Болалар ёшида учрайдиган тиш каттик

 
Klinika. OIV infeksiyasi kechishini to`rtta davrga bo`lish mumkin. 
OIV infeksiyasini o`tkir davri zararlanishidan bir yoki bir necha 
haftadan so`ng rivojlanishi mumkin. Bu davrda OIVga seropozitiv 
reaksiya manfiy bo`lib, u 6-12 haftadan so`ng kuzatiladi. Bu davrni 
klinik belgilari – isitmaning ko`tarilishi, limfoadenopatiya, kechki 
terlashlar, bosh og`rig`i va yo`tal ko`rinishida namoyon bo`ladi. 
1 davri hech qanday simptomsiz yoki persistrlangan tarqoq 
limfoadenopatiya (PTL) ko`rinishida kechadi. Bunda chov sohasidan 
tashqarida joylashgan diametri 1 sm dan oshgan bir yoki bir necha limfa 
bezlari kattalashuvi kuzatiladi. Bunday holat 3 oy va undan oshiq davom 
etishi mumkin. 

---

312 
2 davri OITS bilan bog`langan kompleks deb atashadi. Uning 
uchun quyidagi belgi va simptomlar xos: tana vaznining kamayishi, ich 
buzilishi, holsizlik, uyqusizlik, ishtahaning yo`qolishi, hotiraning 
pasayishiga olib keluvchi nevrologik holatlar. Ushbu belgilar davri 
qaytalanib turadi. Bu davr teri va shilliq qavatdagi o`zgarishlar bilan 
kechadi: sochli leykoplakiya, o`rab oluvchi temiratki, surunkali 
qaytalanuvchi gerpes. 
3 davri oraliq davr nomi bilan yuritiladi. Bu davr kasallikni erta 
simptomlari namoyon bo`lgandan keyin hosil bo`ladi. Lekin kasallikni 
butun klinikasi namoyon bo`lmaydi. Og`iz bo`shlig`ida 3 davrida 
kandidoz, sochli leykoplakiya, o`tkir gerpetik stomatit yoki surunkali 
gerpesni o`tkirlashuvi kuzatiladi. Alveolyar pnevmoniya, o`pka sili 
rivojlanishi mumkin. 
4 davrida OITSni butun og`ir klinikasi namoyon bo`ladi. Bu shartli 
patogen infeksiya chaqirgan har xil yallig`lanish jarayonlarini 
rivojlanishi. Kaposhi sarkomasi kabi o`smalarni hosil bo`lishi bilan 
kechadi. O`smalarni hosil bo`lishi hujayra immunitet tanqisligi bilan 
bog`liq 
bo`ladi. 
OITS 
infeksiyalariga 
protozoyli 
invaziyalar 
(pnevmotsistli pnevmoniya, toksoplazmoz) yoki virusli (tsitomegaliya) 
bakteriyali va zamburug`li invaziya xos. Shu davrda limfomaning og`ir 
shakllari, kaxeksiya va nevrologik o`zgarishlar (nevropatiya, hotiraning 
pasayishi, aql zaiflik) kuzatiladi. 
Organizmni immunitet himoyasiga zararli ta’sir ko`rsatadigan OIV 
infeksiyasini kirganligini birinchi belgilari og`iz shilliq qavatidagi 
o`zgarishlar hisoblanadi. 
OIV infeksiyasi bilan bg`liq bo`lgan og`iz shilliq qavati 
kasalliklariga kiradi: 
- kandidozning klinik formalari; 
- og`iz bo`shlig`i bakterial infeksiyalari; 
- og`iz bo`shlig`i virusli infeksiyalari; 
- paradontitning agressiv shakllari (VICH - paradontit); 
- surunkali qaytalanuvchi aftoz stomatit; 
- ideopatik trombotsitopenik purpura; 
- kserostomiya bilan kechuvchi so`lak bezi asalliklari; 

---

313 
- eksfoliativ xeylit; 
- deskvamativ glossit; 
- sochli leykoplakiya; 
- Kaposhi sarkomasi; 
- yassi hujayrali rak. 
Tug`ma OIV – infeksiyasining ko`p uchraydigan klinik belgilari 
bo`lib 
tana 
vaznining 
kamayishi, 
gepatosplenomegaliya, 
trombotsitopeniya, anemiya, gepatit, o`sishdan qolish, mikrotsefaliya, 
peshona qismi do`ngligi, burun qalinlashishi, qiyshiq ko`z, ko`z 
yorig`ining uzayishi, havo rang sklera, lixoradkaning tez qaytalanuvchi 
simptomlari, enantemalar, diareya, limfoadenopatiyalar hisoblanadi. 
Bolalarda kechuvchi OITS klinikasi kattalarnikidan farq qiladi: 
1. Kaposhi sarkomasi, limfomalar kam uchraydi. 
2. Gepatit V virusi bilan zararlanishi kam kuzatiladi. 
3. Gipergammaglobulinemiya – ko`p kuzatiladi. 
4. Limfopeniya – ko`p uchraydi. 
5. Limfoidli interstitsial pnevmoniya. 
6. Bakterial sepsis – o`limga olib boruvchi sabablardan biri 
hisoblanadi. 
7. OIV – infeksiya boshlanishida o`tkir mononukleozga xos 
o`zgarishlar ko`p kuzatiladi. 
8. OIV – infeksiya kechishida MNSning birlamchi zararlanganligini 
ko`rsatuvchi aniq psixonevrologik simptomatika kuzatiladi.