Болалар боғчасида миқдор ва сон тасаввурларини таркиб топтириш

o„qitish 
samaradorligini va rivojlanishi taraqqiyotining baholanishini 
o„tkazish muddatlari 
Bola rivojlanishi xaritasini to‗ldirish uchun o‗z ichiga uchta siklni – 
dastlabki (o‗quv yili boshidagi), oraliq va yakuniy kuzatishlarni oluvchi 
kuzatish amalga oshiriladi.
Dastlabki kuzatish o‗quv yili boshida – taxminan sentyabr oyi 
davomida o‗tkaziladi. Bu bosqichda har bir bolaning boshlang‗ich 
imkoniyatlari aniqlanadi, shu vaqtga kelib uning yutuqlari belgilanadi. 
Tarbiyachi o‗z diqqatini ta‘lim sohalarini o‗zlashtirish bo‗yicha mavjud 
muammolarga qaratadi, bolaning qaysi sifatlarini qo‗llab-quvvatlash 
kerakligini, har bir bola uchun qaysi vazifalar dolzarb ekanligini 
aniqlaydi. Bundan so‗ng berilgan vaqt davomida bolaning yoshini 
hisobga olgan holda uning rivojlanishi xaritasini to‗ldiradi.
13
―Ilm yo‗li‖ Variativ dasturiga 13-ilova, «Bolaning maktabga 
tayyorlik xaritasi». 
Oraliq kuzatish yarim yillik oxirida (dekabr, yanvar oylari) 
o‗tkaziladi. Bu kuzatishning maqsadi bo‗lib bolaga nisbatan tanlab 
olingan metodikaning to‗g‗riligini aniqlash, rivojlanish dinamikasini 
belgilash sanaladi. Mazkur kuzatish natijalari bo‗yicha tarbiyachi 
boshqa mutaxassislar bilan hamkorlikda zarur vaziyatlarda pedagogik 
jarayonga tuzatishlar kiritishi mumkin. 
O„quv yili oxirida (odatda may oyida) tarbiyachi yakuniy 
kuzatishni o‗tkazadi. Yakuniy kuzatish asosida belgilangan vazifalar 
qanchalik bajarilganiligi baholanadi, mazkur bolaning rivojlanishida 
kutilayotgan natijalarni hisobga olish bilan pedagogik jarayonning 
kelgusi maqsadlari belgilanadi/to‗liq kunlik qatnash guruhida ishtirok 
etishni hisobga oilsh bilan yozgi davr uchun individual ishni olib borish 
belgilanadi. 
Kuzatishni o‗tkazishda quyidagi tamoyillarga rioya qilish tavsiya 
qilinadi: 
- kuzatish bola uchun odatiy vaziyatlarda amalga oshiriladi va 
bolaga yordam ko‗rstishga yo‗naltiriladi; 
- kuzatish bolaning rivojlanishi haqida yanada ob‘ektiv tasavvur 
yuzaga kelishi uchun ikki haftadan kam bo‗lmagan (yoki bir oy 
davomida) tarzda o‗tkaziladi; 
- tarbiyachi bola haqidagi axborotlarni ota-onalar va tashkilotining 
boshqa xodimlari bilan bo‗lgan suhbatlardan ham olishi mumkin; 

---

223 
- tarbiyachi 
bolaning 
moyilliklariga, 
qiziqishlariga, 
uning 
muloqotdagi va bilishdagi o‗ziga xosliklariga o‗z diqqatini qaratishi 
lozim. 
O‗quv yili yakunida tarbiyachi bolalar tomonidan o‗quv dasturini 
o‗zlashtirish darajasi haqida yakuniy pedagogik kengashga hisobot 
yozdai va bolalar bilan kerakli natijaga erishilmagan ko‗rsatkichlarda 
to‗xtalib o‗tadi, buning bajarilmasligi sabablarini (ayrim metodikalarni 
egallamaganlik, adabiyotlar va tarqatma materiallarning kamligi, guruh 
texnik vositalar bilan kerakli darajada ta‘minlanmagan, bolaning 
kasalligi va kelmasligi bo‗yicha, ota-onalarning faol emasliklari va h.k.) 
ko‗rsatadi.