Barcha turdagi kompyuter xizmatlarini taklif qilamiz


Quyoshning ichki tuzilishi haqida ma’lumot bering


Download 1.66 Mb.
bet19/69
Sana22.02.2023
Hajmi1.66 Mb.
#1221304
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   69
Quyoshning ichki tuzilishi haqida ma’lumot bering.
Quyoshning ichki tuzilishi. Quyoshning ichki tuzilishi qatlamsimon tuzilishiga ega. U yadro, issiqlikni nur orqali taralashi oblasti,
konvektiv zona va Quyosh atmosferasi kabi qatlamlardan iborat.
Yadro - Quyoshning markazi boMib. unda bosim va harorat juda
yuqori, natijada doimo yadro reaksiyalari sodir bo'lib turadi. Yadro
deyarli ko‘zga ko'rinmaydigan va harakatsiz o'ta yuqori haroratga ega
boMgan gazlardan iborat.
Yadroning ustki qismida issiqlikni nur orqali taralashi oblasti
joylashgan. Mazkur qatlamda issiqlikni tashqi qobiqlarga uzati 1 ishi nur
yordamida amalga oshiriladi, bunda gazlar harakatsiz qoladi. Mazkur
jarayon quyidagicha sodir bo'ladi: yadrodan issiqlik nur oblastiga qisqa
to'lqinli diapozonlarda keladi (gamma nur taratish), ketishda esa uzun
toMqinli (rentgenli) diapozonlarda ketadi, bu esa tashqarida haroratni
pastligi bilan bogMiq.
Konvektiv oblast issiqlikni nur yordamida tashilish oblastining
tepasida joylashgan. Mazkur oblast ham konvektiv holatdagi ko'zga
ko‘rinmaydigan gazlardan iborat. Issiqlikning konvektiv harakati
Quyoshning markazi va tashqarisida bosim va haroratning farqlari
tufayli sodir boMadi.
Quyosh atmosferasi. Quyosh atrofini o'rab olgan, qizigan gazlardan
iborat boMgan qatlam Quyosh atmosferasi deb ataladi. U o‘z navbatida
bir-biridan harorati va gazlaming holati jihatidan farqlanuvchi uch qatlamdan - fotosfera, xromosfera va Quyosh tojidan tashkil topgan.

Yer quyosh sistemasidagi sayyora sifatida qanday xususiyatlarga ega?
Yer Quyosh tizimidagi organik hayot mavjud boMgan sayyoradir.
Yer Venera va Mars sayyoralari orasida joylashgan Quyosh tizimidagi
uchinchi sayyora. U Quyoshdan 149,6 mln. km uzoqda joylashgan
sharsimon jismdir. Bundan 24 asr avval Aristotel Yerni shar shaklida
ekanligini birinchi boMib isbotlagan boMsa, vatandoshimiz Abu
Rayhon Beruniy Martin Bexaymdan 500 yil avval, y a ’ni 995 yil
birinchi boMib, Yer sharining (diametri besh metrli) globusni yaratganva Amerika qit’asining mavjudligini o 'n bir asr avval bashorat qilgan.
IVlirzo Ulug'bek 550 yil muqaddam Quyosh, sayyoralarning fazodagi
o'rni va harakat fazalarini hayratomuz katta aniqlikda hisoblab chiqqan. I.Nyuton 300 yil avval Yerning shakli va harakatining matematik
ifodasini bergan. Lekin sayyoramiz haqida yuqorida qayd etilgan
m a’lumotlar to'plangan boMishiga qaramay Yerning paydo boMishi va
taraqqiyoti haqida ko'plab faraz va ta’limotlar mavjud boMsada, lekin
hamma tan olgan yagona nazariya yo'q.
Yerning paydo boMishi haqidagi dastlabki maMumot Dekart, Kant
va Laplas g'oyalarida bayon etilgan (II-bob 2.4 boMimga qarang).
1747 yili fransuz olimi J.Byuffon sayyoralarni tashkil etgan
moddalar nomaMum osmon jismi tomonidan Quyoshdan ajralib qolgan
boMishi kerak, deb taxmin qiladi. 1916 yilda ingliz olimi Jeyms Jins
sayyoralarning moddalari qo ‘shni yulduzlarning birortasi Quyoshga
yaqin kelganda undan ajralib chiqqanligini targib qilgan.


Download 1.66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   69




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling