Бозор ҳокимияти шароитида нархларнинг шаклланиш тамойиллари

1- jadvalda Vaka Oilaviy Sut Fermasining daromadi ko’rsatilgan. Birinchi ikki ustunda fermer ishlab chiqargan mahsulotning miqdorini va uni bozorda sotiladigan narxi ifodalagan. Uchinchi ustun esa fermaning umumiy daromadini ko’rsatib bergan, ya`ni u 1 galon sut narxini uning miqdoriga ko`paytirish natijasiga teng.

• 1- jadvalda Vaka Oilaviy Sut Fermasining daromadi ko’rsatilgan. Birinchi ikki ustunda fermer ishlab chiqargan mahsulotning miqdorini va uni bozorda sotiladigan narxi ifodalagan. Uchinchi ustun esa fermaning umumiy daromadini ko’rsatib bergan, ya`ni u 1 galon sut narxini uning miqdoriga ko`paytirish natijasiga teng.
• O’rtacha va chekli daromad tushunchalari oldingi boblarda mablag’larni tahlil qilish uchun foydalangan edik, bu yerda esa daromadni tahlili uchun keraklidir. Buni yaxshilab tushunish uchun ikki savolga javob berishga harakat qilamiz:
• Bir gallon sut uchun fermer qancha daromad oladi?
• Agar ferma sut ishlab chiqarishni bir gallondan oshirsa uning qo’shimcha daromadi qancha bo’ladi?
• Bu savollarga 1 jadvaldagi oxirgi ikki ustun javob beradi.
• 1-jadvaldagi to’rtinchi ustun o’rtacha daromadni ko’rsatadi, ya`ni umumiy daromad hisoblanadi (uchunchi ustun) ishlab chiqarish miqdoriga bog`liq.
• Ushbu fakt raqobatli bozor bozor va boshqa hil firmalarga qo`llanilishi mumkin bo`lgan umumiy qoidani ko`rsatadi: umumiy daromad ishlab chiqarish miqdorining ko`patmasiga teng (P x Q), o`rtacha daromad esa umumiy daromadni ishlab chiqarilgan miqdorga bo`lish orqalianiqlanadi. Shu sababdan barcha korxonalar uchun o`rtacha daromad mahsulotning narxiga tengdir.
•  

Jadval
Raqobatlashuvchi firma uchun Umumiy, O’rtacha, va
Chekli daromad
Miqdor
Narx
Umumiy daromad
O’rtacha daromad
Chekli daromad

2.FOYDANI MAKSIMALLASHTIRISH VA RAQOBATLI FIRMALARNING TAKLIF EGRI CHIZIG’I

• 2.FOYDANI MAKSIMALLASHTIRISH VA RAQOBATLI FIRMALARNING TAKLIF EGRI CHIZIG’I

Raqobatli firmalarning maqsadi foydani maksimallash-tirishidir, bu esa umumiy daromaddan umumiy mablag’ni ayirib tashlanishiga tengdir. Oldingi bobda biz sizlar bilan umumiy daromadni ko’rib chiqdik, endi esa sizlar bilan raqobatli firmalrni qanday qilib foydani maksimallashtirishini va bu boradagi qarorlar taklif egri chizig’ini qanday qilib aniqlashini o’rganamiz.