Biologik tizimlar haqida tushuncha (metodlar; tiriklikning xususiyatlar)

lrsiyatning umumiy qonuniyatlari. Mendelning 1-,2-qonuni monoduragay chatishtirish.
1. (2019) Nuqtalar o'rniga mos javobni tanlang. Mendelning birinchi qonuniga asosan ....
A) ikki yoki undan ortiq juft muqobil belgilari bilan farq qiladi­gan ota-ona organizmlar o'zaro chatishtirilganda. genlar va unga mos belgilar bir-biridan mustaqil ravishda irsivlanadi
B) bir juft belgisi bilan farq qijadigan gomozigota organizmlar o'zaro chatishtirilsa, F1 duragaylar ota-ona or­ganizmlarning bitta belgisiga ega bo'lib. barchasi feno­tip va genotip jihatdan bir xil bo'ladi
C) bir xromosomada joylashgan genlar birikkan genlar deyi­ladi, ya’ni mustaqil taqsimlanmay, asosan birgalikda nasldan naslga o'tadi
D) geterozigota holatdagi ikkita F1 bo'g'inni o'zaro cha­tishtirish natijasida ikkinchi bo'g'inda ajralish kuzatiladi
2. (2019) Nuqtalar o'rniga mos javobni tanlang. No'xat o'simligi donining burishgan va poyasining kalta bo'lishini ta’minlovchi genlar ....
A) modifikator genlar deyiladi
B) noallel genlar deyiladi
C) allel genlar deyiladi
D) biri ikkinchisi ustidan dominantlik qiladi
3. (2019) 1-Aabb, 2-AAbb genotiplarga mos organizmlarning fenotipi to'g'ri berilgan javobni aniqlang.
A) 1-xoldor to'ti patining yashil rangi; 2-xo‘roz tojining yong'oqsimon shakli
B) 1-xushbo‘y no'xatning kalta poyasi, burishgan doni; 2-xo‘roz tojining no'xat simon shakli
C) 1-xushbo‘y no'xatning uzun poyasi, sariq doni; 2-xoldor to'ti patining yashil rangi
D) 1-xushbo‘y no'xatning silliq doni, kalta poyasi; 2-xo‘roz tojining gulsimon shakli
4. (2019) Tariq o'simligida poyasining baland va donining yi­rik bo'lishi poyaning past va donining mayda bo'lishi usti­dan to'liq dominantlik qiladi. Tajribada digeterozigotali tariq navlari o'zaro chatishtirildi. Natijada olingan 1200 ta baland poyali o'simliklarning nechtasida mayda donga ega bo'ladi?
A) 100 B) 300 C) 600D) 400
5. (2018) Irsiyatga tegishli to'g'ri fikrlarni aniqlang.
1) organizm belgi va xususiyatlarini avlodlarga o'tkazadi; 2) yangi belgi va xususiyatlar paydo qiladi; 3) tur doirasida individlarning bir xilligi saqlanadi; 4) tur doirasida individlarning har xilligini ta’minlaydi; 5) moddiy asosi gen hisoblanadi; 6) tashqi sharoit bilan belgilanadi A) 1,3,5 B) 2,4,6 C) 1,4,5 D) 2,3,6
6. (2018) Pashshalarda qanotining qayrilgan holatda bo'lishi genlarning geterozigota holatda bo'lishiga bog'liq. Dominant gomozigota holatda bu gen embrional davrda o'limga olib keladi. Qayrilgan va qayrilmagan qanotli pashshlarda tux­umdan chiqqan avlodining fenotipi va genotipini aniqlang.
A) qanotlari qayrilgan va qanotlari qayrilmagan; Aa, aa
B) faqat qanotlari qayrilgan; Aa
C) faqat qanotlari qayrilmagan; aa
D) qanotlari qayrilgan va qanotlari qayrilmagan; AA, Aa, aa
7. (2018) Retsessiv belgilarni ajrating. 1) bug'doy donining qizil rangi; 2) yashil donli no'xat; 3) pakanalik; 4) hushbo'y hidli no'xatning oq rangi; 5) odamda sochning normal bo'lishi; 6) polidaktiliya; 7) xoldor to'tilar patining yashil rangi; 8) odamning qo'y ko'zli bo'lishi.
A) 1,2,6 B) 4,7,8 C) 2,4,5 D) 1,3,8
8. (2018) Dominant belgilarni ajrating.
1) bug'doy donining qizil rangi;
2) yashil donli no'xat; 3) pakanalik; 4) hushbo'y hidli no'xatning oq rangi; 5) odamda sochning erta to'kilishi; 6) polidaktiliya; 7) xoldor to'tilar patining yashil rangi; 8) odamning qo'y ko'zli bo'lishi
A) 2,4,5 B) 4,7,8 C) 1,2,6 D) 1,3,8
9. (2017) Dominant (a) va retsessiv (b) belgilarni ajrating.
1) drozofila ko'zining qizil rangi;
2) gemofiliya kasalligi; 3) drozofila tanasining qora rangi; 4) xo'roz bo'ynida patning bo'lmasligi; 5) no'xat donining burishgan shakli; 6) nomozshomgul gultojbargining qizil rangi; 7) odamda sepkillarning bo'lishi; 8) odamning mallasoch bo'lishi
A) a-1,6,7; b-2,3,8 B) a-2,4,5; b-1,6,7
C) a-2,3,8; Ъ-2,4,5 D) a-2,4,8; b-1,3,5
10. (2017) Odam organizmidagi anatomik(a) va gistologik(b) belgilarni ajrating.
1) teri epiteliysi yassi shaklda bo'lib, ko'p qavatli bo'ladi
2) tukli epiteliy bo'shlig'ida, kubsimon epiteliy buyraklarda joylashgan
3) tikuvchi skelet muskuli sonda joylashgan
4) suyakni 33% osseinlar tashkil qiladi
5) qalqon orqa bezi qalqonsimon bezning orqa yuzasiga yopishib turadi
6) tiroksinning 65% dan ko'prog'i yod moddasidan iborat
A) a-2,3,4 b-1,4,6 B) a-3,4,5 b-1,2,6
C) a-2,4,6 b-1,3,5 D) a-1,5,6 b-2,3,4
11. (2017) Quyidagi belgilardan qaysilarini genotipni fenotipga qarab aniqlab bo'lmaydi? 1) uzun poyali doni yashil no'xat
2) kalta qanotli qizil ko'zli erkak drozafila
3) yashil patli xoldor to'ti
4) jigarrang yungli it
5) qora tanali, qizil ko'zli urg'ochi drozafila A)2,4 B) 1,4 C) 2,5 D) 1,3
12.(2017) Xushbo'y no'xat xos xususiyatni ko'rsating.
1 changchi shakli mustaqil taqsimlanmasligi o'rganildi
2 gulining oq rangi dominat holda irsiylanadi
3 hujayra profaza bosqichida 12 ta autosoma xromasomasi bor
4 doninig bo'g'imli dukkak shakli dominat holda irsiylanadi
A 1.2 B) 3,4 C) 2,4 D) 1,3
13. (2017) Nomozshom gulga tegishli bo'lmagan belgilarni an­iqlang.
1) transkripsiya jarayonida polimeraza fermentini ishtirok etishi
2) transkripsiya jarayonida proteaza fermentini ishtirok etishi
3) gulining qizil rangi retsissev genga bo'g'liq 4) gulining pushti rangi oraliq xarakterga ega 5) fenotip jihatdan ajralish 1:2:1 nisbatda ro'y bermaydi
A) 1,3 B) 2,5 C) 4,5 DI,4
14. (2016) Makkajo'xorining 2 ta past bo'yli navini o'zaro chatishtirish natijasida Fl da faqat bo'yi normal duragaylar olingan. F2 da esa o'simliklarning 450 tasi normal, 350 tasi past bo'yli bo'lgan. F2 da nechta genotipik sinf ho­sil bo'lgan?
A) 8 B) 2 C) 3 D) 9
15. (2016) Xushbo'y no'xat xos xususiyatni ko'rsating.
1) gulining rangi mustaqil taqsimlanmasligi o'rganildi
2) besh juft belgisi mustaqil taqsimlanishi o'rganildi
3) hujayra profaza bosqichida 14 ta autosoma xromasomasi bor
4) doninig burishgan shakli dominat holda irsiylanadi
A) 1,2 B) 3,4 C) 2,4 D) 1,3
16. (2016) Odam organizmidagi anatomik(a) va gistologik(b) belgilarni aniqlang.
1) epiteliy to'qimasining shakliga ko'ra yassi, kubsimon, silindirik bo'lishi
2) taloq qorinning chap qismida, chap qorincha ostida joylashgan
3) yelkaning oldingi tomonida ikki boshli muskulni joylashuvi
4) neyron ovalsimon, doirasimon, yulduzsimon oval noksimon shakllarda bo'lishi
5) silliq tolali muskullar kalta bo'lib 0,1mm atrofida bo'ladi
6) terining kubsimon to'qimasi o'zaro zich joylashgan hujayralardan iborat.
A) a-2,3; b-4,5 B) b-1,6; a-3,4
C) a-4,6; b-1,3 D) a-2,6; b-1,4
17. (2015) Mendelning gametalar sofligi qanday hollarda o'z ifodasini topadi?
1) duragaylarda irsiy omil gen mutatsiyaga uchragan bo'lsa;
2) duragaylarda irsiy omil gen mutatsiyaga uchramagan bo'lsa;
3) agar gametalar allellar juftidan faqat bittasiga ega bo'lsa;
4) gametogenez jarayonida gomolog xromosomalar qutblarga normal tarqalsa;
5) agar gametalar allellar juftidan har ikkisiga ega bo'lsa
A) 1,3 B) 2,4 C) 4,5 D) 1,5
18. (2015) Odamdagi irsiylanadigan belgilarni aniqlang.
1) muskul hujayrasida glikogen miqdorining ortishi;
2) qonda agglyutinogen moddasining bo'lishi; 3) taloqda limfotsitlar hosil bo'lishining tezlashuvi;
4) eritrotsitlarda rezus omilning mavjudligi;
5) qonda suv miqdorining kamayishi;
6) yurak massasining reaksiya normasi
A) 2,4,6 B) 1,2,3 C) 4,5,6 D) 1,3,5