Baxtiyor mengliyev

 
52

---

Savol va topshiriqlar 
1.Assosiatsiyaning mohiyati haqida gapiring. 
2.Lisoniy paradigma deganda nimani tushunasiz? Misollar 
keltiring. 
3.Lisoniy paradigma qanday turlarga ega? 
 
Test 
1. Paradigma so‘zining ma’nosi: A ) namuna B) o‘xshashlik C) 
qator D) tizim. 
2. Morfologik paradigma: A) so‘z turkumlari B ) morfologik 
kategoriyalar C) nokategorial shakllar D) so‘zning morfologik 
shakllari. 
3. Lisoniy paradigma: A) bir sathga mansub, bir umumiy ma’-
noli lisoniy birliklar B) bir sathga mansub ketma-ket bog‘langan 
nitqiy birliklar C) assosiativ bog‘langan gaplar D) turli sathga 
mansub, bir umumiy ma’noli lisoniy birliklar. 
Glossariy 
assosiatsiya – bog‘liqlikka asoslangan eslash jarayoni 
sistema – birdan ortiq elementlarning o‘zaro munosabatga 
kirishishidan hosil bo‘lgan butunlik 
element – butunlikni tashkil etishda munosabatga kirishuvchi 
qism
paradigma – lisoniy sistema 
paradigma a’zosi – lisoniy sistema elementi 
fonetik paradigma – unli va undoshlar sistemasi 
morfemik paradigma – morfemalar sistemasi 
morfologik paradigma – grammatik shakllar sistemasi, 
grammatik kategoriya 
leksik paradigma – leksemalarning muayyan belgi asosidagi 
tizimi 
 
Adabiyotlar 
1. Mirtojiyev M. O‘zbek tili semasiologiyasi. – Toshkent: Fan, 
2007. 
53

---

2.Ne’matov H., Bozorov O. Til va nutq. −Toshkent: 
O‘qituvchi, 1993.
3.Ne’matov H., Rasulov R. O‘zbek tili sistem leksikologiyasi 
asoslari. – Toshkent: O‘qituvchi, 1995. 
4.Nurmonov A. Lingvistik belgi nazariyasi. – Toshkent: Fan, 
2008. 
5.Safarov Sh. Semantika. – Toshkent: “O‘zbekiston Milliy 
ensiklopediyasi” Davlat ilmiy nashriyoti, 2013.
6.Sayfullayeva R., Mengliyev B., Boqiyeva G. Hozirgi o‘zbek 
adabiy tili. – Toshkent: Fan va texnologiyalar, 2010.
7.Сhomsky N. Language and mind. – Cambridje: Cambridje 
Univ. Press. 2006.
8.Wilkinson P.R. Thesaurus of Traditional English Metaphors. 
-London, New York: Routledge, 1992.