Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

7.1.7.1. Kandidoz. 
OIV infeksiyasi bilan zararlanganlardagi ko`p uchraydigan og`iz 
ichidagi ko`rinish hisoblanadi. Ko`proq o`tkir psevdomembranoz 
kandidoz uchraydi. OIV bilan zararlanganlarda kandidoz oylab davom 
etadi, shuning uchun o`tkir degan nom o`z kuchini yo`qotadi. Klinik 
ko`rinishlari oddiy kandidozga xos. Shilliq qavatda kulrang-oqish karash 
bo`lib, suzmali massani eslatadi. Karash shpatel bilan yengil olinadi, 
uning ostida qizargan shilliq qavat ko`rinadi. Asosan lunj, til, og`iz tubi, 
tanglay, milk shilliq qavatlarida joylashadi. Ko`rilganda kandidozni 
leykoplakiya, qizil yassi temiratkidagi xuddi shunday belgilar bilan 

---

314 
farqlay bilish kerak. O`tkir atrofik kandidoz og`iz shilliq qavatini 
allergiyadagi, S, V1, V2, V6 gipovitaminozidagi zararlanishlarini 
eslatadi. Zararlanish asosan tildagi giperemiya o`chog`i ko`rinishida 
uning o`rta chizig`i bo`ylab joylashadi; ipsimon so`rg`ichlar 
atrofiyalanadi. 
Surunkali giperplastik kandidoz kam uchraydi, lunj, qattiq va 
yumshoq tanglay shilliq qavatini ikki tomonida joylashadi. Zararlanish 
og`iz chetlarida joylashganda ko`proq kandidozli xeylit va epiteliy 
giperplaziyasi ko`rinishidagi yoriqlar hosil bo`ladi, yoriqlar vaqt o`tishi 
bilan kattalashib, qattiq qobiqli yaralarga aylanadi. Og`riq hissi ko`p 
hollarda kuzatilmaydi yoki sezilmas darajada bo`ladi, achishish hissi 
kuzatiladi. 
 
7.1.7.2. O`tkir yarali – nekrotik gingivostomatit. 
Kasallik kutilmaganda boshlanadi, lekin tish tozalaganda milkdan 
qon ketishi bilan ham boshlanishi mumkin. Kasallik belgilari 3-4 haftada 
yo`qolishi mumkin, lekin ko`pincha qaytalaydi. Milk qizargan, shishgan. 
Milk qirg`oqlari, tishlararo milk so`rg`ichlari nekrozlangan, sariq 
kulrang karash bilan qoplangan, atrof to`qimalar bilan mustaxkam 
birlashmagan. Kasallik rivojlanib boradi va ko`pincha milk yumshoq 
to`qimalarining yo`qotilishiga, suyak strukturalarining sekvestrlanishiga 
olib keladi. 
Prodromal davrida holsizlik, subfebril tana harorati, bosh og`rig`i, 
og`iz bo`shlig`ida ko`plab nekrotik elementlar kuzatiladi. Intoksikatsiya 
belgilari o`sib borib, tana harorati ko`tariladi, regionar limfoadenit 
belgilari yuzaga keladi. Og`riq kuchliligidan bolada ishtaxa yo`qoladi, 
gipersalivatsiya kuzatilib, og`izdan noxush hid keladi.