisoblanadi.
Tabiiy geografiyada maxsus tadqiqot usullari keng qoʻlla- niladi. Ular tabiiy geografiyaning oʻzida ishlab chiqilgan usullardir. Bunday usullarga qiyosiy tavsif, ekspeditsiya, kar- tografik, paleogeografik, landshaft-indikatsiya va boshqa usul- lar kiradi.
Qiyosiy tavsif usuli tabiiy geografiyada qadimdan qoʻllab kelinadi. Hozirgi davrda ham mazkur usul geografik tadqiqotlar olib borishning asosiy usuli hisoblanadi. Qiyosiy-tavsif usuli turli hududlarni relyefmi, iqlimini, ichki suvlarini, o'simligi, tuproq, hayvonot dunyosi, tabiat zonalari va landshaftlarni oʻrganishda keng qoʻllaniladi. Mazkur usul mamlakatshunoslikda koʻproq foydalaniladi.
Ekspeditsiya yoki dala usuli tabiiy geografiyaning asosiy usul- laridan biridir. Geografik nazariyalar asosan dalada toʻplangan ma'lumotlar asosida rivojlanadi. Shuning uchun mazkur usul antik davrdan to hozirgi davrgacha geografik ma'lumotlar olishning va tabiatni hamda xoʻjalikni oʻrganishning asosiy usuli bo'lib hisoblanib kelmoqda.

16.Geoximik, geofizik, modellashtrish usullariga tarif bering?
Geoximik va geofizik usullar. Mazkur usullar landshaftshunoslik
tadqiqotlarida keng qoMlaniladi. Geokimyoviy usul yordamida landshaftshunoslikda kimyoviy elementlarning harakati o ’rganiladi.
Kimyoviy elementlar ko‘proq balandliklardan pastqam joylar tomon
harakat qiladi. Natijada turli xil landshaftlar hosil boMadi. Geofizik
usullar yordamida landshaftlarda sodir boMadigan energiya va modda
almashinuvi jarayoni kiradi.
Paleogeografik usul. Mazkur usul tabiiy va ijtimoiy-iqtisodiy
geogratiyaning asosiy tadqiqot usuli hisoblanadi. Paleogeografik usul
tabiiy geografiyada geologik rivojlanish davomida tabiiy sharoitning
shakllanishi va o 4zgarishini aniqlash uchun ishlatiladi. Bundan tashqari
mazkur usul m a’lum bir jarayonlarni rivojlanish qonuniyatlarini aniqlash asosida ularni o 4zgarishi va iqtisodiy holatlarini bashorat qilishga
imkon beradi.


Download 1.66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   69




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling