Bugalteriya, iqtisod va boshqa sohalarda qo’llaniladigan dasturlar, 1c dasturini kompyuterga o’rnatish va unda ishlash

1C: Buxgalteriya.
"1C" firmasi 1991 yilda tashkil etilgan va biznes va uyda foydalanish uchun kompyuter dasturlarini ishlab chiqish, tarqatish, nashr etish va qo’llab-quvvatlashga ixtisoslashgan.
1C kompaniyasining o’z ishlanmalaridan eng mashhur dasturlari “1C: Предприятие” tizimi xisoblanadi. Dasturni oddiy personal kompyuterlarda ishlatish mumkin.
“1C:Предприятие”dasturiy ta’minot tizimi turli xil faoliyat turlari, moliyalashtirish va sanoat korxonalarida buxgalteriya hisobi va boshqaruvini avtomatlashtirish uchun mo’ljallangan.
U tashkilot va yakka tartibdagi korxonalarning moliyasini boshqarish uchun mahsulotlar, ishlab chiqarish, savdo va xizmat ko’rsatish korxonalarini kompleks avtomatlashtirish, ish haqi va xodimlarni boshqarish hisobi, byudjet muassasalarida buxgalteriya hisobi, turli sanoat va 1C tomonidan ishlab chiqilgan ixtisoslashtirilgan echimlarni o’z ichiga oladi.
"1C:Предприятие"dasturiy ta’minot tizimi texnologik platforma (yadro) va uning asosida ishlab chiqilgan konfiguratsiyalar (amaliy echimlar) dan iborat. Ushbu arxitektura ochiq dastur echimlarini, yuqori funksionallik va moslashuvchanlikni, bir foydalanuvchidan mijoz-serverga va geografik jihatdan taqsimlangan echimlarni bajarish uchun mo’ljallangan.
"1C:Предприятие" kompleksi eng mashhur dasturlari quyidagilar xisoblanadi:
• "1C: Бухгалтерия" - odatda buxgalteriya hisobi uchun ishlatiladi.
• "1C: Ish haqi va xodimlarni boshqarish 8" - ish haqi va xodimlarni hisobga olish uchun.
• "1C: Savdoni boshqarish 8" - ombor hisobi uchun.
Katta funktsionallikka ega bo’lishiga qaramay, dasturni o’rganish nisbatan qiyin xisoblanadi va xarakteristikasi nibatan yuqori apparat ta’minotini talab qiladi. Dasturni doimiy yangilab turish talab qiladi. Bundan tashqari, dasturiy ta’minotni sotib olishning dastlabki qiymati har bir korxona byudjetiga to’g’ri kelmaydi.
Ko’pgina kompaniyalar 1C dasturining funksionalligidan atigi 5-10% foydalanadi, shuning uchun foydalanuvchi 1C dasturini sotib olishga investitsiya qilishda bir oz ehtiyot bo’lish talab qilinadi.


1C buxgalteriya dasturining xususiyatlari va funktsiyalari.
1C kompaniyasining buxgalteriya dasturlari majmuasi funktsional jihatdan bir-biri bilan ma’lumot almashish mexanizmiga ega bo’lgan alohida mustaqil dasturlarga bo’lingan.
Ular orasida tashkilot ishlab chiqqan barcha mahsulotlari osongina birlashtiriladi. Dastur foydalanuvchisi qo’shimchalar va individual funktsiyalarni qo’shishi, o’zgartirishi va xodimlarni boshqarishi mumkin.
1C seriyali dasturlari boy funksionallikka ega va mavjud buxgalteriya hisobi metodologiyasini hisobga olgan holda korxonaning individual xususiyatlariga moslashtirilishi mumkin. Dastur foydalanuvchiga yangi kataloglar yaratish, hujjatlar va hisobotlar shakllarini o’zgartirish imkonini beradi. Dasturni o’rnatish korxonaning maxsus o’qitilgan xodimlari tomonidan yoki 1C dillerlarini jalb qilgan holda mustaqil ravishda amalga oshirilishi mumkin.
“1C: Бухгалтерия” dasturi turli xil korxonalar uchun turli xil versiyalarda mavjud. "1C: Бухгалтерия" ulgurji, chakana, komissiya va Internet-savdo, ishlab chiqarish, pudrat ishlari, qurilish bilan shug’ullanadigan kompaniyalarda hisob yuritish imkonini beradi.
Soliq hisobi barcha soliqlar bo’yicha avtomatlashtirilgan, shu jumladan soliq registrlarini yuritish, shu jumladan. savdo kitoblari, sotib olish kitoblari, daromad va xarajatlar kitoblari yuritishimkonini beradi.
Dastur nazorat qiluvchi davlat organlariga taqdim etish uchun tartibga solinadigan hisobotlarni o’z ichiga yaratish imkoniyatiga ega. Buxgalteriya hisobotlari, soliq deklaratsiyasi va hisob-kitoblari, ijtimoiy byudjetdan tashqari jamg’armalarga hisobotlar, pensiya jamg’armasida shaxsiylashtirilgan buxgalteriya hisobi bo’yicha hisobotlar, statistik hisobotlar, soliq guvohnomalari elektron shaklda shakllantiriladi va saqlanadi.
Qo’shimcha xizmatlar zarur hisobotlarni tayyorlash va ularni elektron shaklda yuborishga yordam beradi.


Ish haqi va xodimlar dasturi.
"1C: Ish haqi va xodimlarni boshqarish 8" dasturi (qisqartirilgan 1C: IXXB) xodimlarning ish haqini hisoblash va kadrlar hisobini yuritish vazifalarini har tomonlama avtomatlashtirishga imkon beradi. Korxonalarning buxgalteriya bo’limlarida va kadrlar xizmatida qonun talablarini inobatga olgan holda turli o’lchamdagi tijorat korxonalarining kadrlarini boshqarish uchun foydalaniladi.
"1C IXXB" dasturi xodimlarni boshqarishning barcha asosiy jarayonlarini, xodimlarni hisobga olish, ish haqini to’lash, shaxsiy daromad solig’i va sug’urta mukofotlarini hisoblashni kabi amallarni bajaradi. Dastur xodimlarning elektron mehnat daftarchalarini yuritish, davlat organlari va ijtimoiy jamg’armalarga zarur hisobot va ma’lumotnomalarni taqdim etishni ishlarni xam amalga oshiradi.
Dastur foydalanuvchiga shaxsiy ma’lumotlar bilan ishlash bilan bog’liq amallarni (masalan, shaxsiy ma’lumotlarga kirish va kirishni rad etish), foydalanuvchi haqidagi ma’lumotlarni ro’yxatdan o’tkazish imkonini beradi.
Hisobotlarni sozlash mexanizmlari turli xil foydalanuvchilar toifalari uchun turli xil tahliliy bo’limlarda to’liq va ishonchli ma’lumotlarni olish imkonini beradi: menejment, buxgalteriya hisobi, xodimlarni boshqarish xizmatlari, kadrlar bo’limi va boshqalar.
1C buxgalteriya dasturlari to’plamidan foydalangan holda kuyidagi imkoniyatlarga ega bo’lish mumkin:
“1C: Бухгалтерия” dasturi asosida faoliyatning turli sohalari, shu jumladan yirik korxonalar uchun turli sohalarni avtomatlashtirish uchun bir qator ixtisoslashtirilgan sanoat echimlari ishlab chiqilgan:

• 
  logistika, xaridlar;
  
• 
  kompaniyani va ishlab chiqarishni boshqarish;
  
• 
  savdo va ombor, soliq, qurilish;
  
• 
  ishlab chiqarish xarajatlari;
  
• 
  buxgalteriya hisobi, ish haqi fondi;
  
• 
  hujjat aylanishi;
  
• 
  mijozlar bilan munosabatlarni boshqarish.
  

“1C: Buxgalteriya” tizimining barcha foydalanuvchilar uchun asosiy afzalligi shundaki, dasturni aniq kompaniyaning ehtiyojlariga, kompaniyaning mutaxassislari, yoki dillerlar tomonidan sozlash imkoniyatidir.
Bundan tashqari, u mahalliy, ma’lum bir shaxsiy kompyuterda va internet orqali ishlatilishi mumkin.
1C dasturiy ta’minot to’plami:

• 
  Buxgalter va kadrlar bo’limi xodimi oldida yuzaga keladigan barcha vazifalarni kompleks hal qilish imkonini beradi;
  
• 
  Kompleksdan hatto yakka profilli ishlab chiqaruvchilar ham foydalanishi mumkin.
  

Dastur o’rnatish.
Dasturni o’rnatish shartli ravishda ikki bosqichga bo’linadi: "1C: Предприятие 8" texnologik platformasini (dastur modullari) o’rnatish va konfiguratsiya shablonlarini o’rnatish.
Distributiv disk ishga tushirilgach dasturni o’rnatish rejimini tanlash kerak bo’ladi.:
■ Dasturni tez o’rnatish, bu texnologiya platformasini demo konfiguratsiyani o’rnatadi va ishlash uchun kerakli konfiguratsiyani o’rnatadi.
■ Maxsus o’rnatish, bu erda foydalanuvchi texnologiya platformasini va shablonlar konfiguratsiyasini alohida o’rnatishi mumkin.