Boshqaruv personali mexanizimi tashkil etish

Malakali ishchilar — bu, odatda, o‘rta maxsus o‘quv yurtlari,
hunar-texnika bilim yurtlari, maxsus kollejlarni bitirgan 
yoshlardan iboratdir.
Boshqaruv kadrlari deyilganda, kasb faoliyati to‘la 
ishlab chiqarish boshqaruvi vazifasini bajarish bilan bog‘liq
xizmatchilar tushuniladi.
Hozirgi vaqtda, bozor iqtisodiyoti sharoitida kadrlar
masalasiga alohida e’tibor qaratilmoqda. Bu, birinchi navbatda, 


boshqaruvni demokratiyalashtirish bilan bog‘liq bo‘lsa, boshqa
tomondan, turli tashkiliy — huquqiy boshqaruv shakliga o‘tish 


bilan, yangi turdagi rahbar-mutaxassisni tarbiyalash bilan; inson 

omili ahamiyatining oshishi bilan va nihoyat, mehnatkashlarning 

ijtimoiy talabini tushunib yetish bilan bog‘liqdir.
Boshqaruv kadrlari quyidagi ikkita tushuncha ya’ni, kadrlar 
siyosati va kadrlar bilan ishlash tushunchasiga bog‘liqdir.
Kadrlar siyosati deyilganda — bu uzoq davrga mo‘ljallangan 
ishbilarmonlik, kasb va shaxs sifatiga ega yuqori malakali
boshqaruv kadrlari tayyorlash yo‘nalishi tushuniladi. Kadrlar 
siyosatining maqsadi — korxonada, firmada ularni tayyorlash
va qayta tayyorlashni uzoq muddatli dasturini ishlab chiqishdan 
iboratdir. Masalan, hozirgi vaqtda kichik biznesga doimo
yangidan-yangi, o‘qimishli yoshlar talab qilinadi, hamda 
to‘xtovsiz o‘zini-o‘zi bilimi va malakasi takomillashuviga
harakat qiladigan yoshlar, ayniqsa, menejment, marketing, bank 


ishlari uchun jalb qilinadi.
Albatta, kadrlar siyosati o‘z strategiyasi va taktikasiga ega. 
Kadrlar strategiyasi esa, jamiyatning ma’lum tarixiy taraqqiyoti
bosqichidagi asosiy maqsad va vazifalarini belgilab beradi.

13
Kadrlar ishining taktikasi, deb kadrlar bilan bo‘ladigan 

munosabatga aytiladi. Bunda hozirgi sharoitda kadrlar siyosatini
ma’lum tartibda amalga oshirish qoidalari ko‘zda tutiladi. Bu 
kadrlarni to‘g‘ri tanlash, joy-joyiga qo‘yish, o‘qitish, ta’lim
berish, boshqaruv kadrlarini qayta tayyorlash demakdir.
Kadrlar bilan bo‘ladigan faoliyatning samaradorligi tizimli
yondashuvga asoslanishi kerak. Kadrlar ish tizimini boshqaruv 
xodimlari bilan bo‘ladigan faoliyat shakli, usuli, yo‘nalishi va
o‘lchovlarining birlashmasi tashkil qiladi. Kadrlar bilan ishlash: 
kadrlarni tanlash, joy-joyiga qo‘yish, bir joydan ikkinchisiga
o‘tkazish va ularni yuqori lavozimlarga ko‘tarish, faoliyat 
rejalarini tashkil qilish va rahbarlik qilish kabilarni o‘z ichiga
oladi.

«Xodim» iborasi o‘zbek tilining izohli lug‘atida «biror idora

yoki muassasada ishlovchi kishi, xizmatchi» ma’nosida talqin 
etiladi. Masalan, savdo xodimi, xalq maorifi xodimi, tibbiyot
xodimi, ilmiy xodim va h.k.
Bugungi amaliyotda xodim va uni boshqarish muammosiga
ikki xil yondoshuv mavjud:
—
inson resurslarini boshqarish;

—
xodimlarni boshqarish.

«Inson resurslarini boshqarish» tushunchasi
boshqarishning strategik jihatlarini, shuningdek, ijtimoiy 
rivojlanish masalalarini o‘z ichiga oladi va ularga ustuvorlik
beriladi. «Xodimlarni boshqarish» tushunchasi esa, ko‘proq 
kadrlar bilan tezkor ishlashni anglatadi. Agar birinchi yondashuv
davlat miqyosida bandlik va uni muvofiqlashtirish vazifalaridan 
kelib chiqsa, ikkinchi yondashuv bevosita korxona darajasidagi
mehnat munosabatlari va ularni muvofiqlashtirishdan kelib 
chiqadi, (1.1-jadval).

14