Birinchi va ikkinchi signal sistema
Oldinda joylashgan a’zolariga mos xolda halqum uch qismiga bulinadi
Download 186.62 Kb.
|
BIRINCHI VA IKKINCHI SIGNAL SISTEMA
- Bu sahifa navigatsiya:
- Xalqumni yarta qismi – yarta og‘iz qismi – burun xalqumni davomi bulib, a)
- 1-chi guruhga
Oldinda joylashgan a’zolariga mos xolda halqum uch qismiga bulinadi:
Burun xalqum. O‘rta og‘iz qismi – og‘iz xalqum. Pastki xiqildoq qismi – ya’ni xiqildoq xalqum. Burun xalqum faqat nafas olishda ishtirok etadi, uning devorlari puchaymaydi va ular harakatsizdir. A) yuqori chegarasi – bosh suyakning asosi B) or:a devorin – umurtqa tashkil etadi V) Oldingi devori yya6, bu yerda burun bilan tutashadi. G) pastki chegarasi – qattiq tanglay. Tish harakatia bu chegara orqaga surilib umrtqaga yopishadi va burun xalqumni xalqumni yarta qismidan ajratadi. Burun xalqumda xalqumga ochiladigan Yevstaxiy nayining teshiklar bor. Eshituv nayining teshigidan orqaroqda burun-xalqumni xar bir devorida chuqurcha – xalqum chyantagi bor byalib odatda o‘nga limfadenoid tyaqima tyaplangan byaladi. Bu limfadenoid tuzilmalar – xalqum murtaklari deb ataladi. Xalqumni yarta qismi – yarta og‘iz qismi – burun xalqumni davomi bulib, a) pastki chegarasi – til ildizi b) orqa devorini – umurtqa tashkil etadi. v) oldi tomondan og‘iz byashlig‘i bilan birlashadi – kattakon teshik orqali – bu teshikni byag‘iz deyiladi. g) yuqori chegarasi – qattiq tanglay. Xikildoq – yuqorida yumshoq tanglay bilan chegaralanadi, pastda – tilni ildizi bilan chegaralanadi, yon tomondan – oldingi va orqa tanglay yoylari bilan chegaralanadi. Yumshoq tanglayning yarta qismi yasimta shaklida chyazilgan byalib, u tilcha (uvula) deb ataladi. Yumshoq tanglay yon byalimlarida ajralib, oldingi va orqa tanglay yoylarini hosil qiladi. Ularga muskullar joylashgan byaladi. Bu muskullar qisqarganda qarama-qarshi yoylar yaqinlashib, yutinish aktida, sfinkter sifatida ishtirok etadi. Yumshoq tanglayning yazida muskul joylashgan byalib, yumshoq tanglayni kyataradi va xalqumni orqa devoriga qisadi; bu muskulni qisqarishi tufayli eshitish nayining teshigi kengayadi (Yevstaxiy nay). Yumshoq tanglayning ikkinchi muskuli uni yon tomonlarga tarang qilib tortadi va chyazadi; eshitish nayining faqat og‘zini kengaytiradi. Tanglay yoylari orasida uchburchak yayiqchalarda tanglay murtaklari joylashgan. Murtaklar normada ximoya vazifasini bajaradi. Xiqildoq (gortan) – tog‘ay va yumshoq tuqimalardan tuzilgan keng, kalta nayga yaxshaydi. U buyin sohasida 4-6-byayin umurtqalari ryaparasida joylashgan byalib, 9 tog‘aydan iborat. Uchtasi toq, ya’ni: Qalqonsimon tog‘ay Xiqildoq qopqog‘i (ustki tog‘ayi) Uziksimon tog‘ay Juft tog‘aylarga: chyamichsimon; shoxsimon xiqildoq tog‘ay; ponasimon xiqildoq tog‘aylardan tuzilgan. Xiqildoq tog‘aylari bir-biriga nisbatan ma’lum harakatchanlikka yyal qyayadigan boylamlar va byag‘imlar orqali yazaro birlashgan. Xiqildoq muskullari tashqi va ichki muskullarga ajratiladi: 1-chi guruhga tashqi xiqildoqni muayyan bir holatda tutib turadigan; uni kutaradigan va tushiradigan 3-ta juft muskullar kiradi. Bu muskullar xiqildoqni oldi va va yon yuzasida joylashgan. 2-guruh (ichki) dagi muskullar esa – uchta guruhga byalinadi: Ovoz pardalarini tortuvchi muskul; Ovoz yorug‘ini kengaytiruvchi muskul; Ovoz yorug‘ini toraytiruvchi muskul. Download 186.62 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling