Boshqarish ob’ekti, boshqarish tizimi. Boshqarish algoritmi

Bunda – boshqaruv operatori.

Ob'ektni boshqarishning asosiy vazifasi - avtomatlashtirish maqsadi va ob'ektning jismoniy xususiyatlaridan kelib chiqib, bu maqsadga erishish uchun texnik vositalarni sintez qilish va imkon qadar aniqlashdan iboratdir.

•  

Bunda eng qiyin vazifa boshqaruv operatorini aniqlash hisoblanadi, chunki bu ob'ekt haqida zarur aprior (dastlabki) ma'lumotlarni olish bilan bevosita bog'liq bo`ladi, ya'ni, buning uchun ob'ektning miqdoriy xarakteristikalari va sifat ko'rsatkichlari talab qilinadi. Ob'ektning bunday xususiyatlarini olish uchun ularning matematik tavsifi (identifikatsiyasi) ishlab chiqiladi va tasniflanishi urganiladi. Shuni ta'kidlash kerakki, ob'ektlarni tasniflash va identifikatsiyasining ba'zi masalalari bo'yicha hali ham umumiy qabul qilingan tushunchalar va belgilangan terminologiya mavjud emas, shuning uchun ular texnologik jarayonlarni avtomatik boshqarish tizimlarida ishlab chiqilgan tizimli yondashuv metodologiyasiga amal qiladilar.

Bunda eng qiyin vazifa boshqaruv operatorini aniqlash hisoblanadi, chunki bu ob'ekt haqida zarur aprior (dastlabki) ma'lumotlarni olish bilan bevosita bog'liq bo`ladi, ya'ni, buning uchun ob'ektning miqdoriy xarakteristikalari va sifat ko'rsatkichlari talab qilinadi. Ob'ektning bunday xususiyatlarini olish uchun ularning matematik tavsifi (identifikatsiyasi) ishlab chiqiladi va tasniflanishi urganiladi. Shuni ta'kidlash kerakki, ob'ektlarni tasniflash va identifikatsiyasining ba'zi masalalari bo'yicha hali ham umumiy qabul qilingan tushunchalar va belgilangan terminologiya mavjud emas, shuning uchun ular texnologik jarayonlarni avtomatik boshqarish tizimlarida ishlab chiqilgan tizimli yondashuv metodologiyasiga amal qiladilar.

Boshqaruv ob’ekti parametrlari

Boshqarish ob’ekti chiqish, kirishlar va ular orasidagi bog`lanish (munosabat) birligidir. Boshqarish ob’ektini quyidagidek tasvirlab olamiz.

Bu yerda to`rtburchakdan tashqariga yo`naltirilgan o`q {y(t)} chiqish jarayoni, tashqaridan to`rtburchakka yo`naltirilgan o`qlar {u(t),f(t)} esa kirish jarayonlarining belgilaridir. To`rtburchakning o`zi jarayonlar orasidagi mavjud bog`lanishni bildiradi. Ob’ektning chiqishi odatda boshqariluvchi, ya’ni qandaydir tarzda o`zgartirilishi lozim bo`lgan, jarayon hisoblanadi. Kirishlar esa chiqish jarayonini o`zgarishiga sabab bo`ladigan jarayonlardir. Kirishlar ikki xil bo`ladi. Birinchisi, masalan u(t), shunday jarayonlarki, ularni istalgan tarzda o`zgartirish mumkin. Bunday kirishlarga boshqaruvchi kirish, yoki boshqaruvchi jarayon deyiladi. Ikkinchi xil kirishlar chiqishga ta’sir etadi, biroq uni o`zini istalgancha o`zgartirib bo`lmaydi. Bunday kirishlarga galayonlantiruvchi jarayonlar deyiladi.