Biokimyo va molekulyar biologiya

3 – laboratoriya mashg`uloti 
Oqsil va aminokislotalarning rang hosil qilish reaksiyalari. 
1. Biuret reaksiyasi 
Ishqoriy muhitda oqsillar va ularning gidroliz mahsulotlari bo’lgan polipeptidlar 
binafsha yoki qizil – binafsha rang hosil qiladi. Reaksiyaning mohiyati peptid 
bog`ining miqdoriga bog`liq. Biuret reaksiyasining chiqishi 2 ta peptid guruhining 
bo’lishiga bog`liq. Rangning intensivligi peptid bog`ining uzunligiga bog`liq bo’lib, 
ko’k binafsha rangdan to qizil – binafsha rang oralig’ida bo’ladi. Biuret reaksiyasini 
asparagin (asparagin kislotasining amidi), hamda aminokislotalardan gistidin , treonin 
va serin ham beradi. 
Bu reaksiyakning nomi biuretdan – ya’ni mochevinani qaynatish natijasida hosil 
bo’ladigan birikmadan kelib chiqqan. Bu reaksiyada ammiak molekulasining ajralishi 
kuzatiladi. 
Reaktivlar: a) tuxum oqsili, b) o’yuvchi natriy – 10% li eratmasi, v) 1% li mis 
sulfat eritmasi. 
Ishning bajarilishi: 1 ta probirka olib, unga 2 ml tuxum oqsilidan solinadi, 
keyin shuncha hajmda o’yuvchi natriydan va 1-2 tomchi mis sulfat eritmasidan 
solinadi. Bunda ko’k – binafsha yoki qizil – binafsha rang hosil bo’ladi. 
2. Ningidrin reaksiyasi 
Ningidrin reaksiyasini – amino guruhga ega bo’lgan aminokislotalar beradi. 
Oqsillar, polipeptidlar va aminokislotalar ningidrin bilan qaynaganda ko’k yoki ko’k – 
binafsha rang hosil qiladi. Ningidrin reaksiyasi - aminoguruhni aniqlash uchun eng 
aniq usul hisoblanadi. Reaksiyaning mohiyati shundan iboratki, aminokislotalar va 

---

13 
peptidlar ningidrin bilan reaksiyaga kirishib, oksidlanishli dezaminlanishga va 
dekarboksillanishga uchraydi:
R
C
COOH
H
NH
2
C
C
C
O
O
OH
OH
CO
2
NH
3
CH
O
R
C
C
C
O
O
H
OH
+
+
+
+
+
Qaytarilgan 2 molekula ningidrin bilan ammiak reaksiyaga kirishib, bo’yalgan 
birikma hosil qiladi. 
C
C
C
O
O
C
C
C
O
O
N