Бирдан ичак тутилиши (ileus)


Download 1.21 Mb.
bet12/25
Sana21.06.2023
Hajmi1.21 Mb.
#1642862
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   25
Bog'liq
БИРДАН ИЧАК ТУТИЛИШИ (ileus)

Симптомитикаси. Одам тез-тез ва куп кусади, корин­нинг ёнбош сохалари ичига тортиб тургани холда устки кисмлари дам булиб кетади, зонд солиб куриладиган булса, ундан сафро аралаш бир талай суюклик чикади.
Давоси. Касалликнинг бирламчи хилида энтероанастомоз килинади, иккиламчи хилида консерватив даво килиб борилади — беморни Шницлер усулича корни билан ёткизиб куйиб, меъдасига суюклик чикиб туриши учун доимии зонд солинади, организмдан йуколаётган сув, электролитлар ва оксил урнини тулдириб бориш чоралари курилиб, вегетатив нерв системасига таъсир утказадиган дори-дармонлар (диколин ва бошкалар) буюрилади.
Странгуляцион ичак тутилиши.
Странгуляцион ичак тутилиши деганда биз ичакнинг узигагина эмас, балки ичак туткичи ва ундаги кон томирлари билан нерв толалари хам босилиб, кисилиб коладиган касалликни тушунамиз. Бунда кисилиб колган органнинг кон билан таъминланиши кескин издан чикиб, купинча гангрена бошланиб кетади. Куйидаги доллар странгуляцион ичак тутилиши жумласига киради:
1) меъда, ингичка ичак, кундаланг-чамбар ичак ва сигмасимон ичакнинг буралиши;
2) тугун хосил булиши;
3) йугон ичак чарвисининг буралиши;
4) катта чарвининг буралиши.
Меъда буралиши (volvulus ventriculi).
Меъда буралишининг икки хили: кундаланг уки буйлаб буралиши ва узунасига кетган ук буйлаб буралиши тафовут килинади.
Меъданинг кундаланг уки буйлаб буралиши (vol. vertriculi mesenterico — axialis) га унинг соат стрелкаси йуналиши буйлаб айланиб колиши сабаб булади, volvulis isoperistalticus деб шуни айтилади. Бунда меъданинг пилорик кисми унгдан чапга ва юкорига-олдинга караб, кардиал булими эса оркага ва унгга-караб пастга томон сиргалади. Меъда буралганида орка томондаги юкори кисми пастга тушиб, катта эгрилиги юкори кутарилади.
Меъда бунда тескари йуналишда — соат стрелкаси йуналишининг аксига караб буралиши хам мумкин — volvulis antiperistalticus деб шуни айтилади, бу халда пилорик кисми оркага томон бурилиб, меъда туби кориннинг олдинги девори буйлаб сирралиб боради-да, пастга ва чапга буралиб колади.
Меъда билан бирга ligamentum gastrocolicum оркали унга богланган кундаланг-чамбар ичак хам уз вазиятини узгартиради. Меъда буралганида чамбар ичак сурилиб, купинча унинг устига чикиб колади-да, меъдани олдиндан тусиб туради (volvulus ventriculi infracolicus), гохида эса меъда тагида туриб колади (vol. ventriculi supracolicus).
Меъданинг узунасига кетган уки буйлаб буралиши — volvulus ventriculi organo-axialis — икки хил куринишда учрайди. Биринчи хилида меъданинг катта эгрилиги олдинги юзасига бурилиб, кейин кориннинг олдинги девори буйлаб сиргалади-да, кичик чарвига караб боради. Кейин меъда кичик чарвининг юпка тукимасини ёриб, унинг халтаси (bursa omentalis) га тушиб колади. Шу тарика сурилиб борганида меъданинг катта эгрилиги кундаланг чамбар ичакни хам узи билан эргаштириб кетади — volvulus ventriculi anterior infracolicis хосил булади.
Иккинчи хилида меъданинг катта эгрилиги орка девори буйлаб тескари томонга харакат килади, чарви халтасига тушиб, юкори ва унгга караб боради-да, кичик чарви тагида туриб колади, уни ёриб юбориши хам мумкин. Кундаланг-чамбар ичак хам катта чарви билан биргаликда оркага ва юкорига караб эргашиб боради, vol. ventriculi posterior infracolicus хосил булади.
Меъда узининг узунасига кетган уки буйлаб шу тарика буралиши натижасида меъдага кириш йули хам, ундан чикиш йули хам буралиб колади. Меъда 180° га буралганида унинг кириш ва чикиш йуллари батамом беркилиб колади (тула меъда буралиши), агар буралиш бурчаги бундан кура камрок булса, у холда чала буралиш хосил булади.
Меъда буралишининг этиологияси нуктаи назаридан олганда бунга мойиллик турдирадиган ва уни келтириб чикарадиган омиллар тафовут килинади. Мойиллик гурдирадиган омилларга куйидагилар киради:
а) меъда бойлам аппаратининг тугма ёки турмушда орттирилган сабабларга кура заиф булиб колгани, бу нарса меъданинг паст тушиб, кардиал булими хам, пилорик булими хам бирмунча харакатчан булиб колишига, шунингдек уларнинг бир-бирига якинлашувига сабаб булади, шу тарика бу органнинг бирор томонга караб буралиши учун кулай шароитлар юзага келади;
б) пилорус стенозида меъда тонусининг узгариб колиши;
в) чандикланган яралар туфайли меъда шакли узгариб, пилоруси билан кардиясининг бир-бирига якинлашиб колгани (меъданинг кум соат куринишига кириши);
г) кундаланг — чамбар ичакнинг хаддан ташкари узунлиги;
д) диафрагманинг бушашиб туриши ва диафрагма чурралари булиши;
е) талокнинг харакатчан булиб, меъда устига тушиб коладиган даражада узун оёги борлиги.
Келтириб чикарувчи омилларга куйидагилар киради:
а) меъданинг овкат билан тулиб-тошиб кетиши;
б) меъда перистальтикасининг хаддан ташкари кучли булиши;
в) меъдани бошка орган, чунончи дам булиб кетган ичак ковузлори, талок ва бошкалар суриб куйиши;
г) бирор шикает етиши, жисмоний жихатдан куп зур бериш ёки бошка сабабларга кура корин ички босими-нинг бирдан ортиб кетиши.

Download 1.21 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   25




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling