Божхона назорати ва уни амалга ошириш тартиби

Bojxona omborlari va erkin omborlar.

Bojxona omborlari va erkin omborlar - tovarlarni bojxona nazorati ostida saqlashga mo’ljallangan, maxsus ajratilgan va jihozlangan binolar yoki boshqa joylardir. Boshqa tovarlarga zarar yetkazishi mumkin bo’lgan yoki alohida shart-sharoitlarda saqlanishi talab etiladigan tovarlar faqat maxsus moslashtirilgan omborlarga joylashtirilishi lozim.Bojxona ombori O’zbekiston Respublikasining yuridik va (yoki) jismoniy shaxsi yoxud bojxona organi tomonidan ta’sis etiladi.
Erkin ombor O’zbekiston Respublikasining yuridik yoki jismoniy shaxsi tomonidan ta’sis etiladi. Bojxona omborlari saqlash sharoitlariga ko’ra tovarlarni vaqtincha saqlash va (yoki) bojxona ombori rejimlarida saqlash uchun mo’ljallangan bo’ladi.
Bojxona omborlari foydalanish mumkinligi jihatidan har qanday shaxslar foydalanishi uchun ochiq bo’lishi hamda muayyan shaxslar, qoida tariqasida, ombor egalari foydalanishi uchun mo’ljallangan yopiq omborlar bo’lishi mumkin. Bojxona omborlari va erkin omborlarni ochish tartibi hamda ularga qo’yiladigan talablar qonun hujjatlarida belgilanadi.
Bojxona omborlari va erkin omborlarning egalari quyidagilarga majburdirlar:

• 
  omborlarni bojxona nazoratini ta’minlash maqsadida jihozlash;
  
• 
  tovarlarning asralishini ta’minlash;
  
• 
  saqlashga ko’yilgan tovarlar va transport vositalarini olish imkoniyatini istisno etish, bojxona nazorati bundan mustasno;
  
• 
  bojxona nazorati amalga oshirilishiga to’skinlik kilmaslik;
  
• 
  hisob-kitob ishlarini yuritish hamda saqlab turilgan tovarlar va transport vositalari to’g’risida bojxona organlarigaqonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda hisobotlar taqdim etish;
  
• 
  lisenziya shartlariga rioya etish;
  
• 
  bojxona organlarining qonuniy talablarini bajarish va qonun hujjatlariga muvofiq boshqa majburiyatlarni ado etish.
  

Boj olinmaydigan savdo do’konining egasi 3, 6, 7-bandlarida nazarda tutilgan talablarga rioya etishi, shuningdek kelayotgan va sotilayotgan tovarlar hisobini yuritishi, bu tovarlar to’g’risida bojxona organlariga qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda hisobotlar taqdim etishi shart.
Bojxona omborlari va erkin omborlar egalarining omborga tovarlar va transport vositalarini joylashtiruvchi shaxslar bilan o’zaro munosabatlari shartnoma asosida quriladi. Bojxona omborlarining egalari bo’lgan bojxona organlarining bojxona omborlariga tovarlar va transport vositalarini joylashtiruvchi shaxslar bilan o’zaro munosabatlari qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiriladi.
Vaqtincha saqlash rejimiga joylashtirilgan tovarlar: ombor egasi tomonidan, tovarlarga nisbatan vakolatlarga ega bo’lgan boshqa shaxs va ularning vakillari tomonidan ko’zdan kechirilishi va o’lchab chiqilishi mumkin. Bojxona organining ruxsati bilan tekshirish va qiyoslash uchun tovarlardan namunalar hamda nusxalar olinishi mumkin; ularning o’zgarmas holatda saqlanishini ta’minlash uchun zarur bo’lgan operasiyalar amalga oshirilishi, shu jumladan shikastlangan o’rovi tuzatilishi mumkin. Bojxona ombori rejimiga joylashtirilgan tovarlar ustida ularning asralishini ta’minlash, bojxona organining ruxsati bilan sotishga va tashishga tayyorlash bo’yicha operasiyalar amalga oshirilishi mumkin. Operasiyalarning ro’yxati hamda ularni amalga oshirish tartibi qonun hujjatlarida belgilab qo’yiladi. Erkin omborga joylashtirilgan tovarlar bilan ishlab chiqarish va tijorat operasiyalarini Kodeksga muvofiq amalga oshirishga yo’l qo’yiladi, ularni chakana sotish bundan mustasno. Ushbu tovarlar uchun qonun hujjatlarida nazarda tutilgan ayrim taqiq va cheklovlar belgilab qo’yilishi mumkin. Bojxona organlari Kodeks va boshqa qonun hujjatlarining qoidalariga rioya etmagan ayrim shaxslarga tovarlar bilan operasiyalar o’tkazishni taqiqlab qo’yishlari va ularning tovarlardan foydalanishini rad etishlari mumkin.
Bojxona ombori va boj olinmaydigan savdo do’koni egalari omborda saqlanayotgan va do’konda realizasiya qilinayotgan tovarlar hamda transport vositalarining boj to’lovlari to’lanishi uchun javobgar bo’ladilar. Agar bojxona ombori egasi bilan tovarlar va transport vositalarini vaqtincha saqlash rejimiga joylashtiruvchi shaxs o’rtasidagi shartnomada ushbu shaxsning boj to’lovlarini to’lash uchun javobgarligi nazarda tutilgan bo’lsa, ular solidar javobgar bo’ladilar. Bojxona organining roziligi bilan boj to’lovlarini to’lash uchun javobgarlik tovarlarni bojxona ombori rejimida saqlash uchun joylashtirgan shaxs zimmasiga yuklanishi mumkin. Agar bojxona organi bojxona omborining egasi bo’lsa tovarlar va transport vositalarini shu omborga joylashtirgan shaxs boj to’lovlarini to’lash uchun javobgar bo’ladi, bunday shaxs bo’lmagan taqdirda - ularning mulkdori yoki egasi hisoblanuvchi shaxs javobgar bo’ladi. Agar erkin omborga joylashtirilgan tovarlardan boj to’lovlari undirilsa, to’lovlar to’lanishi uchun ularni omborga joylashtirgan shaxs javobgar bo’ladi.
Bojxona ombori va erkin ombor, shuningdek boj olinmaydigan savdo do’koni quyidagi hollarda tugatiladi:

• 
  egalarining xoxishiga ko’ra;
  
• 
  lisenziyalarning amal qilish muddati o’tganida;
  
• 
  lisenziyalar bekor qilinganida yoki ularning amalqilishi tugatilganda;
  
• 
  qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa hollarda.
  

Tugatish to’g’risidagi qaror qabul qilingan sanadan e’tiboran bojxona omborida yoki erkin omborda yoxud boj olinmaydigan savdo do’konida turgan tovarlarni saqlash vaqtincha saqlash rejimiga muvofiq amalga oshiriladi. Lisenziya bekor qilinganida tovarlar bojxona ombori yoki erkin ombor yoxud boj olinmaydigan savdo do’koniga joylashtirilgan sanadan e’tiboran qayta bojxona rasmiylashtiruvidan o’tkazilishi lozim, ularning egalaridan esa, saqlab turganlik evaziga bojxona organlari tomonidan ta’sis etilgan bojxona omborlari uchun belgilangan miqdorda tovarlarning tugatilayetgan omborda yoki magazinda turgan butun davri uchun bojxona yig’imlari undiriladi. Lisenziya chaqirib olinganida lisenziyaning amal qilishni tugatish to’g’risida qaror qabul qilingan sanadan e’tiboran tovarlar qayta bojxona rasmiylashtiruvidan o’tkazilishi lozim, ularning egalaridan esa, saqlab turganlik evaziga bojxona organlari tomonidan ta’sis etilgan bojxona omborlari uchun belgilangan bojxona yig’imlari undirila boshlaydi. Bojxona ombori va erkin ombor, boj olinmaydigan savdo do’koni tugatilganda, shuningdek bojxona ombori, boj olinmaydigan savdo do’koniga berilgan lisenziyaning amal qilishi to’xtatib turilganda tovarlarni saqlashga joylashtirishga hamdaularni realizasiya qilishgayo’l qo’yilmaydi. Bunday hollarda tovarlarni bojxona ombori va erkin ombordan, shuningdek boj olinmaydigan savdo do’konidan chiqarish Bojxona Kodeksiga muvofiq amalga oshiriladi.
Erkin omborga berilgan lisenziyaning amal qilishi to’xtatib turilganda chet el tovarlarini omborga joylashtirish boj, soliqlar to’langan va iqtisodiy siyosat choralari qo’llanilgan holda amalga oshiriladi, boj, soliqlardan ozod qilish yoxud ularni qaytarish esa O’zbekiston tovarlariga nisbatan qo’llanilmaydi. Tugatilayotgan bojxona ombori va boj olinmaydigan savdo do’konida bo’lgan tovarlar va transport vositalari vaqtincha saqlash rejimida turishining umumiy muddati uni tugatish to’g’risidagi qaror qabul qilingan sanadan e’tiboran ikki oydan, erkin omborda esa - olti oydan oshmasligi lozim.