Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик


 Tish emalining demineralizatsiyasi


Download 7.66 Mb.
Pdf ko'rish
bet27/261
Sana04.11.2023
Hajmi7.66 Mb.
#1745753
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   261
 
2.3. Tish emalining demineralizatsiyasi. 
Tishlar kariyesi kasalligining rivojlanishi murakkab patologik 
jarayoni bo`lib, ko`pgina omillarga bog`liqdir. Bunday omillar ichida 
juda katta ahamiyatga ega bo`lganlaridan biri bo`lib og`izdagi 
aralashgan so`lak hisoblanadi. So`lakning miqdori va xususiyatlari ichki 
a’zolar va sistemalar to`g`risida muhim ma’lumotlar berish bilan bir 
qatorda, tishlarda sodir bo`ladigan kariyes jarayoni qay yo`sinda 
kechishi va uning jadalligiga ham o`z ta’sirini bevosita ko`rsatadi. 
So`lak bezlar sekreti 
OG
`
IZ 
bo`shlig`iga ajralib chiqishi paytida kaltsiy 
va fosfat minerallariga to`yingan bo`lib, tish emali sathini qoplaganda 
uni ana shu ionlarga boyitadi. So`lak tarkibida bikorbonat, fosfat va 
oqsilli bufer sistemalarning mavjudligi so`lakning nihoyatda organizm 
uchun zarur bo`lgan bufer xususiyatini ta’minlaydi. Bu esa og`iz 
bo`shlig`ining meyoriy holatini saqlab turadi. So`lak bufer sistemasi 
sig`imining pasayishi kariyesni faollashib jadalligining oshishiga sabab 
bo`ladi. 
So`lak tarkibidagi fermentlar ham o`z navbatida emalda yuz berishi 
mumkin bo`lgan jarayonlarda ishtirok etadi. Ularning faollik darajasi 
og`iz bo`shlig`idagi uglevodlarni parchalanishini organik kislotalarning 


30 
hosil bo`lib turishini ta’minlab turadi va shu yo`l bilan emal 
demineralizatsiyasida ishtirok etadi. 
Ma’lum bo`lishicha a’zolar kasalliklari organizmning umumiy 
ahvoli o`zgarishi og`iz bo`shlig`i to`qimalariga, jumladan emal 
to`qimasiga so`lak tarkibiy qismlarining o`zgartirishi orqali ta’sir qilar 
ekan. So`lak ajralishining buzilishi odatda tish emali va og`iz suyuqligi 
orasida kechadigan ionlar almashuvi barqarorligini izdan chiqaradi, bu 
esa o`z navbatida emal strukturasini o`zgarishiga sabab bo`ladi. 
Og`iz bo`shlig`ida sodir bo`lishi mumkin bulgan bunday noxush 
sharoitlarning barchasi xar doim kariyes kasalligini keltirib chiqarishga 
sabab bo`lmaydi, albatta. O`choqli demineralizatsiyaning kelib chiqishi 
emal to`qimasining kimyoviy tarkibi, minerallanish darajasiga 
bog`liqdir. Tish emalining bu xsusiyatlari tishlarning chiqquncha va 
chiqish davridagi organizmning umumiy ahvoli bilan bog`liq bo`ladi. 
Shuning uchun bolaning-homiladorlik-davrida va tug`ilgandan keyingi 
dastlabki yillarda ona va bola organizmining salomatligini ta’minlash, 
ratsional ovqatlanishi, qo`shimcha ravishda ftoridlar kiritishni 
ta’minlash zarur. Bunday tadbir-choralar tish qattiq to`qimalarining 
to`laqonli shakllanishi va mineralashuvini ta’minlaydi. 
Bugunki 
kunda 
organizmning 
immun 
holatining 
kariyes 
jarayonidagi ishtiroki to`la-to`kis hal qilinmagan. Faqat shu ma’lumki, 
sekretor immungolobulinlar bakteriyalar aglyutinatsiyasini chaqirish 
yo`li bilan ularni tishlar emali sathiga yopishib qolishiga imkoniyat 
bermas ekan. Natijada og`iz bo`shlig`i gigiyenik holati yomon bo`lgan 
xolda ham, so`lak tarkibida sekretor immunoglobulinlar mavjudligi 
kariyesni oldini olishda muhim omil bo`lib hisoblanadi. 

Download 7.66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   261




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling