Berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat Universiteti sirtqi bo‘lim Amaliy psixologiya yo’nalishi 3-kurs talabasi Usenova Gulzira

Shunday qilib, o’z-o’zini anglash strukturasi “Men” atrofida joylashgan bo’lib, u I-kontseptsiyasining barqaror tuzilmalari orqali kognitiv jarayonlarni muvofiqlashtiradi, ularni tartibga soladi va o’zini va atrofidagi dunyoni bilishga yo’naltiradi. O’z-o’zini anglash faoliyatining namoyon bo’lishi markaziy “Men” va uning I-kontseptsiyasini “o’rab turgan” vaziyatli I-tasvirlar bilan ham bog’liq. Bundan tashqari, o’z-o’zini anglashning o’zida, ya’ni O’z-o’zini kontseptsiyasida uni tashkil etuvchi elementlarning bir nechta turlarini ajratish mumkin:

Shunday qilib, o’z-o’zini anglash strukturasi “Men” atrofida joylashgan bo’lib, u I-kontseptsiyasining barqaror tuzilmalari orqali kognitiv jarayonlarni muvofiqlashtiradi, ularni tartibga soladi va o’zini va atrofidagi dunyoni bilishga yo’naltiradi. O’z-o’zini anglash faoliyatining namoyon bo’lishi markaziy “Men” va uning I-kontseptsiyasini “o’rab turgan” vaziyatli I-tasvirlar bilan ham bog’liq. Bundan tashqari, o’z-o’zini anglashning o’zida, ya’ni O’z-o’zini kontseptsiyasida uni tashkil etuvchi elementlarning bir nechta turlarini ajratish mumkin:

shaxsning tanasi sxemasi bilan bog’liq o’z-o’zini anglash elementlari;

haqiqiy (haqiqiy) “men” elementlari;

ideal “men” ning elementlari va boshqalar.

• Shunday qilib, yuqorida aytilganlarga asoslanib, biz o’z-o’zini anglash tuzilishi uchtasiz ishlay olmaydi degan xulosaga kelishimiz mumkin. Eng muhim tuzilmalar: o’z-o’zini tasavvur qilish, o’z-o’zini hurmat qilish va o’ziga munosabat.

Sharq mutafakkirlarining qarashlari

Markaziy Osiyo mutafakkirlaridan Farobiy, Abu Ali ibn Sino, Abu Rayhon Beruniy va boshqalar ham inson tarbiyasiga ta‘sir etuvchi omillar ahamiyatiga katta e‘tibor berib kelganlar. Farobiy inson kamolotida ta‘lim-tarbiyaning muhimligini ta‘kidlab: “Munosib inson bo’lish uchun odamda ikki imkoniyat, ta‘lim va tarbiya olish imkoniyati bor. Ta‘lim olish orqali nazariy kamolotga erishiladi, tarbiya esa bu kishilar bilan muloqatda axloqiy qadr-qimmatni va amaliy faoliyatni yaratishga olib boradigan yo’ldir”, deydi.