Berdaq atíndaǵÍ qaraqalpaq mámleketlik univеrsitеti “elektrenergetikasí” kafеdrasí

Birlemshi hám arnawlí etalonlar mámleket ushín dáslepki bolíp esaplanadí hám olar mámleket etalonlarí sípatínda tastíyíqlanadí. Olarǵa “Mámleket birlemshi etaloní” yamasa “Mámleket arnawlí etaloní” atamasí beriledi.
Ekilemshi etalonlarǵa nusqa-etalonlar, salístíríw etalonlarí, isshi etalonlar hám guwa etalonlar kiredi.
Nusqa-etalonlar birlik ólshemin isshi etalonlarǵa uzatíw ushín mólsherlengen.
Salístíríw etalonlarí yamasa bul sebeplerge kóre bir-biri menen tuwrídan-tuwrí salístíríw múmkin bolmaǵan etalonlardín ózara salístíríw ushín mólsherlengen.
Guwa etalonlar mámleket etaloníníń saqlanǵanlíǵín qiyaslaw hám buzílǵan yamasa joǵalǵan hallarda almastíríw ushín mólsherlengen.
Isshi etalonlar úlgili hám aníqraq isshi ólshew qurílmalarín qiyaslaw ushín mólsherlengen.
Mámleket etalonlardín mámlekettiń metrologiya boyínsha milliy idorasí (Ózbekstanda “Ózstandart” agentligi) jaratadí, tastíyíqlaydí, saqlaydí hám qollaydí.
Birlikti qayta tiklew hám oníń ólshemin uzatíw aníqlíǵí dúniyadaǵí eń jaqsí jetiskenlikler dárejesine mas bolíwí hám mámlekettiń xalíq xojalíǵí mútájliklerin qanaǵatlandíríw shárt. Fizikalíq shama birligi ólshemin etalonnan úlgili hám isshi ólshew qurílmalarína uzatíw úlgi qiyaslaw sxemasínda kórsetilgen. (2-súwret)
Etalonlar qáteliklerdiń qurawshílarí hám olardí aníqlaw usíllarí ámeldegi standartlarǵa muwapíq bolíwí shárt.
Etalonlar xizmetiníń pútkil múddeti dawamínda olar tárepinen qayta tiklenip atírǵan hám saqlaníp atírǵan birlikler ólsheminíń ózgermesligin támiynlew hám etalonlar aníqlíǵín asíríw maqsetinde olardíń qásiyetlerin izertlew qílíw zárúr.
Mámleket etalonlarí xalqaralíq salístírílíwí shárt.
Etalonlardíń durís saqlaníwí, salístírílíwí hám izertleniwi, soníń menen ámeldegi standarttíń etalonlar bólimindegi talaplarín orínlaw ushín etalon saqlawshílar tayínlanadí.
Etalonlardín jaratíwdí rejelestiriwdi mámlekettiń metrologiya boyínsha milliy idorasí xalíq xojalíǵí mútájliklerin úyreniw tiykarínda ámelge asíradí.
Etalonlardín oníń metrologik hám texnikalíq xarakteristikalarína qoyílatuǵín talaplar, tiykarínda soníń menen “Ózstandart” agentligi tastíyíqlaytuǵín oníń jaratílíw basqíshlarí belgileniwi shárt bolǵan texnikalíq waziypalarǵa muwapíq jaratadí.
Birlemshi etalondí mámleket etaloní sípatínda tastíyíqlaníwína deyin oní jaratíw boyínsha materiallar etalonlar orayíníń ilimiy-texnikalíq keńesi yamasa idaralararo komissiya tárepinen kórip shíǵíladí.
Bul materiallardí dúziw, mazmuní hám bayanlaníwí tiyisli standartta belgilengen.
Etalon menen bir waqítta mámleket etaloní hám mámleket qiyaslaw sxemasí standartí hámde oní engiziw boyínsha tiykarǵí shara ilajlar tastíyíqlanadí.