Boronalar va g'altaklarning nazariyasi va hisobi Boronalar G'altaklar va g'ildiraklar

To'g'ri pichoqlar (84a-rasm) o'tzor chimlarini skarifikatsiya qilish va yangi yerlarga 15 sm chuqurlikda ishlov berish uchun qo'llaniladi. Ular tuproqni ayrim tasmalarga kesadi hamda uni burchakli ikki yoqli ponaga o'xshash sindiradi, biroq ularning yumshatish qobiliyati past. To'g'ri pichoqlar diskka radial bo'yicha, radialga aylanish bo'yicha yoki aylanishga qarshi og'ish bilan o'rnatilishi mumkin. Ularning tig'i to'g'ri chiziqli yoki radius bo'yicha qilingan bo'lishi mumkin. Qattiq mineral tuproqlarga sindirish usuli bilan ishlov berish maqsadga muvofiq. Buning uchun radial yoki diskni aylanishi bo'yicha og'ish bilan joylashgan to'g'ri chiziqli tig'li pichoqlar qo'llaniladi. O'simlik qoldiqlari va ildizpoyalar mavjud tuproqlarga sirpanib kesish bilan ishlov berish maqsadga muvofiq. Shuning uchun bunday tuproqlarga ishlov berish uchun radius bo'yicha qilingan egri tig'li va disk radiusidan aylanishga teskari tomonga og'ib o'rnatilgan pichoqlarni qo'llash yaxshi.

Freza ishchi organlarining asosiy turlari.
a - to'g'ri pichoq; b - egilgan pichoq; v - prujinasimon ilgak; g - yumshatuvchi iskana va uni diskka berkitilishi; d - o'tovlagichning egilgan pichog'i.

To'g'ri pichoqlar bir tomonlama yoki ikki tomonlama charxlanishi mumkin. Agar frezaning barabani mashina harakatiga perpendikulyar o'rnatilsa tiglarni ikki tomonlama 20-35⁰ burchak ostida simmetrik charxlash maqsadga muvofiq. Bunda minerallarga ishlov berilganda charxlash burchagi katta qiymatga, chimli tuproqlarda esa kichik qiymatga ega. Freza barabani harakat yo'nalishiga burchak ostida joylashgan hollarda bir tomonlama charxlangan pichoqlar qo'llaniladi.

Egilgan pichoqlar (84b-rasm) botqoq va chimli o'tzor tuproqlarga ishlov berish uchun qo'llaniladi. Ular ildiz sistemasini kesadi, tuproqni intensiv yumshatadi va qisman uning organik va mineral elementlarini aralashtiradi.
Egilgan yoki 7"- simon pichoq ustun va qanot (egilgan qism) qismlarga ajratiladi. Diskka chapga va o'ngga egilgan pichoqlar galma-gal o'rnatiladi. Qanotning qamrash kengligi 45-150 mm. Sirpanib kesish uchun ustunning tig'i diskning radiusiga 30° dan kichik bo'lmagan burchakka, qanotning tig'i esa harakat yo'nalishidan 60° dan katta bo'lmagan burchak ostida o'rnatiladi.