Baxriddinova n. M. Zaripova m. D
Download 2.71 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- «Atrof-muxit»
- «Tabiiy muxit»
«Tashki muxit» -Tashki muxit-tabiiy kuch va vokelikning yigindisi bulib, uning moddalari,
energiyasi, tarkalishi inson faoliyatining turli ob`ektiv va sub`ektiv kirralaridir. Ularning ba`zilari bir-birlari bilan alokada bulmasligi xam mumkin. «Atrof-muxit» va «Tashki muxit» atamalari bir ma`noda tushuniladi. «Atrof-muxit» -«Atrof-muxit» tushunchasini ingliz biolog olimi YA.YUksol’ (1864-1944) ekologiya faniga kiritgan va uni kuydagicha ta`riflagan: «Tashki dunyo», u tirik organizmlarni urab turgan, ularning sezgi organlari, xayvonlarning xarakat organlari orkali ta`sir kilib, maxsus xususiyatlarning kelib chikishiga sabab buladi. Xar bir sub`ekt xuddi urgimchak turining tolalari kabi tashki muxitni u yoki bu xususiyati bilan boglangan murakkab tur xosil kilib, uzining xayotchanligini ta`minlaydi». «Atrof-muxit» tushunchasi ingliz tilida utgan asrning 60-yillarida kullanilgan bulsa, nemis tilida fakat keyingi yillardagina kullanila boshlandi. Rus evolyutsionist olimi K.F.Rul’e (1814-1858) «Tashki elementlar» tushunchasini fanga kiritgan edi. «Tabiiy muxit» -Tabiiy muxit-bu jonli va jonsiz tabiatning, tabiiy omillarining yigindisi bulib, inson faoliyati natijasida uzgaradi va organizmlarga ta`sirini kursatadi. «YAshash muxiti» -YAshash muxiti yoki sharoiti-ayrim organizm yoki biotsenozni abiotik va biotik omillar yigindisi ta`sirida organizmning usadigan va kupayadigan joyidir. YAshash muxiti 4 xil bulishi mumkin: 1. Suv 2. Tuprok 3. Er-xavo 4. Tirik organizmlar tanasi. Masalan, kana kichik umurtkasiz xasharot bulib, u fakat xayvonlar tanasida yashaydi. U xayvonlar juni orasidan utib, teriga yopishadi va konni suradi. Kana teri ustini koplab turgan 132 junlar orkali teri va jun urtasidagi issiklik va kondan olinadigan ozuka orkali atrof-muxitni kabul kiladi. Bu erda kananing atrof-muxiti: 1) yoruglik-korongulik, 2) issiklik-sovuklik, 3) ozukaning borligi yoki yukligi bilan belgilanadi. Download 2.71 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling