Biologiyadan masala va mashqlar yechish

4.Odam va uning salomatligi o’quv fanini o’sitishda masala va mashqlardan 

foydalanishdagi fanlararo bog‘lanishlar 

 

 

O„quvchilarga  ta‟lim  berish  jarayonida  fanlararo  bog„lanish  asosiy  o„rinda 

turadi.  Chunki  har  bir  hodisani  ilmiy  jihatdan  asoslash  unga  ko„p  tomonlama 

yondashishni  talab  etadi.  Biologik  jarayonlarni  borishini  o„rganish  davomida  ham 

kimyoviy, fizikaviy, matematikaga oid bilimlardan foydalanish zarur. 

-  masala  va  mashqlarni  yechishda  suyaklarning  kimyoviy  tarkibini,  tuzlarning 

xossalarini o„rganishda kimyodan olgan bilimlardan foydalaniladi; 

-  bo„g„imlarda  suyaklarning  harakatlanish  mexanizmi,  mexanik  ish  bajarish  va 

ishqalanish kuchiga oid fizikadan olgan bilimlarga asoslanadi; 

-  o„pkalar  va  to„qimalarda  gazlar  almashinuvi,  qonning  transport  funksiyasi, 

oksidlanish haqidagi bilimlar kimyo bilan bog„lab o„rganiladi; 

-  gazlar  va  suyuqliklardagi  diffuziya,  atmosfera  bosimi  haqidagi  bilimlar  fizikadan 

olgan bilimlarga asoslanadi; 

- nafas olish va chiqarish mexanizmini, qon bosimini tushuntirishda suyuqliklar bilan 

gazlardagi 

bosimlar 

farqiga 

qarab 

harakatlanish 

qonuniyatlari 

haqidagi 

ma‟lumotlarini o„rganishda fizikaga oid bilimlardan foydalaniladi; 

-  fermentlar,  katalizatorlar,  muhitning  kislotali,  ishqoriy  va  neytral  reksiyalari 

kimyodan olingan bilimlarga tayanib o„rganiladi; 

---

-  plastik  va  energetik  almashinuvni  o„rganishda  o„quvchilarning  jonli  va  jonsiz 

tabiatdagi hayot birligi haqidagi xulosaga olib kelish uchun energiyaning saqlanish va 

bir  turdan  ikkinchi  turga  aylanish  qonuni  oid  masalalar  yechishda  kimyoviy 

bilimlardan foydalaniladi; 

- issiqlikning boshqarilishi to„g„risidagi tushunchani shakllantirishda fizikadagi bug„ 

hosil bo„lishidagi solishtirma issiqlik bo„yicha olingan bilimlarga asoslanadi; 

-  ko„rish  organi–ko„zning  funksiyalari  optikaga  oid  bilimlar  asosida 

tushuntiriladi