Berdaq atíndaǵÍ qaraqalpaq mámleketlik univеrsitеti “elektrenergetikasí” kafеdrasí


Download 1.15 Mb.
bet7/38
Sana18.03.2023
Hajmi1.15 Mb.
#1280423
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   38
Bog'liq
Nizamshiliq metrologiya lektsiya tekstleri

STANDARTLASTÍRÍW – sapaníń nízamlí tiykarí. Standartlar sapaníń talap etilip atírǵan házirgi hám rawajlaníw dárejesin támiynlewshi muǵdarlíq xarakteristikalar kompleksin nízamlí birlestiredi.
METROLOGIYAsapa tekseriwiníń ilimiy tiykarí. Bul pánníń ámeliy tártipleri ónim sapasí hám protseslerníń muǵdarlíq xarakteristikasín normativlewge, ónimdi joybarlawǵa, tayarlaw hám isletiwdíń barlíq basqíshlarínda oníń sapasín element boyínsha tekseriwi ushín zárúr ólshew xabaríníń aníqlíǵí hám isenimlilik dárejesin aníqlawǵa imkan beredi.
ÓLSHEW TEXNIKASÍónim sapasín támiynlewdiń materiallíq – texnikalíq bazasíníń quramlíq bólimlerinen biri. Ol materiallar hám buyímlar, zatlardíń qásiyetleri haqqínda, texnologiyalíq protsesler xarakteristikalarí haqqínda tolíq hám isenimli xabar beriwshi ólshew usíllarí hám qurílmalarí toplamí esaplanadí. Ólshewler birligi hám ólshewler birligine tiykarlanatuǵín ólshew texnikasí sapa dárejesin hám oníń artíwíníń texnikalíq imkaniyatlarín birdey aníqlaydí.
Tábiyiydey, standartlastíríw, metrologiya hám ólshew texnikasí – pútkil sanaat ónimleriniń joqarí sapasín támiynlew sistemasí bir ǵana buwínlaríníń dárejeleri ózara baylanísqan hám ózara kelisilgen. Standartlastíríwdíń joqarí dárejesin metrologiya pánníń jetiliskenligin rawajlaníwísíz, ólshewler texnikasíníń kóz aldímízǵa keltirip bolmaydí. Usí waqíttíń ózinde metrologiya hám ólshew isi tarawínda standartlastíríw mámlekette ótkizilip atírǵan barlíq ólshewler aníqlíǵí hám isenimligin asíríwǵa, ólshew xabaríníń duríslíǵín asíríwǵa járdem beredi.
Metrologiya tarawíndaǵí standartlastíríw Mámleket sistemasí metrologiyalíq tamiynattí reglamentlewshi normativ hújjetlerdiń №1 úlgili sxemasínda kórsetilgen.
Ólshew xabarí – xabardíń eń keń jayǵaní, eń áhmiyetli túri. Oǵan pán hám sanaat, transport hám energetika, sawda hám densawlíqtí saqlaw, turmís hám sport mútájlik sezedi.
Ólshew xabarí pándegi ullí ashílíwlar hám ullí jańalaníwlar, ónimníń joqarí sapasí hám islep shíǵaríwdaǵí keń jayǵaní jaramsízlardíń deregi bolíwí múmkin.
Ólshew xabaríníń tásir qílíw qásiyeti oníń aníqlíǵí hám tuwrílíǵí menen aníqlanadí.
Qandayda bir xalíq xojalíǵí máselelerin sheshiw, yaǵniy mámlekette ólshewler birligin támiynlew ushín zárúr bolǵan pútkil ólshew xabaríníń aníqlíǵí hám duríslíǵín támiynlew áhmiyetli mámleket mashqalasí bolíp esaplanadí.
Oníń ámeliy sheshimi ushín eki funktsional sistemaǵa – ólshew xabarí aníqlíǵí hám duríslíǵín oníń paydalaníw maqsetleri hám shártlerine muwapíq muǵdarlíq normallastíríw sistemasí hám ólshewler nátiyjeleriniń mámleket kóleminde talap etilip atírǵan aníqlíq hám tuwrílíq dárejesin támiynlewshi metrologiyalíq xizmet sistemasína iye bolíw zárúr.
Bul eki sistema waziypasí mámlekette ólshewler birligin támiynlew bolǵan ólshewler mámleket sistemasí sheńberinde birlesedi. Usí tárizde, ólshewler birligin támiynlew mámleket sistemasí (ÓDT) nátiyjeleri mámlekettiń barlíq shólkemleri tárepinen paydalanatuǵín ólshewler aníqlíǵín bahalaw hám támiynlew bóliminde ilimiy hám ámeliy iskerliginiń metrologiyalíq támiynatíníń normativ–huqíqiy tiykarí bolíp esaplanadí, standartlar hám ÓDTníń basqa hújjetleri bolsa metrologiyalíq tamiynattíń (MT) normativ bazasí bolíp esaplanadí, bunnan ólshewler birligine hám talap etilip atírǵan aníqlíqqa erisiw ushín zárúr bolǵan ilimiy hám shólkemlik tiykarlar, texnikalíq qurílmalar, qaǵiydalar hám normativlerdi ornatíw hám qollaw túsiniledi.
MT ilimiy tiykarí bolíp metrologiya – ólshewler, olardíń birligin támiynlew usíllarí hám qurílmalarí hámde talap etilip atírǵan aníqlíqqa erisiw usíllarí haqqíndaǵí pán esaplanadí.
MT texnikalíq tiykarlarí tómendegiler:
- fizikalíq shamalar birlikleriníń mámleket etaloní sistemasí;
- fizikalíq shamalar birlikleri ólshemlerin etalonlardan barlíq ólshew qurílmalarína úlgi ólshew qurílmalarí járdeminde uzatíw sistemasí;
- isshi ólshew qurílmalarín islep shíǵíw, islep shíǵaríwǵa qoyíw hám aylanísqa shíǵaríw sistemasí;
- seriyalí islep shíǵaríw hám shet ellerden keltiriw ushín mólsherlengen ólshew qurallaríníń májbúriy mámleket sínawí sistemasí;
- ólshew qurallaríníń májbúriy mámleket hám mekemelik (idora) qiyaslawí yamasa metrologiyalíq attestatsiyalaníw sistemasí.
Metrologiyalíq tamiynattíń shólkemlik tiykarí bolíp mámlekettiń mámleket hám mekemelik metrologiyalíq xizmetlerinen quralǵan metrologiyalíq xizmeti esaplanadí. Bul jerde hám keyingi tekstte mekemelik metrologiyalíq xizmet (MMХ) degende yuridikalíq táreplerdiń metrologiyalíq xizmetlerin túsiniw shárt.



Download 1.15 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10   ...   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling