Biofizika kitob yangisi 2013. doc

Elektrojarroxlik. Elektrojarroxlik deb yuqori chastotali tok yordamida 
hayvon biror organini kesish yoki ta’sir qilishga aytiladi. Diatermiyadan bu 
usulning farqi katta tok kuchi ishidadir. Bu holda tok zichligi 40 kA/m
2
gacha 
yetishi mumkin. Elektrojarrohlik usul yordamida qon tomirlarini birlashtirishda, 
alveolalarni tikishda, ko’z to’r pardasini payvandlashda ishlatiladi. Elektrodlar 
ingichka igna yoki skalpel shaklida bo’ladi. Elektrojarrohligining odatdagi 
jarrohlik usullardan quyidagi afzalliklari mavjud: kam qon yo’qotiladi, 
operasiyadan keyin og’riqlarning kam bo’lishi, bakterisid ta’siri, boshqa usullarga 
qaraganda elektrodlar shaklini o’zgartirib ko’p maqsadlarda ishlatish mumkin. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

158
 
 
Test savollari 
1. Hozirgi vaqtda tibbiyot va veterinariyada keng ishlatiladigan yurak 
potensialining qayd qilish usuli kim tomonidan taklif qilingan? 
a) Kulon;
b) Tomson;
c) Eynshteyn;
d) Plank.
2. Elektrokardiografiyaning to’g’ri ta’rifini toping? 
a) Uyg’ongan holatdagi (sistola) yurak muskullarida hosil 
bo’lgan biopotensial; 
b) Yurakning diastola paytidagi biopotensiali; 
c) Qon tomirlari va yurak orasidagi biopotensial; 
d) Buyrakning biopotensiali. 
3. Biopotensialning to’g’ri ta’rifini toping? 
a) ikki qo’l orasidagi potensiallar farqi; 
b) ikki oyoq orasidagi potensiallar farqi; 
c) qo’l va oyoq orasidagi biopotensial; 
d) organizmning turli qismlari orasidagi potensiallar farqi. 
4. Javoblarning qaysi birida elektr maydon potensialining formulasi 
keltirilgan? 
a) 
q
F
E
=
b) 
q
A
=
ϕ
c) 
2
1
ξ
ξ
ξ
−
=
∆
d) 
qE
F
=
5. SI tizimsida potensial qanday birliklarda o’lchanadi? 
a) n/kl; 
b) j/kl; 
c) n/m; 
d) _Vt_
m
2
6. Qaysi elektrokinetik hodisa yordamida odam va hayvonlar tanasiga dori 
moddalar yuborish mumkin? 
a) franklizasiya;
b) galvanizasiya;
c) elektroforez;
d) EKG.
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

159
7. Elektr tokining organizmga ta’sirining vaqtga bog’liqligini xarakterlovchi 
biofizik kattalik reabazaning to’g’ri ta’rifini ko’rsating? 
a) uzoq vaqt ta’sir etish natijasida muskullarning qisqarishi 
uchun yetarli bo’lgan kuchlanishning eng kichik qiymati; 
b) uzoq vaqt ta’sir etish natijasida muskullarning qisqarishi 
uchun kerak bo’lgan kuchlanishning eng katta qiymati; 
c) elektr tokining organizmga ta’sir etish vaqti davomiyligi; 
d) tok kuchining eng minimal qiymati. 
8. Bir xil tok kuchiga ega bo’lgan o’zgarmas va o’zgaruvchan toklarning 
qaysi birining ta’sir effektivligi katta? 
a) o’zgarmas tokniki; 
b) chastotasi yuqori bo’lgan tokniki; 
c) o’zgaruvchan tokniki; 
d) uch fazali tokniki. 
9. Quyidagi ifodalardan qay biri Amper qonunini ifodalaydi? 
a) 
ma
F
=
; 
b) 
α
ϑ sin
B
q
F
=
c) 
α
sin
Bl
F
Ι
=
d) 
ε
δ
⋅
=
E
10. Qay bir javobda paramagnit moddalar uchun 
µ
ning qiymati to’g’ri 
ko’rsatilgan? 
a) 
1
<<
µ
b) 
1
<
µ
c) 
1
>>
µ
d) 
1
>
µ
11. Qoramollar oshqozonidan temir buyumlarni oladigan qurilma nomini 
ko’rsating? 
a) magnit tayoqchalari; 
b) magnit qutblar; 
c) magnit zondlar; 
d) taqasimon magnit. 
12. Yarim o’tkazgichlarda elektr tokini qaysi zarrachalar tashiydi? 
a) elektronlar, teshiklar; 
b) ionlar, teshiklar; 
c) protonlar, elektronlar; 
d) teshiklar, musbat ionlar. 
13. Magnit maydonida harakatlanayotgan zaryadlangan zarrachaga ta’sir 
etuvchi kuch nomini ko’rsating? 
a) Kulon kuchi;
b) Amper kuchi;
c) Arximed kuchi; 
d) Lorens kuchi. 
14. O’zgaruvchan tokka ta’rif bering? 
a) kattaligi va yo’nalishi davriy ravishda o’zgarib turadigan tok; 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

160
b) faqat kattaligi o’zgaradigan tok; 
c) miqdor va yo’nalishi o’zgarmaydigan tok; 
d) o’zgarmas magnit maydonida tinch holatda bo’lgan 
o’tkazgichda hosil bo’ladigan tok. 
15. Magnetiklar deb qanday moddalarga aytiladi? 
a) kichik koersitiv kuchga ega bo’lgan va qisqa gistrozis 
halqasiga ega moddalar; 
b) magnit maydon ta’sirida magnit momentiga ega barcha 
moddalar; 
c) tashqi magnit maydoni ta’sirida maydon yo’nalishiga qarshi 
magnitlanuvchi moddalar; 
d) sun’iy yarim o’tkazgichli ferromagnitlar. 
16. Birinchi tur o’tkazuvchanlikda asosiy tok tashuvchilar nimalardan 
iborat? 
a) protonlar; 
b) ionlar; 
c) elektronlar; 
d) tirqishlar. 
17. Qanday moddalarga diamagnitlar deyiladi? 
a) tashqi magnit maydonni susaytiruvchi moddalar; 
b) tashqi magnit maydonni kuchaytiruvchi moddalar; 
c) tashqi maydonni o’zgartirmaydigan moddalar; 
d) tashqi magnit maydonni yo’qotuvchi moddalar. 
18. Xronaksiya nima? 
a) tok ta’sir etish vaqti; 
b) bo’sag’a toki; 
c) maksimal tok qiymati; 
d) minimal tok qiymati. 
19. Magnit induksiyasi qanday birliklarda o’lchanadi? 
a) amper; 
b) veber; 
c) lyuks; 
d) tesla.
20. Baliqlar va qushlar magnit maydon induksiyasi qancha bo’lganda 
harakatdan to’xtaydi? 
a) 0,4 tl; 
b) 4 tl; 
c) 40 tl; 
d) 0,04 tl. 
21. Hujayra membranasi qanday kuchlanganlikda teshiladi? 
a) 15 ming V/m; 
b) 250 V/m; 
c) 2500 V/m; 
d) 30 ming V/m. 
 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

161