Bugungi kunda O’zbekiston Respublikasi o’ta salmoqli darajada rivojlanib takommillashib bormoqda. Dvlatimiz dunyo xamjamiyatida o’z o’rni va maveyiga EGA bo’ldi

10. Mehnatni va atrof muxitni muxofaza qilish.

Korxonadagi barcha mexnat muxofazasi bo’yicha yo’riqnomalar sex boshliqlari ishtirokida mexnat muxofazasi bo’limii joriy etgan yo’riqnomalar ro’yxatiga mos ravishda ishlab chikiladi.

Aloxida kurinishdagi ishlar va skvaznoy kasbdagilar uchun yo’riqnomalar ro’yxati tegishli bo’limlar tomondan ishlab chiqiladi (bosh mexanik bo’limi, bosh energetik bo’limii, ishlab chiqarish texnik bo’limii va boshqalar).

Yuriqnomalar ro’yxati kasaba uyushmasi qo’mitasi bilan kelishiladi, bosh muxandis tasdiklaydi, 5 yilda bir marta ko’rib chiqiladi.

Yo’riqnomalar 3 guruxga bo’linadi:

1. 
   Umumiy - korxonaning barcha sexlari bo’limlari uchun;
   
2. 
   Ishlab chiqarish yo’riqnomasi;
   
3. 
   Ish joyi buo’icha yo’riqnoma.
   

Birinchi va ikkinchi gurux yo’riqnomalari bo’limlar va lavozimdagi sharxlar tomonidan bosh muxandis tasdiqlagan yo’riqnomalar ro’yxatiga muvofiq ishlab chiqiladi. Uchinchi gurux yo’riqnomalri ta’aluqli sexlar bilan ishlab chiqiladi, ishlab chikarish texnik boshqarmasi, texnika xavfsizligi bo’limi bilan kelishiladi va bosh muxandis tomonidan tasdiqlanadi.

Texnika xavfsizligi va mexnat muxofazsi bo’yicha yo’riqnomalar kasaba uyushmasi qo’mitasi bilan kelishiladi va bosh muxandis tasdiqlaydi.

Yo’riqnomalar 5 yildan keyin ko’rib chiqiladi. Xavfsizlik darajasi yuqori bo’lgan ishlarda ishlovchilarning yuriqnomalari 3 yildan keyin kurib chiqiladi.

Yo’riqnomalarni ishlab chiqish, qonunga asosan ishlovchilar yo’riqnomalari quyidagi bo’limlardan tarkib topgan bo’lishi kerak:

1. 
   Na’munaviy yo’riqnoma.
   
2. 
   Korxonada ishlovchilarning yo’riqnomalari:
   

• 
  umumiy xavfsizlik talablari;
  
• 
  ish boshlashdan oldin xavfsizlik talablari;
  
• 
  ish vaktida xavfsizlik talablari;
  

• 
  avariya vaziyatlarida xavfsizlik talablari;
  
• 
  ish yakunida xavfsizlik talablari;
  

Umumiy xavfsizlik talablari bulimlari quyidagilardan iborat bo’lishi lozim:

• 
  shaxsni mustaqil ishga ko’yish shartlari (yoshi, jinsi, sog’ligi, kursatmalardan o’tganlgi va xokazo);
  
• 
  ichki tartib koidaga rioya qilish, spirtli ichimliklar istemol qilmaslik, chekmaslik xaqida ogoxlantirish;
  
• 
  xavfli va zararli moddalar tavsifi;
  
• 
  mexnat tartibi talablari, xordiq uchun vaqt ajratish, smenani chegaralash va boshklar;
  
• 
  shaxsiy ximoya vositalari va jamoa ximoya vositalari;
  
• 
  birinchi tibbiy yordam ko’rsatish;
  
• 
  shaxsiy gigiena qoidalari;
  
• 
  jaroxat olganda, jixoz nosozligida xabar berish tartibi;
  
• 
  ishchining yo’riqnoma talablarini buzganligi bo’yicha javobgarligi.
  

Karbamid ishlab chikarish sexida kuyidagi ximoya vositalr ishlatiladi:

Shlangoviy protivogazlar.

SHlangoviy protivogazlar 2 xil bo’ladi. Ular asosan quduqlarda , sisternalarda, shaxtalarda ish bajarilganda ishlatiladi. Ishlar asosan 2 kishi ishtirokida bajariladi. (1 kishi qarab turuvchi va 1 kishi ish bajaruvchi).

2. 
   PSH 1-shlanginig uzunligi 10 metr bo’ladi.
   
3. 
   PSH-2 shlangining uzunligi 20 metr bo’ladi.
   

Filtrli gaz niqoblar belgilanishi va ximoyalash muddatiga ko’ra markalarga va ximoya sinflariga bo’linadi. Zararli moddalar o’zining fizik-kimyoviy xususiyatiga ko’ra shartli ravishda sinflarga bo’linadi va xarflar bilan belgilanadi. Ularning belgilanishi:

• 
  aerozolga qarshi - RX;
  
• 
  gazga qarshi - Gaz X;
  
• 
  kombinirlangan - Gaz XRX.
  

Gaz so’zi - zararli moddalar sinfini, X - ximoya sinfi 1,2 va 3 ni bildiradi.

Moda Sinfining belgilanishi	Filtrning rangli ko’di	Filtr markasi	Zararli moddalar sinfi
A	Jigarrang	A	65 ^oS dan yuqori qaynash xaroratdagi organik bug’lar: benzol, ksilol, toluol, benzin, kerosin, spirtlar, anilin, tetraetilsvinets, serouglerod va boshkalar.
B	Kulrang	B	Uglerod oksididan tashqari noorganik gazlar va bug’lar: xlor, ftor, brom, sere-vodorod va xloritsian.
E	Sariq	E	Nordon gazlar va bug’lar: dioksid seriy, chumoli kislatasi, azot, uksus .
K	Yashil	K	Ammiak va ammiak maxsulotlari.
NO	Ko’k oq bilan	NOP3	Azot oksidi va aerozollar.
Hg	Qizil oq bilan	HgP3	Bug’lar va aerozollar.
P	Oq	P	Aerozollar (chang, tutun, tuman)

A,V,E,K markalarining ishlash vaqtlari. Filt markasi	Kimyoviy moddalar	Ximoya ish vaqti, minutda
		Xavodagi konsentratsiya miqdori % da
		0,1	0,5	1,0
A	Siklogeksan S2N16	70	35	65
V	Xlor	20	20	30
	Oltingugurt oksid	40	40	60
	Sinovodorod	25	25	25
E	SO2	20	20	30
K	Ammiak	50	40	60

Mexnat muxofazasi qonunini buzgan shaxslar MM qonunining 27- moddasiga asosan intizomiy, ma’muriy va jinoiy javobgarlikka tortilishi mumkin.

Teri kuyiganda 1-chi yordam .

Kiymlarni yechib olinib spirt yoki margansovka bilan artiladi .

Kimyoviy kuyishda 1-chi yordam .





Agar kislota yoki o’yuvchi moddalar bilan kuyganda darxol napor bilan oqayotgan kran suvi bilan 15 minut davomida yuviladi.

Elektr toki urganda birinchi tez yordam.

• 
  jabrlanuvchini tokdan ozod etish;
  
• 
  jabrlanuvchining xolatini bilish;
  
• 
  tez tibbiy yordamni chaqirish;
  
• 
  jabrlanuvchini toza va tekis joyga yotqizish, siquvchi kiyimlarini yechish(soat, kamar,tugma va boshkalar) badanini isitish yoki sovutish, toza xavo bilan ta’minlash va osoyishta sharoit yaratib berish;
  
• 
  zarur bo’lsa shifokor kelguniga qadar sun’iy nafas berish va yuragini uqalash lozim.
  

Ventilyatsiya.

Sex suniy ravishda ventilyasiya qilinadi. Ventilyasiya ventilyator va nasoslar yordamida amalga oshiriladi. GOST asosida tabiiy yo‘l bilan ventilyasiya qilinadi.Tabiiy ventilyasiya yordamida issiq davrda 0,3 m dan yuqori ventilyasia qilinadi.Tashqaridagi havo xonani 1 tomonidan kirib boshqa tomonidan chiqishi mumkin.

Ishlab chiqarishda mehnat muxofazasini to‘g‘ri tashkil qilish uchun korxonada bo‘lishi mumkin bo‘lgan jaroxatlanish va kasbiy kasallikning oldini olish muhim rol o‘ynaydi.





11.Xulosa.

Menga kafedra tomonidan “Quvvati 56700 t/yil bo‘lgan karbamid ishlab chiqarish sexini loyixalash va hisoblash.Asosiy qurilma rektifikasiya kalonnasi” mavzusida kurs ishini bajarish berildi. Men ushbu kurs ishini bajarishdan oldin mavzuimga asosan amaliyotini “Farg'onaazot” AJ da karbamid ishlab chiqarish sexida o‘tadim. Amaliyot davrida karbamid sexining texnologiyasi, asosiy qurilmalarni tuzilishi va ish prinsipi, xom ashyo va tayyor mahsulot haqida ma’lumotlar hamda sexning iqtisodiy qismi bilan yaqindan tanishdim.

Kurs ishini menga berilgan reja asosida bajardim. Kimyo sanoatining o‘rni, qurilish joyini tanlash, ishlab chiqarish usullari va ularni tanlash, tanlangan usulni tavsifi, bo‘limlarning texnologik hisoblari, jarayonni avtomatlashtirish, mehnatni va atrof muhitni muhofaza qilish, iqtisodiy asoslash haqida to‘xtalib o‘tdim.

Texnologik hisoblarda berilgan unumdorlikka ko‘ra, bo‘limlarni moddiy va issiqlik hisoblari, rektifikatsion qurilmasini konstruktiv, mexanik va gidravlik hisoblarini bajardim. Bunga ko‘ra bug‘latish qurilmasi quyidagi ko‘rsatkichlarga ega: Qurilmaning diametri - 1500 mm Nasadka qatlamining balandligi - 6,45 m Nasadka turi rashig halqali