Biologiya fanidan laboratoriya ishlarining elektron versiyalari virtual laboratoriyalarni yaratish mavzular ro‘yxati

Biologiya 9 - sinf
"2. Ko'k-yashil suv o'tini mikroskopda ko'rish"
1. Akvarium devori yoki boshqa ko'lmak suv tubidagi suv o'tlari hosil qilgan yupqa pardani nina yordamida oling.
2. Undan preparat tayyorlab mikroskopning avval kichik, so'ngra katta obektivlarida kuzating.
3. Yupqa parda ingichka ko'phujayralilardan tashkil topganiga e'tibor bering.
4. Ipchalar ko'k-yashil rangda bo’lib ularning tebranayotganligini kichik va katta obektivlarda kuzating.
5- Katta obyektivda har bir ipcha bir xildagi mayda yadrosiz va xloroplastsiz hujayralardan tuzilganligiga e'tibor bering. 6. Hujayraning o'rta qismi rangsiz va chekkalari esa pigmentlardan iborat biroz to'qroq rangda ekanligini kuzating.
2-Laboratoriya mashg'uloti: "O'simlik va hayvon hujayralarini o'rganish"
Asbob va materiallar: mikroskop, buyum va qoplovchi oyna, filtr qog'oz, qizil piyoz epidermisi, odamning og'iz bo'shligidagi shilliq qavat hujayralari, yod eritmasi, toza qoshiqcha.
1. Piyoz epidermisi hujayralarini kuzatish. O'simlik hujayrasi holatining rasmini chizing.
2. Og'iz boshligidagi shilliq qavat hujayralarini kuzatish.
a) Toza buyum va qoplag'ich oynalarni tayyorlab, buyum oynasi o’rtasiga ikki tomchi yod eritmasidan tomizing.
b) Og'zingizni oching va toza qoshiq bilan yuz lunjining ichki tomoni yuzasidan qoshiqchani bir necha marta yurgazib olingan namunadan mikropreparat tay­yorlab uni mikroskopda kuzating.
d) Hujayraning shakli, donador sitoplazma va yadroga etibor bering.
e) O'simlik va hayvon hujayralarining farqini aniqlang.
3-Laboratoriya mashg'uloti: "O'simlik hujayrasida plazmoliz va deplazmolizni kuzatish"
Hujayra shirasida suvda eriydigan birikmalar ko'p bo'Iadi. Agar biz hujayrani tuzli eritmaga botirsak, hujayra tarkibidagi suv, hujayra tashqarisiga chiqa boshlaydi. Bunda hu­jayra tarangligi yo'qolib hujayra pardasi asta-sekin burisha boshlaydi. Bu hodisa plazmoliz deb alaladi. Agar shu hujayra yana toza suvga botirilsa, u o'zining avvalgi holatiga qaytadi, ya'ni deplazmolizhodisasi ro'y beradi.
Asbob va materiallar: qizil piyoz, NaCI eritmasi, mikroskop.
1. Elodeya epidermisidan o'tkir pichoq bilan 3x4 mm qalinlikda bo'lakchalar tayyorlanadi. Pinset yordamida uni ajratib olib, predmet oynasidagi bir tomchi suvga botiriladi. Qoplovchi oyna bilan yopib mikroskop ostida kuzatiladi. Hujayra holatining rasmini chizing.
2. Buyum oynasining bir tomoniga osh tuzi eritmasidan bir tomchi tomiziladi. Ikkinchi tomondan esa filtr qog'oz yordamida qoplovchi oyna tagidan suv tortib olinadi. 5-7 daqiqadan so'ng hujayra pardasi torayib, burisha boshlaydi. Bunda plazmoliz ro'y beradi.
3. Buyum oynasidagi osh tuzi eritmasi yana yuqorida ko'rsatilgan yo'I bilan toza suvga almashtiriladi. 5-7 daqiqadan keyin hujayra dastlabki holatiga qaytadi. Bu deplazmoliz hodisasi bilan bog'liq.