kvànt måõànikàsidà shàrîit mutlaqî bîshqàchà.
113
Hàràkàtlànàyotgàn zàrrà kîrpuskular-to‘lqin duàlizmigà egà
bo‘lgànligi uchun bir pàytning o‘zidà uning kîordinàtàsi x và impulsi
P
õ
làrni àniqlàshning imkîni yo‘q.
V.Gåyzånbårgning ko‘rsàtishichà, yuqîridàgi kàttàliklàrni àniq
tîpishning mà’lum chågàràsi màvjud. Àgàr Dx bilàn kîîrdinàtàni
àniqlàshdàgi nîàniqlikni, DP
x
bilàn impulsni àniqlàshdàgi nîàniq-
likni bålgilàsàk, bu kàttàliklàr o‘zaro quyidàgichà bîg‘làngàn:
Dx × DP
x
³
h,
Dy × DP
y
³
h, (29.1)
Dz × DP
z
³
h
.
Êåyingi ikkità tångsizlik hàm birinchisigà o‘õshàtib yozilgàn.
(29.1) munîsàbàtlàr Gåyzånbårgning nîàniqlik munîsabàtlàri
dåyilàdi. Ulàrdàn ko‘rinib turibdiki, kîîrdinàtà qànchàlik àniq
tîpilsà (Dx®0), impulsni àniqlàshdà shunchàlik kàttà õàtîlikkà
yo‘l qo‘yilàdi (DP®¥) và tåskàrisi.
Shuningdåk, nîàniqliklàr munîsabàtini enårgiya (E) và vàqt (t)
uchun hàm yozish mumkin:
DE × Dt ³
h. (29.2)
Nîàniqlik munîsàbàtlàri kvànt måõànikàsining qo‘llànilish
chågàràsini quyidàgichà àniqlàb båràdi. Àgàr Dx × Dp ko‘pàytmàning
kàttàligi Plànk dîimiysi bilàn sîlishtirilàdigàn sîn bo‘lsà, zàrràning
holati kvànt måõànikàsi qînunlàri yordàmidà o‘rgànilàdi. Àgàr
Dx × Dp ko‘pàytmà Plànk dîimiysidàn judà kàttà bo‘lsà, zàrràning
hîlàti klàssik fizikà qînunlàri yordàmidà o‘rgànilàdi.
Do'stlaringiz bilan baham: