Barqaror rivojlanish muammolari va istiabollari. Monitoring tushuchasi, usullari va turlari

Barqaror rivojlanish (17) maqsadlari. 
3
 
Technical report by the Bureau of the United Nations Statistical Commission (UNSC) on the process of 
the development of an indicator framework for the goals and targets of the post-2015 development agenda 
(Working draft)
 (angl.). Sustainable Development Knowledge Platform. 
United Nations
 (19 March 
2015). https://ru.wikipedia.org/wiki 

---

 
 
 
 
5.2.3 Monitoring tushuchasi, usullari va turlari. Davlat ekologik ekspertizasi.  
 Inson omilining tabiiy atrof-muhitga taʹsiri (antropoten omil) borgan sari kuchayib 
borayotganligini eʹtiborga olib, maxsus kuzatish tizimi tashkil qilish zarurati vujudga 
keldi.
Mazkur kuzatishlar natijasida toʹplangan maʹlumotlar tabiiy atrof-muhitda yuz 
berayotgan oʹzgarishlarni baholash va tegishli xulosalar chiqarishga imkon berishi 
nazarda tutiladi. 
Tabiatiiing global ifloslanishi va sanoat hududlaridagi noqulay ekologik vaziyat 
hozirgi kunning olamshumul va jiddiy muammosiga aylanib qoldi. Bu muammoni hal 
etish nafaqat mutahasislarni balki, keng jamoatchilikning vazifasi ekanligini unutmaslik 
kerak. 
Mazkur masala boʹyicha samarali bahs–munozaralar olib borish va taʹsirchan chora-
tadbirlar ishlab chiqishning eng zaruriy sharti: Atmosfera havosi, suv va tuproqdagi 
maishiy, transport yoki sanoat chiqindilarining turi va konsentratsiyalarini aniq bilishdir. 

---

Inson omilining tabiiy atrof-muhitga taʹsiri (antropoten omil) borgan sari kuchayib 
borayotganligini eʹtiborga olib, maxsus kuzatish tizimi tashkil qilish zarurati vujudga 
keldi. Mazkur kuzatishlar natijasida toʹplangan maʹlumotlar tabiiy atrof-muhitda yuz 
berayotgan oʹzgarishlarni baholash va tegishli xulosalar chiqarishga imkon berishi 
nazarda tutiladi. 
 “Monitoring” atamasi inglizcha soʹz boʹlib, u "kuzatish", "nazorat qilish" maʹnosini 
bildiradi. Lekin oxirgi yillarda mazkur atamaning lugʹaviy maʹnosi juda keng miqyosda 
qoʹllanila boshlandi. Hozirgi vaqtda “monitoring” deganda, “atrof-muhxitni kuzatish”, 
“nazorat qilish”, “uning holatini boshqarish”, va “tabiiy muhit holatini bashorat qilish” 
tushuniladi. 
Respublikamizda tabiiy muhit monitoringi vazifalarini Oʹzbekiston Respublikasi 
gidrometeriologiya Bosh boshqarmasi, Davlat oʹrmon xoʹjaligi, Qishloq va suv xoʹjaligi 
vazirligi, Geologiya davlat qoʹmitasi, Sogʹliqni saqlash vazirligi va shunga oʹxshagan 
davlat muassasalari bajaradi.