Бозор ҳокимияти шароитида нархларнинг шаклланиш тамойиллари

Quyidagi matematik tushuntirish faoliyatni to’xtatish tushunchasiga oydinlik kiritadi. Agar YAD Yalpi daromadni izohlasa, O’X esa o’zgaruvchan mablag’lar degani, va firma qarori quyidagicha yoziladi:

• Quyidagi matematik tushuntirish faoliyatni to’xtatish tushunchasiga oydinlik kiritadi. Agar YAD Yalpi daromadni izohlasa, O’X esa o’zgaruvchan mablag’lar degani, va firma qarori quyidagicha yoziladi:
• YAD < O’X bo’lsa faoliyat to’xtaydi
• Agar Yalpi daromad o’zgaruvchan mablag’lardan past bo’lsa firma faoliyatini to’xtadi. Buni miqdorga M ga bo’lish orqali amalga oshiramiz.
• YAD:M < O’X:M bo’lsa faoliyat to’xtaydi
• Tengsizlikning chap tarafi yalpi daromad narxni miqdorga ko’paytirilishidan kelib chiqadi N x M, O’X:M esa o’zgaruvchan mablag’ni miqdorga bo’linishidan o’rtacha o’zgaruvchan mablag’ (O’O’X) chiqadi. Va firmani faoliyatini to’xtatilishi quyidagicha ifodalanadi:
• N < O’O’X:M bo’lsa faoliyat to’xtaydi
• Agar mahsulot narxi o’rtacha o’zgaruvchan mablag’dan past bo’lsa firma faoliyatini to’xtatadi. Agar narx o’rtacha o’zgaruvchan mablag’ni qoplamasa, firma faoliyatini to’xtatgani ma'qul. Faoliyat to’xtatishi bilan ular pul yo’qotishlari mumkin, agar ishlab tursa undan ham ko’proq pul yo’qotishlariga to’g’ri keladi. Kelajakda shart sharoitlar o’zgarib narx o’rtacha o’zgaruvchan mablag’larni kengaytirsa firma qayta ochilishi mumkin.

Rasm
Miqdor
Xarajat
Qisqa muddatda firma MC egri chizi’gida ishlab chiqaradi agar P katta AVC bo’lsa.
… Ammo agar PRaqobatlashgan firmaning qisqa muddatli taklif egri chizig’i.
Qisqa muddatli davrda, raqobatlashgan firmaning taklif egri chizig’i uning marjinal xarajatlar ergi chizig’i o’rtacha o’zgaruvchan xarajatlardan yuqorida bo’ladi. Agar narx o’rtacha o’zgaruvchan xarajatlardan pastga tushib ketadi.
TO’KILGAN SUT YOKI YO’QOTILGAN MABLAG’
Hayotda “To’kilgan sut ustida yig’lama” degan naqlni eshitamiz, bu gaplar oqilona qaror chiqarishimizda bizga yordam beradi. Iqtisodchilar qayta tiklanmaydigan va allaqachon yo’qotilgan mablag’larga yo’qotilgan mablag’lar deyishadi. Sababi yo’qotilgan mablag’ ustida xech narsa qilib bo’lmaydi, qaror chiqarishda ham ularni inobatga olib bo’lmaydi.