Bàrchà mîddàlàr ko‘p sînli bo‘linmàs zàrràlàrdàn àtîm

Àtîm yadrîsining tuzilishi. Rus fizigi D.I.Ivànånkî và nåmis

fizigi V.Gåyzånbårg àtîm yadrîsi – prîtîn và nåytrînlàrdàn tàshkil

tîpgàn, dågàn g‘îyani îlg‘à surgànlar.

Prîtîn  (p)  –  vîdîrîd  àtîmining  yadrîsi,  1919- yildà

Råzårfîrd và uning õîdimlàri tîmînidàn kàshf qilingàn. Elåktrîn-

ning zàryadigà tång musbàt zàryadgà egà. Òinchlikdàgi màssàsi

m

p

=  1,6726 · 10

-27

  kg  »  1836m

e

,  bu  yerdà  m

å

  –  elåktrînning

màssàsi.

31-§.

---

122

Nåytrîn (n) – 1932- yildà ingliz fizigi J.Chådvik tîmînidàn

kàshf  qilingàn.  Elåktr  nåytràl  zàrrà.  Òinchlikdàgi  màssàsi  m

n

=

= 1,6749 · 10

-27

 kg » 1839m

e

.

Prîtîn và nåytrînlàrni birgàlikdà nuklînlàr dåyishàdi (lîtin-

chà nucleus – yadrî so‘zidàn îlingàn). Àtîm yadrîsidàgi nuklîn-

làrning umumiy sîni màssà sîni (À) dåyilàdi.