Bronza davri va uning o’rganilishi. Mavzu rejasi: Zamonbobo madaniyati

Основные археологические культуры ранней и развитой бронзы на территории Евразии: 1 — прибалтийская; 2 — тшеницкая; 3 — комаровская; 4 — сосница; 5 — катакомбная; 6 — кызыл-кобинская; 7 — прикубанская; 8 — колхидская; 9 — кобанская; 10 — каякентско-хорочаевская; 11 — центральнокавказская; 12 — тазабагъябская; 13 — анау; 14 — заманбабинская; 15 — андроновская; 16 — карасукская и близкие ей культуры; 17 — сузгунская; 18 — сейминско-турбинская

Основные археологические культуры ранней и развитой бронзы на территории Евразии: 1 — прибалтийская; 2 — тшеницкая; 3 — комаровская; 4 — сосница; 5 — катакомбная; 6 — кызыл-кобинская; 7 — прикубанская; 8 — колхидская; 9 — кобанская; 10 — каякентско-хорочаевская; 11 — центральнокавказская; 12 — тазабагъябская; 13 — анау; 14 — заманбабинская; 15 — андроновская; 16 — карасукская и близкие ей культуры; 17 — сузгунская; 18 — сейминско-турбинская

Amirabod madaniyati. Mil.avv. X-VIII asrlarda Amudaryoning o‘ng sohili hududida qadimgi Oqchadaryo o‘zaning janubiy yerlarida so‘nggi bronza davri Amirobod madaniyati faoliyat yuritgan. Mazkur madaniyatga oid makonlar Qoraqolpog‘iston Respublikasining To‘rtko‘l va Beruniy, tumanlari hududlarida joylashgan bo‘lib, ulardan Yakkaparson II va Qavat II makonlarida arxeologik jihatdan yaxshi o‘rganilgan yodgorliklardir. Uy-joy imoratlari yarim yerto‘la kulbalar va yer usti chaylalardan tashkil topgan. Yarim yer to‘la uy-joylarning maydoniga ko‘ra katta, o‘rtacha va kichik o‘lchamli turlari ajralib turadi. Ular maydoni 28 m. kv. dan 165 m. kv.m.gacha bo‘lgan. Yer usti chaylalar bizgacha yetib kelmagan, ularni taxmin qilish mumkin. Amirabod madaniyati egalari dehqonchilik va chorvachilik bilan shug‘ullanganlar. Dehqonchilikda sug‘orish tizimidan foydalanilgan. Xo‘jalikning ikkinchi tarmog‘i bo‘lgan chorvachilikda qora mol boqish yetakchi o‘rinni egallagan. O‘zlashtiruvchi xo‘jalik shakllari ahamiyati saqlab qolgan. To‘qayzor hayvonlari, cho‘l hududlarda to‘da bo‘lib yashovchi yovvoyi hayvonlar asosiyov o‘ljasini tashkil etgan. Suv havzalariga boy hududda baliqchilikning ahamiyati doimo ustun bo‘lgan. Moddiy madaniyati namunalari bronzadan yasalgan buyumlar, tosh qurollari va sopol buyumlaridan iborat. Bu davrda bronzadan yasalgan anjomlar turi ko‘payadi. Bronzadan o‘roq, pichoq, begiz, igna, paykon va zeb-ziynat buyumlari yasalgan. Yakkaparson manzilgohidan topilgan tosh qolipda o‘roq, pichoq va paykonlar quyilgan. Amirobod madaniyatiga oid sopol idishlar qo‘lda yasalgan. Ularning ayrimlarining sirti silliqlangan va qizil rangli bo‘yoqda naqshlar chizilgan. Naqshlar uchburchak, egri chiziq va archa tasviri shakllaridan iborat. Barcha sopol buyumlari xumlar, katta, kichik kosalardan iborat.