Bolalar adabiyoti


Download 0.85 Mb.
bet16/48
Sana18.06.2023
Hajmi0.85 Mb.
#1586770
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   48
Bog'liq
NAFOSAT BOLALAR ADABIYOTI (1)

АВТОИНТЕРПРЕТАЦИЯ (юн. autos - узим, лот. interpretation - тушунтирмок) - муаллифнинг укувчига уз асарини тушунтириш, унга узи назарда тутган маънони англатишга каратилган харакати. А. турли шаклларда (суз боши, сарлавха, эпиграф, багишлов, сунгсуз, сатр ости изохлари ва ш.к.) амалга ошиши мумкин. Мае., Фахриёрнинг “Арафа” шеърида сарлавха мазмуннинг англанишида жуда мухим: Деворда осиглин; к,илич зангларини тука бошлади, яра^лай бошлади тусатдан ярим ой шаклида... Девор эса н;изил эди. Шеър 1989 йилда ёзилгани эътиборга олинса, шоир уни нима учун “Арафа” деб номлагани хам, шеърдаги рамзий образлар мазмуни хам англашилади. Ёки Х.Даврон “Дунё гузал, - деди...” деб бошланувчи шеърига Рудакийдан “Кузларимдан айрилиб курдим бутун дунёни” мисрасини эпиграф килиб олади, шу эпиграф туфайлигина укувчи матнда “кекса шоир” деб аталган лирик персонаж Рудакий эканини англайди, шеърдаги уткир драматизмни хис килади, унинг фалсафий мазмунини тушунади. “Утган кунлар”нинг бир урнида А.Крдирий сатр ости изохи шаклида Мусулмонкулнинг Катл этилиши эпизодини беради, бу эса Мусулмонкул Отабек билан тукнашган холат мохиятини, муаллифнинг инсон концепциясини тугри тушуниш учун бир калитдир. Купинча А.нинг мазкур шаклларида кувлик, тагдор маънога ишора мавжудлиги кузатилади. Мае., Чулпон “Кеча” романига М.Горькийнинг: “Маърифат чогиштириб куриш оркали хосил булади, бизнинг ёшлар эса уз курганларини хеч нима билан чогиштиролмайдилар, улар кечмишни билмайдилар ва шу учун хозирги замоннинг нималигини етарли даражада очик англаёлмайдилар”,- деган сузларини эпиграф килиб олади. Бу уринда эпиграф маъносини икки ёклама тушуниш имконияти бор: Чулпон кечмишни ёшлар хозирги замоннинг кадрига етсинлар, деган максадда тасвирлаётганини “совет ёзувчиси” мавкеидан туриб таъкидлайди, айни чогда, сохта тарих миясига сингдирилиб, манкуртга айлантирилаётган ёшлар “хозирги замоннинг нималигини етарли даражада очик англасинлар” учун асарни яратганини миллатнинг кузи очик бир вакили мавкеида ту7 Адабиётшунослик лурати риб айтади. Яъни эпиграф танлашдаёк Чулпон романнинг мазмун структураси моделини шакллантиради: узи айтмокчи булган фикр тубда, юзадагиси эса факатгина “никоб” - восита, холос. Шунингдек, муаллиф уз асари (айникса, асар бахс-мунозараларга сабаб булса) хакида матбуот оркали билдирган фикрлар (сухбат, макола, очик хат ва ш.к.) хам А.нинг куринишларидан саналади.

Download 0.85 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   ...   48




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling