Bàrchà mîddàlàr ko‘p sînli bo‘linmàs zàrràlàrdàn àtîm
Download 1.59 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Sinîv sàvîllàri
|
Òà’sir kvànti. Shundày qilib, biz màtåriyaning kîrpuskular-
to‘lqin duàlizmi univårsàl õàràktårgà egàligi, ya’ni màtåriya bir pàytning o‘zidà hàm kîrpuskular, hàm to‘lqin õususiyatigà egàligigà ishînch hîsil qildik. Bu õususiyatlàrni õàràktårlîvchi kàttàliklàr îràsidàgi
= = n l va bîg‘lànishlàrni ham ko‘rdik. Àmmî ulàrni bîg‘làb turuvchi kàttàlik – h Plànk dîimiysigà bàtàfsil to‘õtàlmàdik. Àgàr n = 1 s -1 dåb îlsàk, enårgiya Plànk dîimiysigà tång bo‘lishini ko‘ràmiz. Dåmàk, Plànk dîimiysi kvànt enårgiyasining o‘zgàrish kàttàligini, ya’ni kvànt enårgiyasi o‘zgàrishining eng kichik miqdîri nimàgà tång bo‘lishini ko‘rsàtàdi. Õuddi shuningdåk, ikkinchi ifîdàdà l = 1 m dåb îlsàk, impulsning Plànk dîimiysigà tång bo‘lishi chiqàdi. Dåmàk, bu kàttàlik nàfàqàt enårgiyaning, bàlki impulsning hàm o‘zgàrish 111 kàttàligini õàràktårlàydi, shuning uchun ungà tà’sir kvànti dåyilàdi. Shundày qilib, Plànk dîimiysi kvànt õàràktåristikàlàrining o‘zgàrish
Yuqîridàgilàrni tàsàvvur qilish uchun quyidàgichà sîlishtirish o‘tkàzàylik. Àgàr o‘zimizni mikrîzàrràlàr îlàmidà dåb tàsàvvur qilsàk, bu zàrràlàrning enårgiyasi diskråt o‘zgàrishini, ya’ni go‘yoki zinàpîyalàrdàn yurgànimiz kàbi o‘zgàrishini ko‘ràmiz. Hàr ikkità qo‘shni zinà îràsidàgi fàrq esà Plànk dîimiysigà tång bo‘làdi, bîshqàchà àytgàndà, kàttàliklàr kvàntlànàdi. Endi màkrîjismlàr îlàmigà ko‘chàylik. Ìikrîzàrràlàr îlàmi bizdàn shu qàdàr uzîqdà qîlib kåtàdiki, endi zinàpîyalàrni ko‘rà îlmàymiz, zinàning bàlànd- ligi esà såzilmày qîlàdi. Êo‘tàrilish yo‘li tåkis ko‘rinàdi và yuqîrigà ko‘tàrilgànimizdà qàdàmimizni istàlgànchà kichik tàshlàshimiz mumkindåk tuyulàdi, ya’ni kàttàliklàr uzluksiz o‘zgàràdi. Ushbu sîlishtirish Plànk dîimiysining fizik mà’nîsi hàqidà dàstlàbki tàsàvvurgà egà bo‘lishingizgà yordàm båràr dågàn umiddàmiz. Êålgusi màvzudà esà ungà yanà to‘õtàlàmiz.
1. Êîrpuskular-to‘lqin duàlizmi nimà? 2. Nimà uchun fîtîndà kîrpus- kular-to‘lqin duàlizmi båvîsità àkslàngàn dåyilàdi? 3. Elåktrîndà hàm bu duàlizm màvjudmi? 4. Êîrpuskular-to‘lqin duàlizmining univårsàlligi hàqidàgi gipîtåzàni ta’riflang. 5. Bu gipîtåzàning muàllifi kim? 6. Qàndày kàttàliklàr kîrpuskular, qàndàylàri to‘lqin õàràktåristikàlàr hisîblànàdi? 7. Ulàr îràsidàgi munîsàbàtlàr qanday? 8. Impulsgà egà bo‘lgàn hàr qàndày zàrràgà to‘lqin uzunligi mîs kålàdimi? 9. Devissîn và Jårmår tàjribàsi nimà màqsàddà o‘tkàzilgàn và qanday nàtijà bårdi? 10. Bîshqà zàrràlàrda hàm difràksiya hîdisàsi kuzàtilgànmi? 11. Yer bilàn birgà hàràkàtlànyapmàn dåb hisîblàb, o‘zingizning to‘lqin uzunligingizni hisîblàng. 12. Nimà uchun sizning to‘lqin õususiyatingiz såzilmàydi? 13. Elåktrînning to‘lqin uzunligi såzilàdimi? 14. Plànk dîimiysining màtåriyaning kîrpuskular- to‘lqin duàlizmini bîg‘làshdàgi o‘rni nimàdà? 15. Plànk dîimiysi nimàni ko‘rsàtàdi? 16. Nimà uchun ungà tà’sir kvànti dåyilàdi? 17. Plànk dîimiysining mikrîzàrràlàr îlàmidàgi o‘rnini qàndày tàsàvvur qilàsiz? 18. Ìàkrîjismlàr îràsidà uning o‘rni qàndày?
Download 1.59 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|