Bitiruv malakaviy

Pigmentlar va bo’yoqlardagi asosiy farq
Pigment muhitdagi zarralar shaklida, bo'yoq esa molekulalar shaklida bo'ladi. Ko'pgina sirtlar, masalan, shamol, qor, quyosh nurlari, yomg'ir, issiqlik, ishqalanish, oksidlanish, kimyoviy moddalar va boshqalar kabi ta'sirga sezgir.
Pigmentlar odatda quyidagi xususiyatlarga ega:
1. Rang. Rangli pigmentlar ko'rinadigan yorug'likni tanlab yutadigan va sochadigan pigmentlar bo'lib, tabiiy yorug'lik sharoitida sariq, qizil, ko'k, yashil va boshqa ranglarni taqdim etishi mumkin.
2. Rang berish kuchi. Rangli pigmentlarning tushayotgan nurni yutish qobiliyati. U standart pigment namunasining rang berish kuchining nisbiy foizida ifodalanishi mumkin.
3. Quvvatni qoplash. Film hosil qiluvchi moddada substrat yuzasining rangini qoplash qobiliyati. Odatda 1 kvadrat metr maydonni o'z ichiga olgan bo'yoq tarkibidagi gramm pigmentlari soni bilan ifodalanadi.
4. Yorug'likka qarshilik. Pigment ma'lum bir yorug'lik ostida asl rang ko'rsatkichlarini saqlab qoladi. Umuman aytganda, sakkiz darajali tizim ishlatiladi va sakkiz darajali eng yaxshisi.
5. Ob-havoga qarshilik. Pigmentning ma'lum tabiiy yoki sun'iy iqlim sharoitida o'ziga xos xususiyatlarini saqlab qolish qobiliyati. Umuman aytganda, besh darajali tizim qo'llaniladi va besh darajali eng yaxshisi.
6. Uchuvchi moddalar. Odatda namlik, odatda 1% dan oshmasligi kerak.
7. Yog 'yutish. Bir hil massani hosil qilish uchun 100 gramm pigment uchun zarur bo'lgan tozalangan zig'ir moyining gramm soniga ishora qiladi. Yog 'singishi yaxshiroqdir. Yog 'singishi pigment zarralarining o'ziga xos yuzasi va tuzilishi bilan bog'liq.
1.4. Rang olish jarayoni
Yong‘oq Júglans régia puchog‘idan olingan (jigarang rang). 200 gr yong‘oq puchog‘i tortilib olindi va unga 8 l suv quyib yong‘oq puchog‘ini qaynatildi. Qaynatib olingandan so‘ng bir xafta bijg‘itiladi va uch kun tindiriladi. Tindirish jarayoni to‘gagach rang filtirlab olinadi. Safora Sophóra japonica L daraxtining guli (sariq rang). 30 gr sofaro daraxtining guliga tortilib olindi va unga 4 l suv qo‘yib qaynatildi. Qaynatib olingandan so‘ng bir xafta bijqitiladi va uch kun tindiriladi. Tindirish jarayoni to‘gagach rang filtirlab olinadi. Piyoz Allium cepa L puchog‘idan olingan (qizil rang).500 gr piyoz puchog‘i tortilib olindi va unga 10 l suv quyib piyoz puchog‘ini qaynatildi. Qaynatib olingandan so‘ng bir xafta bijg‘itiladi va uch kun tindiriladi. Tindirish jarayoni to‘gagach rang filtirlab olinadi. Anor Punica granatum L puchog‘idan olingan (qizil rang rang). 462 gr anor puchog‘i tortilib olindi va unga 6 l suv quyib anor puchog‘ini qaynatildi. Qaynatib olingandan so‘ng bir xafta bijg‘itiladi va uch kun tindiriladi. Tindirish jarayoni to‘gagach rang filtirlab olinadi. Indigo Indigofera tinctoria o‘simligidan olingan (Ko‘k rang). 4 gr indigo o‘simligigining barglari tortilib olindi va unga 3 l suv quyib indigo o‘simligi qaynatildi. Qaynatib olingandan so‘ng bir xafta bijg‘itiladi va uch kun tindiriladi.Tindirish jarayoni to‘gagach rang filtirlab olinadi. O‘sma Isatis tinctoria L o‘simligidan olingan (Yashil rang). 5 gr o‘sma o‘simligigining barglari tortilib olindi va o‘sma barglari qo‘lda siqib olindi. Tindirish jarayoni to‘gagach rang filtirlab olinadi. Ro‘yan Rubia tinctorum L o‘simligidan olingan (Och jigarang rang). 45 gr ro‘yan o‘simligidan ildiz poyalari ajratib olindi va yaxshilab yuuvilib maylalandi. Maydalangan ro‘yan ildizini tortib olamiz va unga 6 l suvga solib qaynatildi. Qaynatib olingandan so‘ng bir xafta bijg‘itiladi va uch kun tindiriladi. Tindirish jarayoni to‘gagach rang filtirlab olinadi. Qog‘az eman broussonetia papyriefera(och pushti rang). 40 gr qog‘az eman daraxtini mevalarini terib tortib olamiz va unga 6 l suv quyib qog‘az eman daraxtini mevalari qaynatamiz. Qaynatib olingandan so‘ng bir xafta bijg‘itiladi va uch kun tindiriladi. Tindirish jarayoni to‘gagach rang filtirlab olinadi. Uksusliy eritma tayorlash. 100 litrli suvga 100 gr 96% uksus kislotasi quyib tayyorlanadi. Ipak matoni uksusliy suvda ipak matosi solinadi so‘ng ipak mato oqar suvda chayqatiladi. Chayqatilgan ipak matolar quritiladi. Ajratib olingan bo‘yoqlar bilan matolarni bo‘yash jarayoni. Jigarang rang. 20 litrli bo‘yoq qozoniga yong‘oq puchog‘idan olingan rangni quyamiz so‘ng rang qaynatiladi, qaynab to‘rgan rangga 30 gr achiq tosh qushiladi va aralashtiriladi. Qaynab to‘rgan rangga ipak matosi solib va mato aralashtiriladi. Aralashtirilgandan so‘ng rang va mato beshalka aspobiga 30 m qo‘yladi 30 m keyn rangdan mato olinib uksusliy suvga solib chaykatiladi. Chayqatgandan so‘ng oqar suvda ipak matosi yuviladi va quritishga qo‘yiladi. Sariq rang. 20 litrli bo‘yoq qozoniga 1,5 l sofaro daraxtining gulidan olingan rangni quyamiz so‘ng rang qaynatiladi, qaynab to‘rgan rangga 20 gr achiq tosh qushiladi va aralashtiriladi. Qaynab to‘rgan rangga ipak matosi solib va mato aralashtiriladi. Aralashtirilgandan so‘ng rang va mato beshalka aspobiga 30 m qo‘yladi 30 m keyn rangdan mato olinib uksusliy suvga solib chaykatiladi. Chayqatgandan so‘ng oqar suvda ipak matosi yuviladi va quritishga qo‘yiladi. Qizil rang. 20 litrli bo‘yoq qozoniga 1 l piyoz puchog‘idan olingan rangni quyamiz so‘ng rang qaynatiladi, qaynab to‘rgan rangga 30 gr achiq tosh qushiladi va aralashtiriladi. Qaynab to‘rgan rangga ipak matosi solib va mato aralashtiriladi. Aralashtirilgandan so‘ng rang va mato beshalka aspobiga 30 m qo‘yladi 30 m keyn rangdan mato olinib uksusliy suvga solib chaykatiladi. Chayqatgandan so‘ng oqar suvda ipak matosi yuviladi va quritishga qo‘yiladi. Ko‘k rang. 20 litrli bo‘yoq qozoniga 0,5 l indigo o‘simligigining barglari olingan rangni quyamiz so‘ng rang qaynatiladi, qaynab to‘rgan rangga 15 gr achiq tosh qushiladi va aralashtiriladi. Qaynab to‘rgan rangga ipak matosi solib va mato aralashtiriladi. Aralashtirilgandan so‘ng rang va mato beshalka aspobiga 30 m qo‘yladi 30 m keyn rangdan mato olinib uksusliy suvga solib chaykatiladi. Chayqatgandan so‘ng oqar suvda ipak matosi yuviladi va quritishga qo‘yiladi. Yashil rang. 20 litrli bo‘yoq qozoniga 4 gr o‘sma o‘simligigining barglari tortilib olindi va o‘sma barglari qo‘lda siqib olindi. Siqib olingan usmaga achiq tosh qo‘shib tindirildi va ipak mato solib va mato aralashtiriladi. Aralashtirilgandan so‘ng rang va mato beshalka aspobiga 30 m qo‘yladi 30 m keyn rangdan mato olinib uksusliy suvga solib chaykatiladi. Chayqatgandan so‘ng oqar suvda ipak matosi yuviladi va quritishga qo‘yiladi. Och jigarang rang. 20 litrli bo‘yoq qozoniga 6 l ro‘yan o‘simligidan ildiz poyalaridan ajratib olingan rangni quyamiz so‘ng rang qaynatiladi, qaynab to‘rgan rangga 15 gr achiq tosh qushiladi va aralashtiriladi. Qaynab to‘rgan rangga ipak matosi solib va mato aralashtiriladi. Aralashtirilgandan so‘ng rang va mato beshalka aspobiga 30 m qo‘yladi 30 m keyn rangdan mato olinib uksusliy suvga solib chaykatiladi. Chayqatgandan so‘ng oqar suvda ipak matosi yuviladi va quritishga qo‘yiladi. Och pushti rang. 20 litrli bo‘yoq qozoniga 6 l qog‘az eman daraxtini mevasidan ajratib olingan rangni quyamiz so‘ng rang qaynatiladi, qaynab to‘rgan rangga 15 gr achiq tosh qushiladi va aralashtiriladi. Qaynab to‘rgan rangga ipak matosi solib va mato aralashtiriladi. Aralashtirilgandan so‘ng rang va mato beshalka aspobiga 30 m qo‘yladi 30 m keyn rangdan mato olinib uksusliy suvga solib chaykatiladi. Chayqatgandan so‘ng oqar suvda ipak matosi yuviladi va quritishga qo‘yiladi.
A. Yong‘oq Júglans régia puchog‘idan olingan (jigarang rang).
B. Safora Sophóra japonica L daraxtining guli (sariq rang).
D. Piyoz Allium cepa L puchog‘idan olingan (qizil rang).
E. Anor Punica granatum L puchog‘idan olingan (qizil rang rang).
F. Indigo Indigofera tinctoria o‘simligidan olingan (Ko‘k rang).
G. Indigo Indigofera tinctoria o‘simligidan olingan xosillalari.
H. Safora Sophóra japonica L daraxtining guli (sariq rang), hamda Indigo Indigofera tinctoria o‘simligidan olingan (Ko‘k rang) lari aralashmalaridan hosil bo‘lgan rang.
I. Indigo Indigofera tinctoria o‘simligidan olingan xosillalari, xamda Anor Punica granatum L puchog‘idan olingan (qizil rang rang)lari aralashmalaridan hosil bo‘lgan rang.
J. O‘sma Isatis tinctoria L o‘simligidan olingan (Yashil rang).
K. Ro‘yan Rubia tinctorum L o‘simligidan olingan (Och jigarang rang).
L. Qog‘az eman broussonetia papyriefera(och pushti rang).