Bosh muharrir Halim saidov
Download 417.52 Kb. Pdf ko'rish
|
|
11 Ìavzu: «Ertaklar lar» (2- sinf). Mashg‘ulotning maqsadlari: ta’limiy: o‘quvchilarga ertak janri haqida ma’lumot berish, ertaklarni ifodali, rollarga bo‘lib o‘qishga o‘rgatish, qissadan hissa chiqarish ko‘nikmalarini shakllantirish; tarbiyaviy: ertaklar orqali o‘quvchilar qalbiga milliy g‘urur hissini singdirish, ularni yaxshilik qilish, bir- birlariga mehr-oqibatli bo‘lishga undash, milliy qadriyatlarimizga hurmat ruhida tarbiyalash; rivojlantiruvchi: o‘quvchilarning ifodali o‘qish, matnni qayta hikoya qilish ko‘nikmalarini rivojlantirish. Mashg‘ulot turi: juftlikda va guruhlar bilan ishlash. Mashg‘ulotda qo‘llaniladigan metodlar: «Moychechak», «Venn diagrammasi» usullari. Mashg‘ulot jihozi: slaydlar, kompyuter texnikasi, turli xil ertak kitoblar, «Oltin tarvuz» ertak qahramonlarining rasmi. Mashg‘ulotning borishi Salomlashiladi, o‘quvchilar mashg‘ulotga tayyorlanadi. Mashg‘ulot ifodali she’r aytish bilan boshlanadi. Navbatchi axboroti tinglanadi. O‘qituvchi: — Bolajonlar, kitob o‘qishni hamma yaxshi ko‘radi, ayniqsa, ertaklarni. Ayting-chi, ertaklarni nima uchun sevib mutolaa qilamiz?
(O‘quvchilar javoblari tinglanib, umumlashtiriladi). O‘qituvchi: — Bolajonlar, bugungi mashg‘ulotimizni noan’anaviy uslubda o‘tkazamiz, bunda biz guruhlar va juftliklarda ish olib boramiz. I guruh — «O‘zbek xalq ertaklari». II guruh — «Adabiy ertaklar». III guruh — «Jahon xalq ertaklari». O‘quvchilar o‘z guruhlari nomiga izoh beradilar. O‘qituvchi ularning javobini to‘ldiradi. I guruh — O‘zbek xalq ertaklari — xalq og‘zaki ijodiga mansub. Bunday ertaklar xalqning dono kishilari tomonidan to‘qilgan. Ularning muallifi bo‘lmaydi. II guruh — Adabiy ertaklar yozuvchi va shoirlar tomonidan yoziladi, ularning muallifi aniq bo‘ladi. III guruh — Jahon xalqlarining xalq og‘zaki ijodiga mansub ertaklar kiradi. O‘qituvchi: — «Mening o‘rnim qayerda?» o‘yinini o‘ynaymiz. Mana bu moychechak guli yaproqlarida yozilgan ertaklarga o‘z o‘rnini topishda yordam berishingiz kerak bo‘ladi. Har bir guruhdan bittadan o‘quvchi chiqib, o‘z guruhlariga mansub ertak nomi yozilgan yaproqni oladi va nima uchun uni tanlaganini tushuntiradi. O‘qituvchi: — Barakalla, hozir esa «Bog‘bon» mashqini bajaramiz. Tarqatmalardagi rasmlar yordamida guru- hingizga berilgan daraxtni ko‘kartirishingiz, gullatib, hosilga kiritishingiz lozim. (Har bir guruh stoliga plakatga chizilgan daraxt qo‘yiladi. Konvertlar tarqatilib, ulardagi barglar orqasida o‘zbek xalq ertaklari, gulchalar orqasida adabiy va mevalar orqasida jahon xalq ertaklari nomi yozilgan. O‘quvchilar ulardan guruhlariga mosini saralab, daraxtga yopishtiradilar. Natijada I guruh barg yozayotgan, II guruh gullagan va III guruh mevaga kirgan daraxtni hosil qilishadi). Mana shu daraxtlar orqali men sizlarga har qanday ertak uch qismdan iborat bo‘lishini aytmoqchi edim. Ertaklarning an’anaviy boshlanishi — birinchi daraxtimiz kurtak yozdi, bolalar, o‘zbek xalq ertaklari qanday so‘zlar bilan boshlanadi? (O‘quvchilar: — Bir bor ekan, bir yo‘q ekan...). Keyin voqealar rivoji keladi — ikkinchi daraxtimiz gulladi va ertaklarning tugallanish qismi — uchinchi daraxtimiz mevaga kirdi, chunki hamma ertaklarimiz yaxshilik bilan tugaganidek, har qanday ezgu ish, yomonlikka yaxshilik bilan javob berish ham oxir-oqibat o‘z mevasini beradi, to‘g‘rimi? «Oltin tarvuz» o‘zbek xalq ertagi o‘quvchilar bilan ifodali o‘qiladi. Ertakdagi voqealar o‘quvchilar bilan muhokama qilinib, «Venn diagrammasi»ni bajarish orqali mustahkamlanadi. Halol mehnat bilan kishi murodiga yetishi kambag‘al dehqon misolida tushuntiriladi va boy dehqon qilmishiga yarasha jazosini olgani xulosa qilinib mashg‘ulot yakunlanadi. O‘quvchilarga ertakni ifodali o‘qish va o‘zlariga yoqqan qismning rasmini chizib kelish uyga vazifa qilib topshiriladi.
12 — Qani, bolajonlar, darsga tayyormisiz? Jajji Matlubaxon qo‘g‘irchoqlari bilan navbatdagi «dars»ini boshladi. Qizaloq goh ularning boshini silab, erkalar, goh «tanbeh» berib, koyir edi. Darsda jim o‘tirib, «o‘qituvchi»ga quloq solganlarni «Barakalla!», «Ofarin!», «Rahmat!» kabi so‘zlar bilan maqtab qo‘yardi. O‘zini xuddi o‘qituvchilardek tutayotgan qizchasining harakatlarini kuzatib o‘tirgan Abubakir aka xayolga cho‘madi: «Qizim mening izimdan borib o‘qituvchi bo‘larmikan-a? Bolalarning ko‘nglini ko‘tarish uchun chiroyli so‘zlarni topib gapiryapti, balki onasiga o‘xshab tarbiyachilikning etagini tutar». Matlubaxon, mana, necha yildirki, o‘zi ta’lim olgan va dastlab ish boshlagan maskanda faoliyat yuritib kelayotir. Oradagi masofa olis bo‘lishiga qaramay, kasbi va qadrdon go‘shasiga bo‘lgan muhabbati tufayli bu yerdan ketgisi kelmaydi. Qancha maktablardan takliflar bo‘lgan, biroq sinfidagi qorako‘zlardan ko‘ngil uzolmaydi. Har kuni erta sahardan ishga shoshiladi. Maktab hovlisiga kirishi bilan o‘g‘il- qizlari bag‘riga otiladi. Boshlang‘ich sinfda o‘qiyotgan kezlari, mehribon muallimasining sumkasini ko‘tarishni o‘ziga sharaf deb bilgan Matlubaxonning yuragi xapriqib ketadi. Mana shu mehr-muhabbatning kuchi tufayli ham u mahallasiga yaqin maktablardan biriga ishga o‘ta olmayapti. Buloqboshi tumanining Qumguzar mahallasida farzandiga Matlubaxon muallima ta’lim-tarbiya berishini xohlaydigan ota-onalar ko‘p. Ularning aksariyati bu istakni mohir pedagogning bola qalbiga yaxshi yo‘l topa olishi bilan izohlaydi. Aslida shirinso‘zlik — o‘qituvchining asosiy yutug‘i. Shu tufayli u ikkinchi ona maqomiga erishadi. Muallima o‘quvchilarga ta’lim berar ekan, birinchi navbatda, sinfda do‘stona muhit yaratishga harakat qiladi. — O‘g‘il-qizlarimning bir-biriga samimiy va mehribon bo‘lishi uchun avvalo, o‘zim ularga o‘rnak bo‘lishim kerak. Agar ularda o‘zaro hurmat, ahillik va mehr-muhabbatni shakllantira olsam, bu — mening yutug‘im. O‘quvchilar meni tinglaydilar. Mavzuning tushunmagan joylarini so‘rashga uyalmaydilar. Fanlarni o‘zlashtirishda muammoga uchramaymiz. Ularning odob-axloqi borasida ham shunday deyish mumkin. Bu ta’lim sifati va samaradorligini oshiruvchi omillardan biridir, — deydi muallima. Matlubaxon Tursunqulova adabiyotni yaxshi ko‘radi: chiroyli she’rmi, badiiy asardan parchami o‘quvchilariga ilinadi. Dars jarayonida ularning ifodali o‘qishiga ahamiyat beradi. To‘garak mashg‘ulotlarida o‘quvchilar bilan birga ular yodlagan she’rlar, o‘qigan ertak va hikoyalar mazmunini tahlil qiladilar. Bu bolalarning badiiy adabiyot bilan do‘st bo‘lishlariga rag‘bat uyg‘otadi. O‘qituvchi navbatdagi nutq o‘stirish mashg‘ulotini boshladi. Jarayonning qiziqarli va jonli borishi uchun «Sonlar tilsimi», «Davom ettir», «Bo‘lishi mumkin emas!» ta’limiy o‘yinlari va «Kalit so‘z» mashqidan foydalandi. O‘quvchilar uchun kutilgani esa mashg‘ulotning «Mushoira» qismidir. Uni o‘qituvchi boshlab berdi: Bog‘larini hur shamollar silaydigan, Beshikdagi go‘dakniyam sizlaydigan, Ayro tushgan Bobur yanglig‘ bo‘zlaydigan, Andijon bor ona-Turon quchog‘ida. Ha, qalbi toza, bag‘rikeng, bolalar nima xohlayotganini ularning nigohidan ilg‘ab oladigan pedagoglar tahsinga sazovor. Ularning shirin so‘zi orqali farzandlarimiz mehribonlik, samimiylik, oqko‘ngillik va xushmuomalalik kabi chin insoniy fazilatlarga ega bo‘lib voyaga yetadilar. Ehtimol, muallimaning muvaffaqiyati siri ham shundadir. Zero, Navoiy bobomiz aytganidek: «Til shirinligi — ko‘ngilga yoqimlidir; muloyimligi esa — foydali. Shirin so‘z sof ko‘ngillar uchun asal kabi totlidir; bolalar uchun muloyim tabiatli odam — halvofurush kabi sevimlidir». B.YUNUSOVA. 13 Tanlov Nizomidan o‘rin olgan shartlardan biri — Innovatsion pedagogik loyiha tuzish bo‘yicha Nargiza Umirova «Boshlang‘ich sinflarda bo‘sh o‘zlashtiruvchi o‘quvchilar bilan ishlash usullari» nomli loyihasini taqdim etdi. Har bir sinfda uchrashi tabiiy bo‘lgan muammoni bartaraf etish yo‘llari tavsiya etilgan ushbu loyihada boshlang‘ich sinflarda bo‘sh o‘zlashtiruvchi o‘quvchilarni aniqlash, sabablarini o‘rganish, uni bartaraf etish yo‘llarini izlash va amaliyotda qo‘llash haqida so‘z boradi. Didaktik topshiriqlar va o‘yinlarni qo‘llagan holda, tinimsiz mehnat va mas’uliyat orqali bo‘sh o‘zlashtiruvchi o‘quvchilarni o‘qishga qiziqtirish hamda qobiliyatli o‘quvchilar safiga qo‘shish mumkin deb hisoblaydi. Muammo
sabablarini quyidagicha sanab o‘tadi:
— maktabgacha tarbiyaning sustligi; — ona tilida ta’lim olmaslik; — fikrlash qobiliyatining yetarli darajada shakllanmaganligi; — maishiy sabablar; — jismoniy rivojlanish; — muntazam dars qoldirish; — bilim olishga munosabat; — ota-onalarning ma’naviy bilim darajasi; — pedagogning darslarni qiziqarli tashkil etmasligi. Bu kabi sabablar tufayli kelib chiqadigan muammoni yechishda muallima dastlab «Kimni o‘qitish kerak?», «Nimani o‘qitish kerak?», «Qanday o‘qitish kerak?» degan savollarga javob topish lozimligini ta’kidlaydi. So‘ng o‘quvchining bo‘sh o‘zlashtirishiga qarab quyidagi uch toifadan qay biriga kirishini bilib olish zarur: 1- fikrlash doirasi yaxshi rivojlanmagan, ya’ni diqqati, xotirasi sust, ammo bilim olishga intiluvchan o‘quvchilar; 2- fikrlash doirasi yaxshi rivojlangan, xotirasi kuchli, ammo bilim olishni istamaydigan o‘quvchilar; 3- fikrlash doirasi yaxshi rivoj- lanmagan va bilim olishga ham intilmaydigan o‘quvchilar. Shu kabilarni aniqlab olgach, u bilan ishlashning samarali yo‘llarini ishlab chiqish mumkin. Ular bilan ishlashning eng asosiy va keng tarqalgan yo‘li darsdan tashqari vaqtlarda qo‘shimcha mashg‘ulotlar olib borishdir. Har bir toifadagi o‘quvchiga turli xildagi metod va didaktik o‘yinlar orqali yondoshish kerak bo‘ladi. Ular bilan ishlashda Nargiza Umirova individual xususiyatlarini hisobga oladi. Quyida uning bo‘sh o‘zlashtiruvchi o‘quvchilar bilan ishlashda qo‘llashni tavsiya qilgan mashq turlaridan misollar keltirib o‘tamiz. «Eng asosiysi» mashqi O‘quvchilar berilgan matnni tez va diqqat bilan o‘qib chiqadi. Ikkinchi safar o‘qish jarayonida ular matnni ma’nosidan kelib chiqib, shu guruh g‘olib bo‘ladi va rag‘batlan- tiriladi. «Eng yaxshi savol» mashqi O‘quvchilar matnni o‘qishadi va ularga eng yaxshi savol tuza olish topshirig‘i beriladi. Bir o‘quvchi tuzgan savolini sherigiga beradi, u esa to‘liqroq javob qaytarishi kerak. Javob bergan o‘quvchi keyingisiga savol beradi va shu tariqa mashq davom etadi. Oxirida kimning savoli eng yaxshi ekanligini o‘quvchilarning o‘zlari aniqlashadi. To‘liq javob bergan o‘quvchilar va eng yaxshi savol egasi rag‘batlantiriladi. «Aylana bo‘ylab so‘zlash» mashqi O‘quvchilar matnni bir marta o‘qib chiqqach, aylana bo‘lib turib oladi. O‘rtaga bir o‘quvchi chiqib, ko‘zini yumib aylanadi va istalgan o‘quvchini ko‘rsatadi. Shu o‘quvchi matnni so‘zlashni boshlab beradi. Har bir o‘quvchi matnning ketma-ketligi bo‘yicha bittadan gap aytadi. So‘ngra o‘quvchilar matnni qayta o‘qiydi va yo‘l qo‘ygan xatolarini muhokama qiladi. bir so‘z, keyin so‘z birikmasi bilan ifodalashlari kerak bo‘ladi. Uchinchi safar o‘qishganida, matndagi sirni topishlari kerak (unga ma’no berayotgan gap yoki matn qismi bo‘lishi mumkin). Mashq oxirida o‘quvchilar topgan so‘z, so‘z birikmalari va gaplarini o‘qishadi, so‘ng to‘g‘ri topgan o‘quvchilar rag‘batlantiriladi. «Tezkor foto» mashqi O‘quvchilar ikki guruhga bo‘linadi va ularga bir xil matn beriladi. Guruhlar matnni bir marta o‘qib chiqishadi, iloji boricha, ko‘proq ma’lumotni eslab qolishga harakat qiladilar. Matnlar yig‘ib olingach, guruhlarga uni ketma- ketlikda joylashtirib olishlari uchun vaqt beriladi. So‘ngra guruh ishtirokchilari matnni so‘zlab berishadi. Qaysi guruh m a t n n i t o ‘ l i q r o q so‘zlab bersa,
14 Izlanuvchan murabbiy 2012- yili «Xalq ta’limi a’lochisi» ko‘krak nishoni bilan taqdirlandi. Tumanda boshlang‘ich ta’lim yo‘nalishi bo‘yicha «Mahorat maktabi»ning rahbari. Uning respublika gazeta-jurnallarida «Kitobga mehr», «DTS bajarilib, ta’lim sifati oshadi», «Tarbiyada tanaffus bo‘lmaydi» kabi m a q o l a l a r i c h o p e t i l g a n . O ‘ q u v c h i l a r bilimidagi bo‘shliqlarni to‘ldirish maqsadida ishlangan «Ko‘p xonali sonlarni ko‘paytirish va bo‘lish», «Kelishik qo‘shimchalari» mavzusidagi dars ishlanmalari tumanda o m m a l a s h g a n . 2 0 1 4 — 2 0 1 5 - h a m d a 2015—2016- o‘quv yillarida «O‘quvchilarda kompetensiyani shakllantirishga yo‘naltirilgan Davlat ta’lim standartlari va o‘quv dasturi» bo‘yicha o‘quvchilarda shakllanadigan tayanch kompetensiyalar yuzasidan tajriba- tadqiqot ishlarini olib bormoqda. Ijodkor pedagog ko‘rgazmali qurol yasash, tadbirlarga mos kiyimlar tikish, qo‘g‘irchoq teatri uchun o‘yinchoq yasashdan erinmaydi. Uning integratsiyalashgan darslarida o‘quvchilar mavzuni tez va oson o‘zlashtiradi, fanga qiziqishi oshadi, olgan bilimlarini kundalik hayotda to‘laqonli qo‘llay olishga o‘rganadi. Mantiqiy va ijodiy fikrlash, o‘z-o‘zini boshqarish, jamoada o‘zini tuta bilish qoidalarini egallash ko‘nikmalari shakllanadi. Integratsiya bir-biriga o‘zaro bog‘langan, yangi, barqaror, umumlashgan yaxlit g‘oya hosil qilishni nazarda tutib, uning tarkibiy qismlari obyekt, tushuncha, nazariya va faoliyatga doir, metodologik, muammoli yoki amaliy bo‘lishi mumkin. Integrativ materiallar qiziqarli, ilmiy, o‘quvchilar yoshiga mos, sodda, tushunarli tarzda bayon etilishi, tarixiy, milliy, umuminsoniy xarakterga ega bo‘lishi zarur. Murabbiyning fikricha, ta’lim integratsiyasi o‘qituvchining darsdan ko‘zlangan nafaqat ta’limiy, balki tarbiyaviy, rivojlantiruvchi maqsadlariga ham bog‘liq. Agar o‘quvchi darsda o‘zlashtirgan bilimlarini mashg‘ulotdan tashqari, bog‘lab o‘tilgan muayyan fanlarda ham qo‘llay olsa, integratsiyaning ahamiyati yaqqol namoyon bo‘ladi. Misol uchun, 2- sinflarda matematika fanidan «Noma’lum ko‘paytuvchilarni topish» mavzusida berilgan masalaning mazmunini atrofimizdagi olam faniga bog‘lab, ma’lum tupdagi ko‘chatni necha qatordan o‘tqazish qoidalarini, daraxt turlarini tushuntirib o‘tish, o‘qishga qiziqishini oshirish mumkin. Darsning yangi mavzuni mustahkamlash qismida esa mehmon kutish odobi orqali noma’lum ko‘paytuvchini topishga o‘rgatish maqsadga muvofiq. Uydagi taqsimchalarning soni aniq, bozordan ota-onamiz olib keladigan meva va konfetlar soni noaniq. Ularni taqsimchalarga teng joylashtirish mehmonga bo‘lgan hurmatimizning ifodasi. Shu o‘rinda o‘quvchilardan mevalarning nomi, oila a’zolari, qarindoshlar chet tilida qanday atalishini yodga olishni so‘rash ham foydadan xoli emas. D.RO‘ZIQULOV.
15 Darslarda ilg‘or pedagogik va axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan foydalanish orqali o‘qituvchi nazariy ma’lumotlar, o‘quv materiallarini zamonaviy usullar vositasida namoyish etish imkoniyatiga ega bo‘ladi. Shuningdek, boshlang‘ich sinf o‘quvchilarining mustaqil fikr yuritishi, har tomonlama ma’naviy-axloqiy sifatlarini shakllantirish, o‘zlashtirishida yuqori samaradorlikka erishishni ta’minlaydi. Ta’lim jarayonini interfaol metodlar asosida tashkil etish pedagogni muloqotga erkin kirishuvi, o‘quvchilar bilan tez til topisha olishi, izlanishi, faoliyatiga ijodiy yondashishga yordam beradi. Jarayonni to‘liq tasavvur etish uchun, avvalo, darsning texnologik xaritasini tuzib olaman. Bu menga vaqtdan unumli foydalanish, o‘quvchilar bilan oson muloqotga kirishishga ko‘mak beradi. Kichik guruhlarda ishlash bo‘sh o‘zlashtiruvchiga o‘rganish, iqtidorli o‘quvchiga esa o‘z bilimini boshqalarga o‘rgatish imkonini beradi. «Eng yaxshi muxbir» usulidan tashkiliy qismda foydalanish maqsadga muvofiq. O‘quvchi oynai jahon orqali ko‘rsatilgan yangiliklarni to‘playdi va darsda e’lon qiladi. Kimning axboroti serqirra va qiziqarli bo‘lsa, o‘sha o‘quvchi «Eng yaxshi muxbir» nominatsiyasini oladi. Bu mukofot har bir darsda o‘z egasini topishi kerak. «Yelpig‘ich» texnologiyasining maqsadi muammoli xarakterdagi mavzularning turli qirralari bo‘yicha axborot berish orqali o‘quvchilarda ijodkorlik, erkin fikrlash, muloqot madaniyatini rivojlantirish, nutq boyligini oshirishdan iborat. Uyga vazifani har bir o‘quvchidan so‘rashga harakat qilaman, chunki kichik yoshdagi o‘quvchilardan bir safar so‘ralmasa yoki uy ishlari baholanmasa, keyingi safar bajarmay kelish odati kuzatiladi. Uyga vazifalarini so‘rashda «Alfobingo», «Tushunchalar tahlili», «Blits so‘rov», «Aqliy hujum», «Domino» kabi metodlardan foydalanaman. «Do‘stim menga pand bermadimi?» mashqida o‘quvchilarga savol beraman, ular javobini daftarlariga yozadilar. So‘ngra daftarlarini boshqa o‘quvchi bilan almashtiradilar. Javoblarni ko‘rib chiqaman, to‘g‘ri bajarilgan bo‘lsa, do‘sti pand bermagan, noto‘g‘ri bo‘lsa, pand bergan bo‘ladi. Bu o‘yin o‘quvchilarga do‘stini xafa qilib qo‘ymaslik uchun xato qilmaslikka, yaxshi o‘qishga undaydi. Yangi mavzuni «Sonlar tilsimi» o‘yini bilan boshlashdan oldin o‘quvchilar amallarni yechib, hosil bo‘lgan natija orqali yangi mavzuning nomini aniqlaydi: 38-17=21, 45:45=1, 57:3=19, 100-99=1, 123-110=13. 21, 1, 19, 1, 13, «Vatan» kabi. Bunda tartib bilan joylashgan alifbo harflarining qaysi raqam ostida ekanligiga qaraladi. Har bir darsda yangi mavzuni shu o‘yin orqali aniqlansa, dars qiziqarli o‘tadi, muammoli vaziyat yaratiladi, matematika darsiga integratsiyalashadi. Yangi mavzuni tushuntirishda AKT mening eng yaqin yordamchimdir. AKTdan foydalanish darslarni xilma-xil o‘tish imkonini beradi. Turli chizmalar, shakllar, slaydlar, multimedia, jadvallar asosida mavzuni ko‘rsatmalilik asosida bayon etaman. Bu orqali o‘quvchilarda yaqqol tasavvur shakllanadi. To‘g‘ri tanlangan dars metodi o‘quvchi shaxsini rivojlantirishga yordam beradi. Yangi mavzuni tushuntirish jarayonida ham ilg‘or pedagogik texnologiyalar, videolavha, mavzuga oid rasmlar, multimedialar va tarqatma materiallardan keng foydalanaman. «Ballar soati» maketi asosida o‘quvchilarning o‘z-o‘zini baholash tizimini joriy etganman. Bu soat 5ta raqamdan iborat bo‘lib, uni dars boshlanishida har bir o‘quvchiga beraman. Ular har bir topshiriqni to‘g‘ri bajargan o‘quvchi soat milini 1 balldan surib boradi. Dars oxirida to‘plagan ballar hisoblanadi, partadoshlar bir-biriga nazoratchi etib qo‘yiladi. Bu metod orqali kichik yoshdanoq o‘z-o‘zini xolisona baholash, adolatlilik tamoyillari shakllantirilib boriladi. O‘z mehnatidan faxrlanish hissi keyingi darslarda faollikni oshirish uchun asos bo‘ladi.
16 Bolaning yoshligidan qanday o‘yinchoqlarni o‘ynashi, qiziqishlariga qarab, kelajakda qaysi kasb egasi bo‘lishini taxmin qilish mumkin, deyishadi. Gulnoza Tursunovaning xatti- harakatlarida onasiga taqlid va havasni payqagan yaqinlari uning o‘qituvchi bo‘lishini taxmin qilishar, bu kasbning mashaqqati va sharafi haqida unga juda ko‘p gapirishardi. Mana, kuzning quyoshli va nim salqin tongi ham otdi. U hovlisida ochilgan turfa gullar yuzidagi tonggi shabnam durlariga qarab biroz muddat o‘ylanib qoldi. Negadir, ana shu gullardan bir quchoq guldasta tuzgisi keldi. Atrofga muattar iforini taratayotgan ushbu guldastani tasavvuridagi birinchi o‘qituvchisiga tuhfa etib ham ko‘rdi. Qizcha hali ancha vaqtli ekanligiga qaramasdan, maktab sari oshiqar, tezroq ustozini ko‘rgisi kelardi. Onasi bilan Samarqand shahridagi 21- maktabga yo‘l olgan Gulnozaning his-hayajonini so‘z bilan tasvirlab bo‘lmasdi. Birinchi qo‘ng‘iroq sadolari ostida maktab ostonasiga qadam qo‘ygan jajjigina qizaloq qalbida cheksiz hayajon va birinchi ustozini tezroq ko‘rishga bo‘lgan ishtiyoq olovi yanada alanga olardi. Maktab formasi, oppoq soch tasmasi esa uning hayajonini yanada oshirardi. Sinfga qadam qo‘yishi bilan o‘zidek hayajonga to‘lgan o‘quvchilar qurshovidagi Munavvar Ismoilovani ko‘rdi. Buni qarangki, u xuddi tasavvuridagi singari ekan. Ustozining kiygan libosi ham hanuz kechagidek ko‘z oldida. Yoshgina ustoz unga yozish va o‘qishni o‘rgatdi, uning shirin so‘zi, mehribonligi, onalarcha qaynoq tafti sabab jajji Gulnozada bu kasbga mehr yanada oshdi. Bir kun kelib, ustozi kabi samimiy muallima bo‘lishni chin dildan orzu qilgandi o‘shanda. U kabi birinchi taassurotdayoq o‘quvchilar qalb qo‘ridan manguga joy olishni ko‘ngliga tuggandi. Universitetni tamomlab kelishi bilanoq, unga birinchi sinfga tayyorgarlik ko‘rish uchun kelgan bolakaylarni berishadi. Bilimlar kuniga qadar 10 kun davomida ular bilan birga bo‘lib, maktabga moslashish jarayonini nazorat qilgan muallimaga dastlab ota- onalarning ishongisi kelmaydi. Endigina oliy o‘quv yurtini tugatgan, hali ish tajribasiga ega bo‘lmagan yoshgina kelinchakdan ko‘ra, ko‘p yillardan buyon bolalar savodini chiqarib kelayotgan ustozlar farzandlariga ta’lim va tarbiya berishlarini xohlashadi. Ammo muallima shu o‘n kun ichida o‘quvchilarning mehri, hurmati va e’tiborini qozonib ulgurgan edi. Ular Gulnoza Tursunovaning sinfida Download 417.52 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|